Dorpskern en hoofdstraat van Bassevelde met kerk, voormalig gemeentehuis en school, dorpspomp, zogenaamde vrijheidsbomen, oorlogsmonument, en muziekkiosk, en gevarieerde, eerder kleinschalige bebouwing met doorgaans aangepaste of vernieuwde lintbebouwing en een opvallende beplanting met een dubbele rij kastanjebomen.

Het dorpscentrum van Bassevelde is een uitzonderlijk goed bewaard relict van een middeleeuwse dorpsvorm te situeren in het zuidelijk gedeelte van de "Vier Ambachten" (Assenede, Boekhoute, Axel en Hulst), voor de eerste maal vermeld in de 10de eeuw. In de Vier Ambachten behoorde Bassevelde tot het Ambacht Boekhoute. Vermoedelijk gaat de dorpsvorm van het middeleeuwse Bassevelde, met zijn opvallend brede straat ten noorden van de kerk, terug op een proto-industriële site in functie van de lakennijverheid. De nabijheid van Gent als belangrijk centrum van lakennijverheid en de aanwezigheid van grote arealen graasland stimuleerden de wolproductie. Het plein in het dorp werd gebruikt voor het wassen, drogen, vollen en verven van de lakens. We kunnen veronderstellen dat Bassevelde zijn belang in de lakennijverheid verloor in de concurrentiestrijd met Gent, het belangrijkste middeleeuws centrum van de lakennijverheid.

Het huidige Dorp in Bassevelde met zijn beduidende straatverbreding vormt een zuid - noord verlopende as vertrekkend aan een plein bezijden de kerk en het kerkhof en uitlopend op een rechte straat naar de Sint-Annakapel. De weg bestaat uit een gekasseide middenrijbaan voor het doorgaand verkeer, door bomenrijen gescheiden van de zijstroken langs de huizen, zogenaamde ventwegen. De beplanting van de dorpsstraat met een typische dubbele bomenrij is zeer beeldbepalend in het dorpsgezicht.

Op het open dorpspleintje ten oosten van de kerk en het ommuurde kerkhof en ten zuiden van de beboomde straat Dorp staan de 19de-eeuwse dorpspomp, de muziekkiosk en de zogenaamde vrijheidsbomen met het oorlogsmonument. De twee herdenkingsbomen met het oorlogsmonument zijn beeldbepalend ingeplant in een ovaal plantsoentje met een lage ijzeren omheining. Het ijzeren hekwerk zou vervaardigd zijn door de smid René Christiaen, wonende op het Dorp, die ook het gelijkaardig ijzerwerk voor de muziekkiosk leverde. De bestrating werd eveneens vernieuwd bij de dorpskernvernieuwing in 2004.