Geografisch thema

St.Jans-Plein

ID
5123
URI
https://id.erfgoed.net/themas/5123

Beschrijving

Pittoresk ruim dorpsplein, met onregelmatige vierhoekige vorm en grotendeels begraasd; vanuit de pleinhoeken vertrekken vrij smalle straten in diverse richtingen. Dubbele beukenrij leidt diagonaal vanuit de zuidoostelijke pleinhoek naar de noordwestelijke pleinhoek waarbinnen de dorpskerk ligt, omringd door haar ommuurd kerkhof; zij domineren deze landelijke plaats. Voorts een solitaire eik naast de kerk, een linde voor de pastorie.

In de noordoostelijke hoek de zogenaamde Sint Janspomp, een herstelde gietijzeren armwaterpomp aan in 1998 vernieuwde bakstenen pijler en met lange hardstenen watervergaarbak.

Op een kaart van 1686 is het plein aangeduid als "dries van Sint Jans hemelveerdegem" met het kasteel van Hemelveerdegem van de gelijknamige heren, gelegen ten noordwesten tegenover de kerk, en beplant met bomen op de oostelijke pleinhelft.

Huidige deels aaneengesloten bebouwing omvat slechts enkele opmerkelijke huizen; gemoderniseerde voornamelijk 19de-eeuwse dorpshuizen van één of anderhalve bouwlaag tussen jongere woningen. Zuidelijke pleinzijde afgelijnd door de voornaamste wegverbinding doorheen Hemelveerdegem, namelijk zuidoostwaarts naar de steenweg Gent-Geraardsbergen; verspringende zuidelijke pleinwand onderbroken door het achterin gelegen zogenaamde "Brouwershof" (nummer 8): vrij aanzienlijke doch sterk aangepaste hoeve, met gesloten aanleg waarbij naar verluidt beide vleugels met stallen in 1911 werden vernieuwd, het huis circa 1955. Rest van 19de-eeuws dorpshuis van één bouwlaag tussen nummers 4 en 5. Laatste vroeger gemeentehuis was gehuisvest in een tot kantoor gemoderniseerd schuurtje aan de straat op het voorerf van vroegere boerderij-café (nummer 10), met sober bakstenen dubbelhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën uit tweede kwart 20ste eeuw(?).

  • DEVOS P. 1982: De gemeentehuizen van Oost-Vlaanderen, Inventaris van het kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, XVII, Gent, 567-579.
  • VAN BOCKSTAELE G. 1998: Hemelveerdegem, de Kerk en het Sint-Jansretabel ca 1015 tot heden, Lierde, 36.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Hemelveerdegem

  • Omvat
    Beukendreef langs kerkwegel

  • Omvat
    Boerenburgerhuis

  • Omvat
    Boerenburgerhuis

  • Omvat
    Dorpscafé Sint-Jan

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Opgaande eik als vredesboom

  • Omvat
    Opgaande lindeboom

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Jan de Doper

  • Omvat
    Pastorie Sint-Jan Baptistparochie met tuin

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: St.Jans-Plein [online], https://id.erfgoed.net/themas/5123 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.