Geografisch thema

Veurnestraat

ID
4056
URI
https://id.erfgoed.net/themas/4056

Beschrijving

Tussen de Grote Markt en de Oostlaan (gedeelte van de recentere ringweg), en aansluitend bij de Westvleterseweg. Noordoostelijke invalsweg met wisselend perspectief op de toren en bedaking van de Sint-Bertinuskerk. De oude benaming was de 'Groote Ghervelgatstraete' naar de plaatsnaam 'Ghervelgat' aan de samenvloeiing van de Vleter- en de Bommelaarsbeek, ter hoogte van de tweesprong met de huidige Doornstraat, vroeger de 'Kleene Ghervelgatstraete' genoemd. Het straatgedeelte tussen de Grote Markt en de vermelde tweesprong - vermoedelijk ook de 17de-eeuwse vestigingsplaats van de wekelijkse pottenmarkt -, werd vroeger ook soms 'Leverstraete' genoemd.

De oostelijke straatzijde is in feite de pre-industriezone van Poperinge, resulterend uit de ligging aan de Poperingevaart of de vanaf 1367 gekanaliseerde Vleterbeek. Voormalige inplanting van brouwerijen, een pottenbakkerij, blekerij, leerlooierij, tabaksfabriek, kuiperij en papierfabriek. Naar deze vroegere activiteiten verwijzen nog de 18de-eeuwse brouwerswoning van de brouwerij 'De ster' (nummer 67) en een voormalige kuiperij (nummer 137-139).

Nog typerend voor een invalsweg zijn de 19de-eeuwse herberg, type afspanning 'In de warande' (nummer 118), en het eclectische landhuis 'Kasteel Van Merris' uit het laatste kwart van de 19de eeuw, middenin een beboomde tuin (nummer 108).

De straat kent een dominerende sociaal gevarieerde woonfunctie. Toename van handelspanden naar de Grote Markt toe; recentere vestigingen van bankinstellingen en O.C.M.W. Nummer 55 was oorspronkelijk een bejaardentehuis, vanaf 1851 tot 1975 een rijkswachtkazerne, en nu een politiekantoor.

De basisbebouwing bestaat uit rijhuizen van één à drie bouwlagen onder pannen zadeldaken (nokrichting parallel aan de straat), uit de 19de en 20ste eeuw. Behoudens de bewaarde 18de-eeuwse brouwerswoning nummer 67, verraden dakhelling en muurvlechtingen in de rechter zijgeveltop van nummer 49 een oude 18de-eeuwse kern voor de vroegere woning van brouwer Parret; volgens een oude foto vroeger met links aanpalend laag koetshuis, nu vervangen door een nieuwe bouw met onder meer garages. Nummers 41 en 43 hebben eveneens een vernieuwd bakstenen gevelparement, maar de behouden scherpe dakhelling wijst echter op de oude 18de-eeuwse kern.

Eenvoudige doorsnee-architectuur uit de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Bakstenen lijstgevels, soms beschilderd en sporadisch met houten kozijnconstructies voor ramen en deuren (nummer 58, 61, 62, 147 / Switch Road nummer 73-75); nummer 96 met gebogen dakkapellen voorzien van een vorkverdeling.

Nummer 213 met typerend gebruik van gele bakstenen voor hoekbanden en omlijstingen van de muuropeningen; recent vernieuwd houtwerk onder meer met uitgewerkte rolluikkasten naar het vroegere patroon, echter verdwenen gestileerd gietijzeren hek voor het deurbovenlicht. Nummer 95-135 was oorspronkelijk een lage eenheidsbebouwing met enkelhuizen van drie traveeën onder geknikt zadeldak (nokrichting parallel aan de straat). Behouden nummer 95-103, 109, 133 met aflijnend baksteenfries en panelen; nummer 139 met soortgelijke baksteenversieringen.

Bebouwing uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, onder meer als gevolg van beschadiging of vernieling van enkele panden tijdens de Eerste Wereldoorlog, soms gekenmerkt door een meer uitgesproken eclectische vormentaal. Nummer 45, 47 in aansluitende bouwtrant, respectievelijk met jaartal 1925 en 1923 in gevelsteen; centraal dakvenster onder hoog leien schilddak met een gietijzeren vorstkam voorzien van de initialen A.L., bij nummer 47 vervangen door een driehoekig fronton met ronde oculus. Nummer 54 heeft een tuitgevel bekroond met sierkruiken, en initialen L.S. in het topstuk. Nummer 56 is een voormalige herberg volgens het verweerd opschrift 'In de lelie', met een in schijnvoegen gecementeerde lijstgevel versierd met festoenen en medaillons. Nummer 69 heeft art-nouveau-getinte faiencetegels voorzien van de jaartallen 1911-1922.

Interbellumarchitectuur met inslag van de art-deco-stijl, te zien aan onder meer de typische muuropeningen met afgeschuinde hoeken van nummer 165 en de eenheidsbebouwing nummer 146-148. Anderzijds modernistisch getinte bebouwing voornamelijk naar het straatuiteinde toe, te zien bij nummer 171, 173, 182, 188 en 190-204 naar verluidt naar ontwerp van architect J. Desaegher (Poperinge) uit de late jaren 1930, en gekenmerkt door wisselende metselverbanden en horizontaal benadrukte vensterregisters onder meer door middel van banden in samenspel met het houtwerk.

Aansluitende, vereenvoudigde naoorlogse architectuur, onder meer enkele heropgebouwde panden, zoals nummer 24 en 26; anderzijds nummer 31 in een eclectische, 'Vlaams-Normandisch' geïnspireerde bouwtrant. Ook recentere nieuwe bouw, onder meer nummer 22 en 37.

  • DENUT E. 1972: Poperinge in oude prentkaarten, Zaltbommel, nr. 47.
  • DEPOORTER C., COSSEY S. & TILLIE W. 1987: 1914-1918. De oorlog achter het front, Poperinge, 92.
  • TILLIE W. & COSSEY S. 1983: Terugblik. Oude straatgezichten in de hoppestad, Poperinge, 1983, 42-43.

Bron: DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Poperinge, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Herberg In de Warande

  • Omvat
    Herenhuis De Ster

  • Omvat
    Kasteel van Merris met tuin

  • Omvat
    Politiekantoor

  • Omvat
    Woning met magazijn

  • Is deel van
    Poperinge


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Veurnestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/4056 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.