waarneming
A 243 Burcht 1, A280 Burcht 2, A283 Burcht 3
archeologisch element- ID
- 159078
- URI
- https://id.erfgoed.net/waarnemingen/159078
- Provincie
- Antwerpen
- Gemeente
- Antwerpen
- Deelgemeente
- Antwerpen
- Locatie
- Burchtgracht, Jordaenskaai, Zakstraat (Antwerpen)
- Nauwkeurigheid zone
- Tot op 150m
- Oppervlakte zone
- 1 845m²
- Bewaringstoestand
- Bewaard
- Links
- OAR - Item SYNT005-001
Beschrijving
Het assessment van de drie vindplaatsen A243 burcht 1, A280 burcht 2 en A283 burcht 3 werd uitgevoerd met het oog op het kennispotentieel voor de Antwerpse stadsgenese.
De vindplaatsen A243 burcht 1 en A283 burcht 3 boden de meeste sporen, artefacten en bodemstalen om uitspraken te doen over het ontstaan van de middeleeuwse handelsplaats en haar voorganger(s), vanuit interdisciplinair onderzoek. Van de meer dan 2000 sporen uit deze vindplaatsen werd op basis van contextwaarde, tafonomie en bewaringstoestand een selectie van enkele honderden sporen ingedeeld volgens een chronologie en fasering, vanaf de prehistorie tot de 20ste eeuw. Twee tijdskaders vallen daarbij op: de Gallo-Romeinse periode en de Karolingisch-Ottoonse periode. Vooral deze laatste, in het geval van de Antwerpse burcht vanaf de tweede helft van de 9de tot en met de vroege 11de eeuw, bleek waardevol te zijn voor kennis over de vroegste stad.
Vindplaats A243 burcht 1 situeert zich langs de Jordaenskaai, ten noorden van de Zakstraat, op de plaats van een voormalig kantoorgebouw en een 19de-eeuwse vleeshal.
De Zakstraat, de Burchtgracht, de Vleeshuisstraat en de burchtmuur omsluiten het projectgebied van vindplaats A280 burcht 2.
Vindplaats A283 burcht 3 situeert zich langs de Jordaenskaai 21-23, ten zuiden van de hoek met de Zakstraat, op de plaats van een voormalig kraakpand en een autogarage.
Auteurs: Bellens, Tim
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aarden wal
Datering: Karolingische periodeTypologie: houtwegen, indicaties voor houtbouw, versterkte nederzettingen, wallen (verdedigingselementen)
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Dendrochronologisch onderzoek Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Radiokoolstofdatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Optisch gestimuleerde luminiscentiedatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
Aarden wal als voorloper van de burchtmuur, met aan de binnenvoet knuppelpaden en sporen van houtbouw uit eind 9de - begin 10de eeuw.
Ambachtelijke activiteiten
Datering: Karolingische periodeTypologie: economische nederzettingen, indicaties voor beenbewerking, indicaties voor metaalbewerking, vondstenconcentraties
Materiaal: bot, metaal
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Dendrochronologisch onderzoek Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Radiokoolstofdatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Optisch gestimuleerde luminiscentiedatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
Handelsnederzetting met sporen van verschillende ambachten uit eind 9de - begin 10de.
Sporen van beenbewerking
sporen van metallurgie
Brugpijler
Datering: eerste kwart 15de eeuwTypologie: bruggen, grachten (verdedigingselementen)
Gebeurtenis:
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Dendrochronologisch onderzoek Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Radiokoolstofdatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Optisch gestimuleerde luminiscentiedatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
Brugpijler over de burchtgracht ter hoogte van de Zakstraat.
Waarschijnlijk gaat het om de brug uit 1420 (historische bronnen vermelden de toelating om dan een brug te bouwen).
Burchtmuur
Datering: volle middeleeuwenTypologie: palen, verdedigingsmuren, wallen (verdedigingselementen)
Materiaal: hout, natuursteen
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Dendrochronologisch onderzoek Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Radiokoolstofdatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Optisch gestimuleerde luminiscentiedatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
Burchtmuur: Parallel aan de buitenzijde van de burchtmuurfundering (ten zuiden van de Zakstraat) bevindt zich een rij aangepunte palen.
Buiten de burchtmuur lag de burchtgracht.
Datering dendrochronologie: veldatum 1007-1015 AD
Datering Radiokoolstof op houtskool uit mortel van de burchtmuur: 890-985 AD
Finaalpaleolitisch materiaal
Datering: finaalpaleolithicumTypologie: losse vondsten, werktuigen
Stijl: federmesser
Materiaal: vuursteen
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
Beschrijving:
Enkele Federmesser-werktuigen, waaronder een kling
Laatmiddeleeuwse stad
Datering: late middeleeuwenTypologie: gebouwplattegronden, steden
Gebeurtenis:
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Dendrochronologisch onderzoek Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Radiokoolstofdatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Optisch gestimuleerde luminiscentiedatering Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
Funderingen van verschillende huizen werden aangetroffen. Ten laatste tegen het einde van de late middeleeuwen komt er bebouwing op de gedempte burchtgracht.
Pijlpunt
Datering: laatneolithicum, vroege bronstijdTypologie: losse vondsten, werktuigen
Materiaal: vuursteen
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
Beschrijving:
Pijlpunt uit het laatneolithicum of vroege bronstijd.
Romeinse crematiegraven
Datering: Romeinse tijdTypologie: crematiegraven
Materiaal: bot
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Beschrijving:
10-tal crematiegraven
Zwarte laag
Datering: vroege middeleeuwenTypologie: cultuurlagen
Gebeurtenis:
- Syntheseonderzoek Vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen
- bouwarcheologisch onderzoek
- bouwhistorisch onderzoek
- literatuurstudie
- radiokoolstofdatering
- bureauonderzoek
- thematische inventarisatie: van tot
- Bron: BELLENS T. 2021: Het DNA van stadswording: De vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de - 11de eeuw, SYNTAR nr. 5, Brussel.
Literatuur ()
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
Literatuur () - C.K.:Bellens:2012aa
- Bron: Bellens T. e.a. 2012: Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht, M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, jaargang 31, nr. 1, p. 4-21.
- Archeologische opgravingen Antwerpen
- archeologische opgravingen: van tot
- Bron: Wouters B. 2012: Micromorfologisch onderzoek van de zwarte laag te Antwerpen (burchtsite), Kroniek. Archeologia Mediavalis 35, p. 260-261.
Literatuur () - C.K.:Wouters:2012aa
Beschrijving:
Zwarte laag van ca 30cm dik, zou wijzen op intensief landgebruik en de aanwezigheid van een meer dan rurale kern. Mogelijk is deze zwarte laag te dateren in de 7de, 8ste tot vroege 9de eeuw.
Relaties
-
Is deel van
Burchtzone -
Is deel van
Historische stadskern van Antwerpen -
Omvat
A243 Burcht 1 -
Omvat
Zakstraat 1 -
Is gerelateerd aan
A283 Burcht 3 -
Is gerelateerd aan
Jordaenskaai I
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: A 243 Burcht 1, A280 Burcht 2, A283 Burcht 3 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/159078 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.