Geografisch thema

Markt

ID
6145
URI
https://id.erfgoed.net/themas/6145

Beschrijving

Centraal gelegen, quasi rechthoekig plein te situeren ten noorden van de Parochiekerk Sint-Jan Evangelist, met deels bewaarde bebouwing uit de 18de eeuw. Deel uitmakend van de tweede oudste stadskern, die hier groeide nadat Hendrik I zich kort voor 1213 in deze omgeving gevestigd had; tijdens de 14de-eeuwse bloeiperiode verschoof de bewoning rond de kerk van Sint-Jan de Doper op de Kapelle naar het nieuwe centrum rond de Sint-Jan Evangelistkerk met de Markt, de Halle, het Korenhuis en het Vleeshuis. Hier, in de onmiddellijke omgeving van de hertogelijke verblijfplaats, vestigden zich talrijke handelshuizen en ambachtslui. Geleidelijke verstening van de woningen na de brand van 1733, gepaard gaande met de enorme bouwactiviteit aan het hertogelijk kasteel ten tijde van Karel van Lotharingen. Het plein is opnieuw gekasseid en doet dienst als parkeerruimte.

De noordelijke pleinwand bleef rechts relatief gaaf bewaard, zie de nummers 4, 5, 6. De linkerhelft is bebouwd met panden uit de 20ste eeuw. De oostelijke pleinwand omvat de drieledige, in 1985 gerestaureerde Warandepoort waarvan de oprichting kadert in de wereldtentoonstelling van 1897. Deze oorspronkelijk volledig bepleisterde en plastisch gedecoreerde neoclassicistische poort vormde een monumentale toegang tot één van de hoofdattracties van de koloniale tentoonstelling, met name het rond de Spiegelvijver ingeplante Congolese dorp; de twee zijingangen deden dienst als loket. Rechts van de poort lag herberg "De Vos" (nummer 8), qua vermelding één van de oudste woningen van Tervuren en in de periode 1860-1870 trefplaats van de (schilder)School van Tervuren waaronder Hippolyte Boulenger (1837-1874); hoewel het pand volgens de plaatselijke info gesloopt werd omstreeks 1950, bleef in de linkse zijgevel een oudere muur met vlechtingen bewaard. Aan de zuidzijde gaat de Markt via een trap over in het voormalige kerkhof van de Sint-Jan Evangelistkerk. Links van de trap staat de buste van Arthur Van Dyck, burgemeester en stichter Eenheidsfront, 1891-1953; de bronzen buste is gesigneerd R. Degenève 1953. Rechts van de trap werd volgens de literatuur kort na een brand in 1733, op de plaats van het toen vernielde Vrijheidshuis een huizenrij opgericht, waarvan de huidige nummers 12-13 een overblijfsel zouden zijn; op de Ferrariskaart van 1770-1778 is er op een bouwblok langs de Kerkstraat na echter nog geen bebouwing zichtbaar; gedurende de 19de en 20ste eeuw werden deze woningen veelvuldig gesplitst en verbouwd. Omstreeks het midden van de 20ste eeuw werd het linkerdeel van de huizenrij gesloopt. De westelijke pleinwand tenslotte wordt ingenomen door woningen van de Kerkstraat.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • DAVIDTS J.E. 1972 (herdruk 2000): Tervuren in oude prentkaarten, s.l., 16, 18.
  • VERBESSELT J. s.d.: Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, XVI, Tussen Zenne en Dijle V, s.l., 234, 278.
  • WAUTERS A. (1855) 1972: Histoire des environs de Bruxelles, Heruitgave o.l.v. F. MARIEN, deel 9B, Brussel, 342.
  • WYNANTS M. 1987: Tervuren gezien door De Sparr, De Horen, 14.6, 254-256.
  • WYNANTS M. 1981: Verordeningen in verband met brandgevaar. Of hoe en wanneer bekwam het Tervuurs dorpscentrum zijn huidig uitzicht? De Horen, 8.3, 76-80.
  • WYNANTS M. 1997: Van hertogen en Congolezen. Tervuren en de Koloniale tentoonstelling 1897, Tentoonstellingscatalogus, Tervuren, 19.

Auteurs: De Vries, Birgit; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    's Amptmanskamer

  • Omvat
    Geschoren taxus als millenniumboom

  • Omvat
    Herberg In den Blouwe Leu

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Herenhuis De Keizerinne van 1738

  • Omvat
    Relais Saint-Hubert

  • Omvat
    Rijkswachterspomp

  • Is deel van
    Tervuren

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Markt [online], https://id.erfgoed.net/themas/6145 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.