De toevalsvondst werd gedaan onder de huidige vloer van het zuidelijke deel van de historische watermolen van Meerhout tijdens een grondige restauratie van het complex.

De ruwe textuur kan wijzen op kwartsiet. In de 17de-18de eeuw was het kwartsiet uit La Ferté-Sous-Jouarre’ (FR) één van de meest gebruikte grondstoffen voor molenstenen in de lage landen. De steensoort lijkt echter veel compacter en harder waardoor het mogelijk om een meer lokale zandsteen ging. Een bijkomend argument is ook dat het om een grote monolithische steen gaat die zeldzamer en duurder in transport was. Dit zou ook kunnen wijzen op een hogere ouderdom. Kunststof is nog niet volledig uitgesloten maar het poreuze oppervlak en de slijpsporen spreken in het
voordeel van natuursteen.
Deze maalsteen is een loper. In de centrale verbreding en uitsparing op één van de steenzijden was een twee- of viertandige ‘rijn’ bevestigd. Deze rijn was verbonden met het staakijzer dat ervoor zorgde dat de loper met de waterkracht ronddraaide. De kant met de duidelijkste rechts uitwaaierende kerven (scherpsel) lag op de ‘ligger’, de onderste steen van een koppel maalstenen. Tussen loper en ligger werd het graan vermalen. Op de andere zijde zijn minder duidelijke links uitwaaierende kerven te zien. Dit scherpsel is erg ondiep wat wijst op een sterke verwering. Hier en daar zijn ook recentere en oudere putjes waar te nemen op basis van de foto’s. Deze zijde vormde de bovenzijde van deze loper en had bij het malen geen functie.
Daarom moest dit scherpsel ook niet worden vernieuwd. De aanwezigheid van het afgesleten scherpsel wijst er wél op dat de steen oorspronkelijk misschien is gebruikt als ligger en later werd aangepast. Op basis van de diameter van de halve steen (139 cm) gaat het mogelijk om een ‘16der steen’ (van diameter ongeveer 140 cm). De maalsteen is wel vrij dun en ongelijk in doorsnede dus ze is intens gebruikt en bijgescherpt.
De maalsteen zal ter plaatse bewaard blijven aan de inkom van het bezoekerscentrum.