Voor de zuidelijke pleinzijde liep eertijds de in 1685- 1709 gedempte Calonne- of Vuldergracht (huidige oost-west-as: Houtmarkt, Appelmarkt, Nieuwstraat, Oude Beestenmarkt). In 1461, bouw van kaai; de Zuivelsteendam over de gracht verleende toegang tot de zogenaamde "Zuivelmarkt" of "Grote Buetermarkt", thans Boterweegschaalstraat.

Heden, open driehoekig plein gedomineerd door de Sint-Niklaaskerk ten noorden met aanleunende 19de-eeuwse herberg (nummer 1); loopt ten oosten over in de Houtmarkt waarmee het een visuele eenheid vormt. Kasseibestrating. Interessante kwaliteitsvolle bebouwing op westelijke pleinzijde, tussen Nieuwstraat en Grote Markt: trapgevel gedateerd 1642 met 19de-eeuwse gevelordonnantie en 13de-eeuwse keldering (nummer 2) geflankeerd door renaissance lijstgevel links (nummer 3) en zijgevel met huistorentje van zogenaamde "Hoge Wacht" van 1636 rechts (Grote Markt nummer 9). Zuidelijke gevelwand met breedhuizen en een diephuis (nummer 4) van twee bouwlagen en variërende gevelbreedten onder zadeldak: aangepaste oude 12de-eeuwse (?) kern (nummer 8), beraapte 19de-eeuwse lijstgevel (nummer 9), bebouwing uit de eerste helft van de 20ste eeuw als varianten op de lokale renaissance- (nummer 4, 5) en architectuur uit het derde kwart van de 18de eeuw met rococo inslag, zie muuropeningen in vlakke omlijsting met oren en druiplijst (nummer 6). Voorts, 19de-eeuwse lijstgevels met vernieuwde of gedecapeerde bakstenen gevelbekleding (nummer 7, 10, 11).