Belangrijkste straat in de dorpskern van Oostkerke, van de Hoekestraat tot de Monnikeredestraat, in L-vormig tracé ten westen en ten zuiden omheen het ommuurde, rechthoekige kerkhof van de Sint-Kwintenskerk lopend. De parochiekerk met dominante westtoren werd na de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog volledig gereconstrueerd. De bebouwing in de dorpskern van Oostkerke werd bij de beschietingen van de kerk zwaar beschadigd, waardoor de meeste gebouwen volledig of gedeeltelijk zijn heropgebouwd.
Waar de straat grenst aan het kerkhof, is de bebouwing enkel aan de buitenkant van de straat gesitueerd; er staan enkele vrijstaande gebouwen, waarvan de oorspronkelijke functie grotendeels gericht is op het parochiale leven: de voormalige, in kern 16de- of 17de-eeuwse pastorie (zie nummer 11) en kosterwoning (zie nummer 9), en de noodkerk uit 1948 (nummer 7). De historische pastorie en kosterwoning zijn gelegen aan beide zijden van de historische Spegelsweg, die vanaf de westelijke ingang tot de kerktoren leidt naar het Kasteel van Oostkerke. De noodkerk van Oostkerke werd ingezegend op 11 april 1948, nadat een paar jaar eucharistie werd gevierd in een soldatenbarak. De sobere witgeschilderde baksteenbouw onder breed zadeldak met klokje (nok evenwijdig met straat), werd ingeplant op de plaats van de vroegere kapelanij (zie 18de-eeuws kaartmateriaal); nu gebruikt als parochiezaal en uitleenpost van de bibliotheek. Links van de noodkerk, nummers 1, 3 en 5, drie aaneengesloten dorpswoningen, heropbouw na de Tweede Wereldoorlog, nummers 1 en 3 waren oorspronkelijk één woonstalhuis dat van 1811 tot 1827 wellicht in gebruik was als kosterwoning; nu twee witgeschilderde bakstenen woningen met eenvoudige, vrij strakke vormgeving; zie nummer 5 is een meer romantische heropbouw.
Links van de noodkerk, een rij knotwilgen, met zicht op het achterliggend historisch permanent grasland. Ter hoogte van deze knotwilgen, een klein eenvoudig herdenkingsmonumentje dat herinnert aan de uitreiking van de "Prijs Arthur Olivier" voor het mooiste dorp van West-Vlaanderen, die in 1974 aan Oostkerke werd uitgereikt door het Provinciaal Tuinbouwcomité.
Het rechte gedeelte van de Sint-Kwintensstraat, tussen de Processieweg en de Hoekestraat, is aan beide zijden voorzien van rijbebouwing. Op 18de-eeuws kaartenmateriaal is de bebouwing aan de oostkant van de straat reeds grosso modo aaneengesloten; de westkant had als enige bebouwing een dorpshoeve, teruggaand op een in 1485 reeds vermelde molenaarswoning (zie nummers 29-31). Gedurende de 19de en 20ste eeuw ziet men de bebouwing daar steeds meer aaneensluiten. Bij de wederopbouw in de jaren na de Tweede Wereldoorlog wordt gekozen voor een historiserende reconstructie van de verwoeste dorpswoningen. Het straatbeeld wordt bepaald door witgeschilderde rijwoningen van één tot twee bouwlagen onder pannen zadeldaken (nok evenwijdig met straat); sobere, traditionele lijstgevels; lage bijgebouwen op achterliggende erven. Voorbeelden zijn nummer 13, gedateerd in "1949"; nummer 25, gerenoveerd woonstalhuis met beluikte vensters; nummer 10, samenstel van twee kleine woningen van één bouwlaag en twee traveeën. Nummer 18, begin-20ste-eeuws, is het enige diephuis in de straat, opvallend door de puntgevel. In de rij waren talrijke herbergen aanwezig, die in de loop van de 20ste eeuw allemaal zijn verdwenen, op één uitzondering na, nl. café "De Leeuw van Vlaanderen", dat onder de naam "De Knotwilg" zijn horecafunctie heeft verder gezet (nummer 12).
Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Omvat
Dorpshoeve
Omvat
Dorpswoning
Omvat
Dorpswoning
Omvat
Kosterswoning
Omvat
Pastorie van Oostkerke
Is deel van
Oostkerke
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: St.-Kwintensstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/9343 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Stad Damme
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.