Rechthoekig dorpsplein op een heling in het centrum van Overijse met ten zuiden van het plein de inplanting van de Sint-Martinuskerk. Kenmerkend voor het plein en het beeld van Overijse is de stijgende S-bocht van de baan Waver-Brussel die het plein doorkruist. Sinds 1948 Justus Lipsiusplein genoemd, naar de van Overijse afkomstige humanist, daarvoor "Grote Plaats", of "Markt", of nog ouder "La grande place d’Isque".

De opvallende S-bocht werd aangelegd in de eerste helft van de 19de eeuw (jaren 1820). Hiervoor liep de steenweg omhoog tegen de huizenrij aan de westzijde van het plein. Rond de Sint-Martinuskerk was tot 1829 ook een ommuurd kerkhof gelegen. Dit kerkhof is zichtbaar op de Ferrariskaart uit het einde van de 18de eeuw. Een figuratieve afbeelding van 1766 toont het plein voor de aanleg van de S-bocht met een aanzienlijk kerkhof en de baan die ten westen langs de huizenrij loopt. Al in 1789 wou men de baan tussen Brussel en Waver verbreden om de weg veiliger te maken in het centrum van Overijse en om de ongemakken bij regenval van de steile helling te verhelpen. Hierop werd besloten de kerkhofmuur te herbouwen, waarbij een deel van het kerkhof werd ingelijfd bij de openbare weg. Het is niet duidelijk of deze werken zijn uitgevoerd of men heeft moeten wachten tot 1829. Wat wel vaststaat is dat er sinds 1822 werd gedebatteerd over de herinrichting van de markt. De toelating tot het oprichten van een begraafplaats op Solheide komt er in 1823 door Koning Willem I der Nederlanden. Hiervoor werd er een stuk grond op Solheide in handen van G. Devis omgeruild met de kerkfabriek. De eigenlijke verwijdering van het kerkhof vond pas plaats rond 1829. Hierna werd het marktplein heraangelegd en afgevlakt. Met de grond heeft men de huidige Just. Lipsiustuin opgehoogd. De "Kasseide" werd heraangelegd en er werd een muur omheen gebouwd aan de noordoostzijde. Boven op deze muur werd een leuning geplaatst. Er werd aan de rand van de baan ook een dubbele rij linden geplant. Op postkaarten uit begin 20ste eeuw is de omzoming van het plein met bomen zichtbaar. Buiten de S-bocht is er aan de westzijde van het plein nog steeds een doorgang langs de huizenrij, nu in gebruik als op- en afrit van de parking. Vandaag wordt het centrale plein afgezoomd met een enkele rij linden.  

Ten noorden wordt het plein afgesloten door de neotraditionele hal die de helling domineert. Rechts hiervan is de groene tuinzone van het Justus Lipsiushuis zichtbaar. Deze ommuurde tuin is toegankelijk vanop het plein via een trap tussen twee bakstenen pijlers.

De bebouwing bestaat voornamelijk uit dorps- en burgerhuizen met kernen teruggaand tot de 17de, 18de en 19de eeuw. De meeste woningen werden eind 19de, begin 20ste eeuw voorzien van een gevelbepleistering, die kenmerkend is voor het centrum van Overijse. Aan de oostzijde van het plein herinneren de jaarankers "1692" op één van de rijwoningen aan de heropbouw na de laatste grote brand in het centrum van Overijse. Na deze brand werden de meeste woningen op het plein mogelijk heropgericht (zie ook de historiek van de Sint-Martinuskerk). Op het plein staat centraal het beeld van Justius Lipsius van 1853, aan de zuidzijde het beschermde oorlogsmonument en tegen de kerk nog een Heilig Hartbeeld.

Tegenover de toegang van de kerk aan het oorlogsmonument bevond zich een schuilkelder uit de Tweede Wereldoorlog (zie gemeente-inleiding) die in de jaren 1980 met de heraanleg van het plein verdween. Waarschijnlijk bevond één van de toegangen van de schuilkelder zich ter hoogte van de toegang tot het huidige openbaar toilet. De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen vermeldt in haar verslagen dat de toegang tot de kelder zo onopvallend mogelijk moet zijn. De kelder zou drie toegangen hebben gehad en zou de grootste van de gemeente geweest zijn met plaats voor 82 personen (in plaats van 50). Een tweede kelder onder het plein is nog aanwezig aan de zijde van de Hal.

Het Justus Lipsiusplein vormt samen met de aanzet van de Steenweg Waver een karaktervol dorpsplein rond de gotische dorpskerk en met de slingerende, sterk hellende weg; de bebouwing bestaat grotendeels uit grote dorpshuizen, weliswaar heden met een vrij verwaarloosd aspect, daterend uit 17de-, 18de- en 19de eeuw, merendeels gecementeerd of bepleisterd.