De Waterloostraat is een rechte straat in de wijk Zurenburg, lopend van de Transvaal- tot de Guldenvliesstraat. Tot 1912 behoorde de Waterloostraat tot het grondgebied van Antwerpen; sindsdien ligt ze op Berchem.

De straat is geopend in 1897 en is genoemd naar de Slag bij Waterloo in 1815, waar Napoleon Bonaparte definitief verslagen werd. Twee art-nouveauwoningen illustreren heel beeldend de naam van de straat: de Woning Napoleon en de woning De Slag van Waterloo. De Generaal Van Merlenstraat en de Generaal Capiaumontstraat, twee straten in dezelfde buurt, zijn genoemd naar twee generaals die meestreden in deze veldslag; Generaal van Merlen verloor er het leven.

De straat is bebouwd met aaneensluitende rijbebouwing in gevarieerde stijlen en van afwisselende kroonlijsthoogte en gevelbreedte. De art nouveau is opvallend aanwezig in de Waterloostraat. Deze nieuwe, populaire bouwstijl werd actief gepropageerd door de Naamlooze Maatschappij voor het bouwen der Burgershuizen in het Oostkwartier, de bouwmaatschappij die sinds 1886 instond voor de ontwikkeling van Zurenborg. In de net daarvoor aangelegde en bebouwde Transvaalstraat verkoos de bouwmaatschappij nog historiserende eclectische ontwerpen, in een mengeling van cottagestijl en neo-Vlaamserenaissance-stijl. De vroegste ensembles die de maatschappij liet bouwen in de Waterloostraat sluiten hier nog naadloos bij aan. Iets later echter, werkten de architecten die modelprojecten voor de maatschappij uitvoerden, bijna uitsluitend in art-nouveaustijl. Frans Smet-Verhas, Jules Hofman en Cols & Defever zorgden voor een aantal zeer kleurrijke realisaties, die het beeld bepalen van de straat.

Ook voor het opvallende ensemble dat de vier hoeken met de Generaal Van Merlenstraat markeert, koos de maatschappij voor de art nouveau, met een ontwerp uit 1899 van Jos Bascourt. Dit ensemble illustreert mooi hoe de Naamlooze Maatschappij overal in Zurenborg veel aandacht besteedde aan de vormgeving van kruispunten, hoekpercelen en percelen die op een ander manier een beeldbepalende rol in de wijk speelden. Ook het ensemble dat de aandacht trekt op het vrij zichtbare zuidelijke uiteinde van de straat, is een fraai voorbeeld van dit concept.

Particulieren volgden gretig deze voorbeelden en spraken architecten aan zoals D. Rosseels-J. Coninck Westenberg of Jacques De Weerdt. Deze laatste nam een bijzondere plaats in binnen het Antwerpse art-nouveaulandschap, omdat hij zich heel duidelijk inspireerde op de Brusselse art nouveau. Hij ging zelfs zo ver dat hij voor het ontwerp van een woning voor Joseph Verheyen op plagiaat liet betrappen.

Vermeldenswaard in de Waterloostraat zijn ook de realisaties van architect Joseph Baeckelmans, zoon van Frans Baeckelmans, die tijdens de Eerste Wereldoorlog op 26-jarige leeftijd werd gefusilleerd. De meeste van de weinige ontwerpen die we van Joseph Baeckelmans kennen, zijn geconcentreerd in Zurenborg.

De grootste, meest exuberante woningen bevinden zich in de noordelijke helft van de straat, tussen de Transvaal- en de Generaal Van Merlenstraat. In de zuidelijke helft zijn de huizen meer bescheiden van stijl en kleiner van omvang; twee groepen arbeiderswoningen illustreren de diversiteit van woningtypes in dit straatgedeelte. Alle gangbare bouwstijlen uit het begin van de 20ste eeuw zijn hier aanwezig, van neoclassicisme over eclecticisme tot art nouveau. Een klein, maar zeer verfijnd art-nouveauhuis is een ontwerp dat Adolphe Van Coppernolle tekende voor Louis Smeyers.

Tussen Guldenvlies- en Transvaalstraat. Geopend in 1897. Tot 1912 op grondgebied Antwerpen.

Aaneensluitende bebouwing van rijkelijk gevarieerde burgerhuizen, circa 1900, in eclectische stijl met overwegend cottage- en art-nouveau-inslag. Vermelden we naast de hiernavolgende items ook nummer 41, 1904, naar ontwerp van D. Rosseels; nummer 43, 1905, naar ontwerp van F. Reusens; nummer 45, 1905, naar ontwerp van H. Van Steenbergen met balkon, 1909, naar ontwerp van L. Hendrikx; nummer 49, 1905, en nummer 51, in gelijkaardige stijl, naar ontwerp van J. Baeckelmans; nummers 32-34, 1901, naar ontwerp van E. Geefs.