Teksten van Schoorbakkestraat

https://id.erfgoed.net/themas/9156

Schoorbakkestraat ()

Doorgangsweg vanaf het kruispunt Ten Bercle (kerkplein), Veurnestraat, Nieuwpoortstraat en Pervijzestraat naar het gehucht Schoorbakke en de gemeente Schore (Middelkerke).

In 1535 eerste vermelding van "de straete die loopt naar de backe van Pervijse". Dit betekent dat er ter hoogte van Schoorbakke reeds een overzet over de IJzer was. In 1745 wordt te Schoorbakke een (houten ?) brug over de IJzer gebouwd met de bedoeling om makkelijker troepen te laten passeren. In 1767 wordt een stenen brug over de IJzer gebouwd.
Eerste vermelding van de naam "Schoorbakkestraete" in 1775. In het eerste kwart van de 19de eeuw ontwikkelt Schoorbakke zich door de stenen brug over de IJzer tot een echt gehucht met 23 huizen in 1844. In 1826 komt een ophaalbrug het scheepvaartverkeer ten goede.

Schoorbakke ter hoogte van de westelijke bocht van de IJzer heeft steeds een belangrijke militaire rol gespeeld.
Vanaf 1583 leggen de Spaanse troepen langs de westoever van de IJzer een antipenetratielijn met kleine forten of 'redoutes' aan, dit om de systematische plundertochten vanuit de havenstad Oostende te verhinderen. In 1586 wordt ook ter hoogte van Schoorbakke een klein fort opgetrokken. De forten worden echter grotendeels geslecht na de inname van Oostende in 1604.
In 1696 wordt ter hoogte van Schoorbakke opnieuw een fort opgericht, nu als Spaans bruggenhoofd tegen de Fransen. De IJzer vormt nu immers de grens tussen de door Frankrijk bezette gebieden en de Spaanse gebieden.
In 1793 wordt de Schoorbakkebrug om strategische redenen door de Fransen in brand gestoken.

Bij het begin van de IJzerslag (18 oktober 1914) speelt de IJzer te Schoorbakke opnieuw een belangrijke militaire rol: het is één van de drie Belgische bruggenhoofden. Op 23 oktober bereiken de Duitsers Schoorbakke waarop het Belgische leger zich terugtrekt tot achter de toenmalige tweede linie. Een bronzen gedenkplaat op de recente Schoorbakkebrug herinnert hieraan: "VAN 16 TOT 24-10-14 WERD DEZE IJZEROEVER VERDEDIGD DOOR DE 3/23 LINIEREGT." (zelfde tekst in Frans).

Na de eerste Wereldoorlog kent Schoorbakke een bescheiden aandeel in het fronttoerisme, de namen van verdwenen herbergen "In den IJzer", "In de Schoorbakkebrug" en "In Volle Front" verwijzen naar de IJzerslag.

Het begin van de straat - in de dorpskom - wordt gekenmerkt door de Sint-Niklaas- en Sint-Katharinakerk (zie Schoorbakkestraat nummer 2/ Ten Bercle), en door aaneengesloten bebouwing van arbeidershuizen van één à anderhalve bouwlaag en door kleine burgerhuizen, heropgebouwd in de jaren 1920. Ook de pastorie (zie Schoorbakkestraat nummer 15) dateert van deze periode. Nummers 2-4-6: samenstel van arbeidershuizen van anderhalve bouwlaag, gebruik van gele baksteen voor banden en strekken, nummer 6 met bewaard houtwerk met T-indeling. Tevens een aantal panden van twee bouwlagen met voormalige handelsfunctie gekenmerkt door een poorttravee: nummer 10 met puilijst en lagere poorttravee, nummer 13, voormalige slagerij in verzorgde rode baksteenbouw, centrale poorttravee.

Even verderop, een meer verspreide maar toch nog dichte, losstaande, naar de straat gerichte bebouwing. Van belang zijn hier de voormalige rijkswachtkazerne van 1923 (zie Schoorbakkestraat nummers 23-25) en de pleinvormige uitbouw ter hoogte van het voormalige station (zie Schoorbakkestraat nummers 28-30). Nummer 26: burgerhuis van twee bouwlagen uit de jaren 1920 ter hoogte van het 'stationsplein', nu witgeschilderd, verbouwde begane grond. Nummers 35-37: burgerhuizen van twee bouwlagen, destijds met handels- of nijverheidsfunctie, zie het tussenliggend lager nutsgebouw met poort en laadvenster in tuitgevel.

