Geografisch thema

Oktrooiplein

ID
3247
URI
https://id.erfgoed.net/themas/3247

Beschrijving

Schakel tussen de oude noordoostelijke invalsweg van de stadskern (Dampoortstraat) en de Antwerpse- en Dendermondsesteenweg. De enige huizenrij (vanaf het tweede kwart van de 19de eeuw) bevindt zich tussen de Dampoortbrug en de Koopvaardijlaan.

Bij het graven van het Handelsdok in 1828 werd de oude Oktrooipoort, de Dampoort of Antwerpse poort geheten, gelegen voor de Dampoortstraat, gesloopt. De nieuwe stadspoort van 1829-1833/1837, bestaande uit een ijzeren hek tussen twee zandstenen paviljoenen naar ontwerp van architect L. Roelandt, kwam tot stand ter hoogte van de huidige spoorwegviaduct aan het Antwerpenplein. Ook deze Oktrooipoort verdween na de afschaffing van het tolrecht circa 1865 om plaats te maken voor de spoorlijn Gent-Eeklo. De spoorlijn Gent-Land van Waas, opgericht in 1847, volgde aanvankelijk vanaf het Antwerpenplein het tracé van de Land van Waaslaan, welke aangelegd werd na het uitbreken van deze spoorlijn. Sinds 1911 namelijk was de aanvang van deze spoorlijn verlegd zodanig dat zij sindsdien samenvalt met de lijn Gent-Eeklo. Gelijktijdig met het verleggen van de spoorlijn kwam de verhoogde spoorwegberm tot stand. Tussen het Oktrooi- en Antwerpenplein werd daartoe de spoorwegviaduct van de Dampoort opgericht (circa 1909) met vier boogvormige doorgangen (reeds gedeeltelijk aangepast).

Aan de zuidkant van het Oktrooiplein tegenover de Koopvaardijlaan en op de hoek met de Kasteellaan werd volgens kadastergegevens van 1910 het Goederenstation Gent-Oost gebouwd. Onderkelderde gele en oranjekleurige baksteenbouw op sokkel van grijze hardsteen in bossage. Administratief gedeelte vooraan van één bouwlaag en negen traveeën breed onder schilddak (roofing). Lijstgevel met uitspringende hoekrisalieten van drie traveeën afgedekt met driehoekig fronton. Twee puien met langs de gevel opklimmende trap voorzien van ijzeren leuning met art-nouveau-inslag. Rondboogvormige muuropeningen. Middenpartij met drie ruime rondbooglichten. Zijgevels voorzien van drie dakvensters met driehoekig fronton. Achter aangebouwde goederenloods: lang rechthoekig gebouw ter breedte van de voorbouw. Beide langsgevels met afdak op decoratieve ijzeren schoorstukken. Nieuw Dampoortstation tussen het Goederenstation en de spoorlijn daterend van 1973.

  • Kadasterarchief Oost-Vlaanderen, Mutatieschetsen Gent, afdeling IV, 1910/11.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, 19de- en 20ste-eeuwe stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nc, Brussel - Gent.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kliniek Vercauteren-Drubbel

  • Is deel van
    Gent - 19de- en 20ste-eeuwse stadsuitbreiding


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oktrooiplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/3247 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.