Pas in de 20ste eeuw naar de beroemde Vlaamse letterkundige en schrijver Hendrik Conscience (1812-1883) hernoemde straat die gedurende vier eeuwen de Horenstraat genoemd werd. Eind 14de eeuw getrokken als verbinding van de Naamsestraat met de Quaden Poel, een plas in de Parkstraat, en eerst gekend onder de naam Nuwestrate. In de 16de eeuw komt de benaming Horestraetken of Horenjenstraetjen voor en figureert de straat op het plan van Leuven van Braun en Hogenberg (1576). In de 18de eeuw komt frequent de benaming Poelstraet voor als verwijzing naar de hoger genoemde Quaden of Kwaden Poel. Maar wanneer deze in 1838 gedempt wordt, keert de naam Horenstraat of Hoorentjesstraet terug. Deze straat was echter nooit volledig bewoond. In het begin van de 19de eeuw was er enkel bebouwing in het begin van de Hoornstraat tegen de Naamsestraat : op privé-initiatief werd er een arbeidersbuurt gebouwd met een gangenstructuur. In 1823 is het bestaan van drie gangen in de Horenstraat bekend (plan Jobard, 1825-1826), die werden opgeheven bij saneringswerken rond de eeuwwisseling. Nr. 44, een enkelhuis met een sobere bakstenen lijstgevel van één bouwlaag onder een (verhoogd) pannen zadeldak, heeft rechthoekige venster- en deuropeningen met een houten latei onder een getoogde ontlastingsboog, tussen penanten verstevigd met witstenen negblokken, en is wellicht een restant van deze bebouwing uit de eerste helft van de 19de eeuw.

De Hendrik Consciencestraat is daarmee de oudste straat van het Nieuw Kwartier en naast de Naamsestraat en de Parkstraat, de aanzet van de planmatige aanleg. De huidige bebouwing kwam er over een gespreide periode (1880-1967) tot stand met een relatief groot aandeel van traditionele woningbouw, naast enkele invullingen uit de periode 1928-1939 die duidelijk aansluiting zoeken bij de rest van het Nieuw Kwartier. De bebouwing is dan ook in vergelijking met andere straten van de wijk zeer heterogeen, zowel wat kavelbreedte als bouwhoogte betreft. In het eerste deel van de straat, vanaf de Naamsestraat, met panden uit de periode 1880-1939, wordt de ritmering van vier tot zes meter brede panden met twee à drie bouwlagen (een consistente, maar sterk verbouwde reeks vormen de nrs. 32-42) slechts onderbroken door enkele recentere invullingen met appartementgebouwen (nr. 28, 30) die elk drie kavels innemen en ook de kroonlijsthoogte doorbreken. In het tweede deel aan de zijde van de Parkstraat, wordt het straatbeeld echter bepaald door grotere entiteiten (de gesloten bouwvolumes en toegangen van het Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart aan onpare zijde en de grote appartementgebouwen nrs. 46-52 van vijf bouwlagen uit 1959-1967 aan pare zijde) en na de kruising met de Van ’t Sestichstraat en de Frans Nensstraat springt de rooilijn ter hoogte van nrs. 43-61 sterk terug, terwijl de pare zijde onbebouwd bleef.

Voor het straatbeeld bepalende panden uit de eerste periode zijn : nr. 10-12, twee traditionele rijhuizen met lijstgevels van twee traveeën en twee bouwlagen uit rode baksteen, versierd met doorlopende hardstenen lekdrempels en een fries uit gesinterde baksteen met een ruitmotief, naar ontwerp van landmeter A. Cuypers uit 1888, nrs. 23-31, vijf identieke arbeiderswoningen, gebouwd in 1883, naar plannen van architect Joos, van twee traveeën en twee bouwlagen in rode baksteen en hardstenen omlijstingen en een doorlopende lekdrempel enkel onderbroken ter hoogte van sterk verbouwd nr. 25, en nr. 26, een groot burgerhuis met een lijstgevel van drie bouwlagen en drie traveeën voorzien van een cementering met schijnvoegen en geriemde vensteromlijstingen en doorgetrokken lekdrempels. De periode van het regionale modernisme wordt vertegenwoordigd door nr. 13 uit 1934 van bouwmeester O. Stas met een driezijdige erkeruitbouw in de bovenbouw en nr. 21, een groot dubbelhuis van drie traveeën en drie bouwlagen, naar ontwerp van architect J. Bertrand uit 1933, die gevelhoge pilasters met doorlopende en brede rollagen in het decoratief baksteenmetselwerk combineert.