Daarna landelijk gebied met verspreide hoevebouw en opnieuw een klein gehucht ter hoogte van de Karpelbrug over de Beverdijkvaart (zie Schoorbakkestraat nummer 51, voormalige herberg). Opnieuw dichtere bebouwing ter hoogte van de Schoorbakkebrug op het gehucht Schoorbakke, voornamelijk arbeidershuizen van anderhalve bouwlaag uit de jaren 1920: nummers 86-88, witgeschilderd samenstel onder pannen schilddak, nummer 84 in verzorgd baksteenmetselwerk met fries en doorgetrokken druiplijst.

  • BLEYAERT W., Pervijze tijdens de Tweede Wereldoorlog, Veurne, 2001, p. 16.
  • L' Yser et la Côte Belge, in de reeks Guides Illustrés Michelin des champs de bataille, Michelin & Cie, Clermont-Ferrand, 1920, p. 116.
  • www.geocities.com/pervijze

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. & SCHEIR O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schoorbakkestraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/110835 (geraadpleegd op ).


Gedenkplaat 3/23 Linieregiment Schoorbakkebrug (Pervijze - WOI) ()

De gedenkplaten voor het 2/22 en 3/23 linieregiment hangen aan de balustrade van de Schoorbakkebrug (over de IJzer), net op de grens tussen Pervijze (Diksmuide, Schoorbakkestraat), Schore (Middelkerke, Schorestraat) en Nieuwpoort.

Historische achtergrond

De IJzer werd ter hoogte van de Schoorbakkebrug van 16 tot 24 oktober 1914 afwisselend verdedigd door het 2de, 3de, 22ste en 23ste Linieregiment. Twee gelijkaardige gedenkplaten herinneren hieraan, deze aan het 2de en het 22ste Linie.

De zogenaamde IJzerslag (18 - 30 oktober 1914) draaide er voor de geallieerden om de IJzer als linie te houden tegen de oprukkende Duitsers: de stroom was een natuurlijke verdedigingslijn, met een linkeroever die bijna twee meter hoger lag dan de rechteroever. Hiertoe werden van noord naar zuid de volgende Belgische Divisies opgesteld: de 2de Divisie van het strand tot Sint-Joris, de 1ste Divisie van Sint-Joris tot de helft van de bocht van Tervate (tegenover hen lag het Duitse 3de Reservekorps) en de 4de Divisie van de helft van Tervate tot Oud-Stuivekens.

Reeds op de eerste dag vielen de Belgische voorposten op de rechteroever: Sint-Pieterskapelle, Leke, Keiem, en verder Schore, Mannekensvere, Lombardsijde. Deze Duitse inname ging niet zonder slag of stoot voorbij. Nu lag de IJzer voor de Duitsers: de Uniebrug, de Schoorbakkebrug en de Tervatebrug. De Belgen moesten er van 19 tot 22 oktober standhouden onder zware beschietingen: de Duitsers zochten de zwakke plek. Voor het Belgisch leger werd de situatie prangend: men beschikte niet over zware artillerie, de reserves geraakten uitgeput, er waren mannen te kort, de beloofde Franse hulp kwam niet opdagen, het grillige tracé van de IJzer maakte hen kwetsbaar. Op 22 oktober konden de Duitsers bij Tervate de IJzer oversteken en de linkeroever bezetten. De bocht van Tervate, een grote uitstulping van de IJzer naar het oosten waar de 1ste en de 4de Divisie op elkaar aansloot, was verloren. Van hieruit voerden de Duitsers hevige beschietingen uit.

De 23ste oktober was de zesde achtereenvolgende dag dat de Belgen in niet aflatende gevechten verwikkeld waren en constante beschietingen te verduren kregen. Het bruggenhoofd te Schoorbakke was onhoudbaar geworden doordat er vijandig machinegeweervuur kwam uit drie verschillende richtingen. Het bataljon van het 4de Linie werd teruggetrokken, het bruggenhoofd werd vernietigd. De Belgen poogden tussen Schoorbakke en Stuivekenskerke stand te houden, maar de Duitsers bouwden op verschillende plaatsen voetbruggen en ondernamen een uitval vanuit Schoorbakke. Het 3de Linie kon die aanval blokkeren. Stuivekenskerke kon zelfs met hulp van de Fransen niet heroverd worden. De Belgen trokken zich terug op een nieuwe linie, onder meer langs de Beverdijk. Later zou teruggetrokken worden achter de rechte spoorwegbedding van de lijn Diksmuide-Nieuwpoort en zouden de Duitsers door de onderwaterzetting teruggedreven worden.

Kenmerken

Rechthoekige bronzen gedenkplaat.

'Van 16 tot 24-10-14 werd deze IJzeroever verdedigd door de 3/23 linieregt.', 'Du 16 au 24-10-14 cette rive de l'Yser fut défendue par les 3/23 regt. de ligne'. De letters staan in vlakreliëf.

