Geografisch thema

Nieuwstraat

ID
9809
URI
https://id.erfgoed.net/themas/9809

Beschrijving

Reeds rond 1478 vermeld. Vrij rechtlijnige straat lopend van het stadhuis naar de Nieuwpoort. In het ancien régime werd ze niet onderbroken door een zijstraat. Pas in 1855-58 werd ten noorden op de kadasternummers 44, 45, 46 en 48 de steenweg naar Achel aangelegd, genoemd Kiezel Kleine-Brogel.

Aan de noordkant lag eertijds het banpaanhuis, dat wil zeggen de brouwerij van de heer van Peer die door hem verpacht werd en waarop vele brouwers kwamen brouwen tegen een bepaalde cijns. Rond 1690 werd door de toenmalige eigenaar, Matthijs Claes, nog een tweede groter paanhuis gevestigd in de Nieuwstraat, maar dan meer vooraan. Beide paanhuizen werden in 1695 door de gemeente aangekocht.

Ook een stadshof was er ooit gevestigd, die vermeld werd in de gemeenteraadszitting van 21 februari 1776. Men zou er zogenaamde witbomen (witte abelen) uit halen om op de vesten en andere plekken uit te planten. Waar die hof lag, is niet zeker.

Op de Ferrariskaart (1771-77) en in de Atlas van de Buurtwegen (1845) is de bebouwing reeds quasi aaneengesloten, met evenwel toen nog losstaande elementen aan de zuidoostkant van de straat. In laatstgenoemde atlas worden tevens een drietal stadspompen aangeduid. In deze straat stond eertijds ook een bekend hotel De Kroon.

In 1822 woonden er in de Nieuwstraat zesentwintig families: negen landbouwers, vier dagloners, twee handelaars, een hotelier, een leidekker, een kleer-, een schoen-, een zadelmaker en zes hadden geen beroep.

De huidige bebouwing bestaat hoofdzakelijk uit tweelagige burgerhuizen. De aanwezigheid van een aantal poorten verraadt de oorspronkelijke functie als stadshoeve van enkele van deze woningen (nummers 31, 32 en 49). Het actuele uitzicht van de meeste gebouwen dateert uit eind 18de - begin 20ste eeuw, doch op sommige plaatsen verwijzen krulankers, jaartalankers, aandaken met vlechtingen of een steilere dakhelling naar een oudere kern (nummers 1-3, 18, 41, 43). Markante elementen zijn de twee huizen ten noorden van het stadhuis (nummers 1-3), alsook het complex op de hoek van de Nieuwstraat met de Markt (nummer 2-8).

  • Peer in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, nummers 14-15.
  • Huizen en mensen van Peer-centrum van ca. 1650 tot 1795, Peer, 1997, p. 111-155, afbeeldingen.
  • DIRIKEN P., Geogids Peer, s.l., 1996, p. 29.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Alleenstaande stadswoning

  • Omvat
    Brouwerij Hollanders of Hendrix

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Mogelijke stadshoeve, heden winkel

  • Omvat
    Mogelijke stadshoeve, heden woonst

  • Omvat
    Pomp

  • Omvat
    Reeks woonhuizen

  • Omvat
    Stadshoeve

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Twee stadswoningen

  • Is deel van
    Peer


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nieuwstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/9809 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.