Geografisch thema

Molentje

ID
9309
URI
https://id.erfgoed.net/themas/9309

Beschrijving

Brede, rechte weg ten noorden van de gemeente, van de Preekboomstraat tot aan de Molentjesbruggen over de Leopolds- en de Schipdonkvaart, met een knik ter hoogte van de Damweg. Is genoemd naar een historische molensite net ten noorden van de Molentjesbruggen. De molen werd voor het eerst vermeld in 1602; is later ook gekend als de Smisse- of Provoostmolen; deze houten graanwindmolen is in 1920-22 afgebroken en vervangen door een mechanische molen. De straatnaam verwijst ook naar de wijdere omgeving rond de molen, en slaat in die zin tot in de 19de eeuw ook op het noordelijke gedeelte van de huidige Vissersstraat, zie voorbeeld de kaart van Ferraris (1770-1778) "Meulentien".

Op 13 en 14 september 1944 vond de "Slag om 't Molentje" plaats. Langs het Leopolds - en het Schipdonkkanaal had het Duitse leger talrijke bunkers opgetrokken (zie Lapscheure, Preekboomstraat). Bij een bevrijdingspoging van het Canadese Algonquinregiment, ontwikkelde zich een zware slag. Legendarisch omdat de rest van België op dat moment reeds was bevrijd en omwille van de hevigheid van de strijd, waarbij de wijk zwaar werd getroffen, zie zware beschadiging van de Schutsmolen, de kerktoren, de school, het kasteel.

Belangrijk voor de ontwikkeling van de wijk Den Hoorn was de vernieling van de Molentjesbruggen, waardoor het gehucht was afgesloten van de kern van Moerkerke. Op de hoek met de Damweg werd een dankkapel voor Maria opgericht na de Tweede Wereldoorlog (zie Damweg). Op de hoek met het Leopoldkanaal, een gedenksteen "TER HERINNERING AAN DE SLAG AAN 'T MOLENTJE OP 13-14 SEPTEMBER 1944"; uitgehouwen letters in hardstenen tekstplaat tegen geel bakstenen muurtje; onthuld op 5 mei 1990. Daarnaast een betonnen wegwijzer met ijzeren richtingborden.
Bebouwing concentreert zich aan de Molentjesbruggen: lintbebouwing bestaande uit eengezinswoningen, voornamelijk gebouwd of deels hersteld na de Tweede Wereldoorlog, onder meer nummer 2, hoeve met losse bestanddelen in rode baksteenbouw, gekenmerkt door radvormig uilengat en nis met Mariabeeldje in de zijpuntgevel van de stal. Verder in de straat, enkele verspreide hoeves, onder meer zie nummers 16 en 17, erg oude hoevesites waarvan de lange erfopritten teruggaan op voorheen doorlopende landwegen, zie kaart van Pourbus (1561-1571) en kaart van Ferraris (1770-1778).

  • BALLEGEER J., Molens in de Zwinstreek, in Rond de poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005, p. 61.
  • BALLEGEER J. en BRAEMS J.-P., De Zwinstreek in oude prentkaarten, deel 2, Zaltbommel, 1977, afb. 53.
  • BRAEMS J.-P., De Zwinstreek in oude prentkaarten, deel 1, Zaltbommel, 1972, afb. 47 (molen).
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden… Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge, 1996, p. 255.
  • RAU J., Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p. 84.
  • VAN HAECKE B., Wegwijs in Damme en omgeving, Brugge, 1985, p. 52.
  • VAN POUCKE G., Archiefbeelden Damme, Gloucestershire, 2002, p. 84-85.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Is deel van
    Moerkerke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molentje [online], https://id.erfgoed.net/themas/9309 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.