H. 49,5 cm x Br. 69,5 cm

  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • VAN PUL P. 2004: Oktober 1914. Het koninkrijk gered door de zee, Erpe.

 


Bron: WOI Relict (336): Gedenkplaat 3/23 Linieregiment Schoorbakkebrug (Pervijze - WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schoorbakkestraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/391223 (geraadpleegd op ).


Gedenkplaat 2/22 Linieregiment Schoorbakkebrug (Pervijze - WOI) ()

De gedenkplaten voor het 2/22 en 3/23 linieregiment hangen aan de balustrade van de Schoorbakkebrug (over de IJzer), net op de grens tussen Pervijze (Diksmuide, Schoorbakkestraat), Schore (Middelkerke, Schorestraat) en Nieuwpoort.

Historische achtergrond

De IJzer werd ter hoogte van de Schoorbakkebrug van 16 tot 24 oktober 1914 afwisselend verdedigd door het 2de, 3de, 22ste en 23ste Linieregiment. Twee gelijkaardige gedenkplaten herinneren hieraan, deze aan het 2de en het 22ste Linie.

De zogenaamde IJzerslag (18 - 30 oktober 1914) draaide er voor de geallieerden om de IJzer als linie te houden tegen de oprukkende Duitsers: de stroom was een natuurlijke verdedigingslijn, met een linkeroever die bijna twee meter hoger lag dan de rechteroever. Hiertoe werden van noord naar zuid de volgende Belgische Divisies opgesteld: de 2de Divisie van het strand tot Sint-Joris, de 1ste Divisie van Sint-Joris tot de helft van de bocht van Tervate (tegenover hen lag het Duitse 3de Reservekorps) en de 4de Divisie van de helft van Tervate tot Oud-Stuyvekens.

Reeds op de eerste dag vielen de Belgische voorposten op de rechteroever: Sint-Pieterskapelle, Leke, Keiem, en verder Schore, Mannekensvere, Lombardsijde. Deze Duitse inname ging niet zonder slag of stoot voorbij. Nu lag de IJzer voor de Duitsers: de Uniebrug, de Schoorbakkebrug en de Tervatebrug. De Belgen moesten er van 19 tot 22 oktober standhouden onder zware beschietingen: de Duitsers zochten de zwakke plek. Voor het Belgisch leger werd de situatie prangend: men beschikte niet over zware artillerie, de reserves geraakten uitgeput, er waren mannen te kort, de beloofde Franse hulp kwam niet opdagen, het grillige tracé van de IJzer maakte hen kwetsbaar. Op 22 oktober konden de Duitsers bij Tervate de IJzer oversteken en de linkeroever bezetten. De bocht van Tervate, een grote uitstulping van de IJzer naar het oosten waar de 1ste en de 4de Divisie op elkaar aansloot, was verloren. Van hieruit voerden de Duitsers hevige beschietingen uit.

De 23ste oktober was de zesde achtereenvolgende dag dat de Belgen in niet aflatende gevechten verwikkeld waren en constante beschietingen te verduren kregen. Het bruggenhoofd te Schoorbakke was onhoudbaar geworden doordat er vijandig machinegeweervuur kwam uit drie verschillende richtingen. Het bataljon van het 4de Linie werd teruggetrokken, het bruggenhoofd werd vernietigd. De Belgen poogden tussen Schoorbakke en Stuivekenskerke stand te houden, maar de Duitsers bouwden op verschillende plaatsen voetbruggen en ondernamen een uitval vanuit Schoorbakke. Het 3de Linie kon die aanval blokkeren. Stuivekenskerke kon zelfs met hulp van de Fransen niet heroverd worden. De Belgen trokken zich terug op een nieuwe linie, onder meer langs de Beverdijk. Later zou teruggetrokken worden achter de rechte spoorwegbedding van de lijn Diksmuide-Nieuwpoort en zouden de Duitsers door de onderwaterzetting teruggedreven worden.

Kenmerken

Rechthoekige bronzen gedenkplaat.

'Van 16 tot 24-10-14 werd deze Ijzeroever verdedigd door de 2/22 linieregt.' 'Du 16 au 24-10-14 cette rive de l'Yser fut defendue par les 2/22 regt. de ligne'.

H. 49,5 cm x Br. 69,5 cm

  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • VAN PUL P. 2004: Oktober 1914. Het koninkrijk gered door de zee, Erpe.

Bron: WOI Relict (340): Gedenkplaat 2/22 Linieregiment Schoorbakkebrug (Pervijze - WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schoorbakkestraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/391225 (geraadpleegd op ).