Geografisch thema

Markt

ID
8219
URI
https://id.erfgoed.net/themas/8219

Beschrijving

Het marktplein is 1 hectare groot. Het kreeg zijn huidige, vierkante vorm in de 18de eeuw, toen alle aanpalende panden op één rooilijn werden geplaatst.

Het oorspronkelijke stadhuis, Dat Gewanthuys (1550), met lakenhal, bevond zich ongeveer in het midden van de markt, in het kwartdeel gelegen tussen het verlengde van de Bosstraat en de Eikerstraat, met de voorgevel naar de Hepperstraat; het gebouw wordt voor het eerst vermeld in 1347. Het was eigendom van de graaf van Loon en later van de prins-bisschop van Luik, die het aan de stad verhuurden; vandaar dat het ook Herenhuis genoemd werd. Het gebouw diende niet alleen als lakenhal, maar ook als banale brouwerij (Paanhuis), als raadhuis voor de magistraat en als vergaderplaats der ambachten.

Het gebouw moet circa 30 meter lang geweest zijn en was gebouwd op palen, zodat onder het gebouw een ruime, overdekte marktplaats lag, de zogenaamde craemplaetsen onder het stadhuys, die jaarlijks door de stad aan plaatselijke handelaars werden verpacht. Beneden bevonden zich ook nog de Waag en de waeckcamere of Courtegarde (corps-de-garde), de plaats van de wacht. Langs een trap tegen de voorgevel bereikte men de bovenverdieping. Daar bevonden zich de raadskamer, de schepenkamer, de ambachtskamers, en de lokalen van de schutterijen. Hierboven bevond zich een zolder, die door de stad aan particulieren verpacht werd, en aan de voorkant stond een toren waarin zich het stadsuurwerk bevond.

Dit oude stadhuis was in het midden van de 18de eeuw zo bouwvallig geworden, dat de prins-bisschop in 1752 besloot het te laten slopen. Vanaf 1754 wordt het huis Den Halven Maen op de markt gehuurd als stadhuis. In 1768 wordt het huis Den Groenen Schildt (confer nummer 1) gekocht om als stadhuis te dienen.

Bij de grote brand van 1684, ontstaan bij de wal aan de Hepperpoort, werden een groot aantal huizen op de markt verwoest; het vuur kon overmeesterd worden bij De Spiegel (nummers 48-49).

Het standbeeld van de gebroeders van Eyck vervangt een eik die van 1797 tot 1870 in het midden van de markt stond.

De huidige lindebomen op de markt dateren van 1862 en vervangen de linden die in 1755 waren geplant door burgemeester Peter Geuns.

  • BOONEN M., Huisnamen te Maaseik, 1980, p. 47-48, 67.
  • HENDRICKX M., Het Maaseiker marktplein, (De Tijdspiegel, 20, 1965, p. 166).
  • JANSSEN R. & SANGERS W., Gids voor de stad Maaseik binnen de wallen, 1984.
  • MERSCH G. in: Maaseik. Ontstaan en groei van een grensstad, Antwerpen, 1994, p. 79-95.
  • SANGERS W., De Bokkerijders te Maaseik.

Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Bij de renovatie van de markt, in 1980 werden de onverharde zones waarin de linden staan afgeboord met boordstenen. Hierna werden de beschadigde bomen vervangen door jongere lindes.

  • Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL000066, herwaarderingsplan (S.n., s.d.).
  • Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL000066, rapport conditie bomen (R. Meynen, 1998).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Stadscentrum Maaseik

  • Omvat
    Apotheek Van Venckenray

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis Au Vieux Chène

  • Omvat
    Burgerhuis De bisschop van Munster

  • Omvat
    Burgerhuis De Bonten Os

  • Omvat
    Burgerhuis De Halve Maan

  • Omvat
    Burgerhuis De Stad Amsterdam

  • Omvat
    Burgerhuis De Starre

  • Omvat
    Burgerhuis De Vrede

  • Omvat
    Burgerhuis De Zwarte Beer

  • Omvat
    Burgerhuis Den Peroun

  • Omvat
    Burgerhuis Den Swaen

  • Omvat
    Burgerhuis Die Goutmeulen

  • Omvat
    Burgerhuis Die Ketten

  • Omvat
    Burgerhuis Het Gulden Aambeeld

  • Omvat
    Burgerhuis In den Prince van Luyck

  • Omvat
    Burgerhuis in Maasstijl

  • Omvat
    Burgerhuis in Maasstijl

  • Omvat
    Burgerhuis met achterhuizen

  • Omvat
    Marktplein met dubbele rij lindebomen

  • Omvat
    Perron

  • Omvat
    Postkantoor De Posthoorn

  • Omvat
    Publieke waterpompen

  • Omvat
    Stadhuis Maaseik

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning De Fortune

  • Omvat
    Stadswoning De Gulden Hant

  • Omvat
    Stadswoning Het Vosken

  • Omvat
    Standbeeld van de gebroeders van Eyck


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Markt [online], https://id.erfgoed.net/themas/8219 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.