Zeer lange kronkelende landweg met opvallende zuid-noord oriëntatie vanaf de grens met Varsenare (Jabbeke) in het zuiden, doodlopend in een aarden wegje ter hoogte van de grens met Vlissegem (De Haan) in het noorden, voorheen met verder verloop tot op het grondgebied van Nieuwmunster. Doorkruist bijna gans het grondgebied van Houtave; andere kleinere landwegen sluiten grosso modo haaks op deze weg aan. De bebouwing van het deel ten oosten van de weg tussen de Oostendse Steenweg en Kapellestraat is opgenomen in het dorpsgezicht beschermd bij Ministerieel Besluit van 19/01/1993. Net als de parallel ermee verlopende Oosternieuwweg wordt door de benaming "Westernieuwweg Zuid" en "Westernieuwweg Noord" het deel van de weg aangeduid respectievelijk ten zuiden en noorden van de Noordede. Het Westernieuwwegewin, een watering die aansluit op de Noordede, loopt ten westen van de weg. Is één van de eerste polderwegen waarvan het tracé teruggaat op een oude middeleeuwse trekroute waarbij schaapskuddes in de nieuwe polders worden uitgestuurd naar hoger gelegen delen om de schorren te beweiden. Eerste vermelding al in 1310 en op dat moment gelegen in het "Maerlan(d)t" of "Mallant" (matland), een toenmalig uitgestrekt gebied gelegen boven de Meetkerkse Moeren en ten noorden van de kerk van Houtave, met het gehucht "Strooienhaan" als middenpunt. Eertijds zijn deze zogenaamde heerwegen aarden wegen, die pas tijdens het Oostenrijks bewind (1715-1794) worden verhard. Van oudsher overbrugging aan de kruising met de Noordede; in 1853 wordt door de Watering van Blankenberge een nieuw mooi stenen boogbrugje opgetrokken. Op de kaart van P. Pourbus (1561-1571) wordt aan de oostzijde van de weg ter hoogte van de vroegere dreef die leidt naar de hoeve "Vijverhof" (nummer 14) een houten windmolen (staakmolen) aangeduid met molenwal en molenhuis, verdwenen in het begin van de 19de eeuw. Nu is dit een verhard wegje met sterk verbouwde 20ste-eeuwse arbeiderswoningen en vernieuwde hoevetjes (nummers 10 en 12) met verharde voortuinen.

Net als langs de Oosternieuwweg, bevinden zich langs de Westernieuwweg de oudste hoeves van Houtave, waarvan enkele met een geschiedenis die teruggaat tot in de middeleeuwen, onder meer de voormalig dubbel omwalde hoeve bestaande uit opper- en neerhof, het "Vijverhof", ook gekend als "Tempeliershof" of "Waterhof" (nummer 14). Langs de weg enkele vernieuwde hoeves met minimaal 18de-eeuwse kern getypeerd door losse bakstenen bestanddelen. Nummer 18, hoeve "'t Maelehof", waarvan boerenwoning met aanpalende bijgebouwen en parallelle schuurvleugel onder pannen zadeldaken met dakoverstek. Nummer 19, met vernieuwde boerenwoning van vier traveeën en twee opkamertraveeën, witgeschilderd op zwarte plint; rode bakstenen deuromlijsting. Tevens enkele 19de-eeuwse hoeves met boerenwoning haaks op de straat ingeplant. Nummer 7, "Sint-Hubertushoeve", een hoeve van het langgeveltype, witgeschilderd; beglaasd nisje in oostelijke zijpuntgevel met beeldje. Nummer 8, een verwaarloosd 19de-eeuwse boerenarbeiderswoning met gecementeerd parement. Nummer 22, hoeve met boerenwoning verbouwd in het interbellum; baksteenbouw met gecementeerde en geschilderde straatgevel onder mansardedak (mechanische pannen); typerend schrijnwerk en toegangshek.