Inventaris
waarneming

Heilderveld

archeologisch element
ID
212878
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/212878

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 8217
    Deze aanduiding is geldig sinds

Provincie
Limburg
Gemeente
Dilsen-Stokkem
Deelgemeente
Dilsen
Locatie
Heilderveld (Dilsen-Stokkem)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
47 849m²
Bewaringstoestand
Niet bewaard
Links
OAR - Item ROEV4159-001

Beschrijving

De opgraving van het plangebied werd opgesplitst in twee fasen. De eerste fase werd in augustus 2017 reeds uitgevoerd (uitvoerder: ARON bvba) en omvatte de wegenis inclusief de huisaansluitingen, de grachten en het perceel van de wadi. Er werden twee werkputten aangelegd: werkput 1 (WP 1) bevond zich ten oosten van de Soerenbosweg en werkput 2 (WP 2) ten westen ervan. In het totaal zijn 142 sporen geregistreerd en opgegraven (zie afb. 15). De meerderheid van de sporen in WP 2 dateren uit de Late Bronstijd, terwijl de meeste sporen uit WP 1 in de Nieuwste Tijd te dateren zijn. Hoewel in WP 1 voornamelijk sporen uit de Nieuwste Tijd zijn geregistreerd, kwamen ook hier sporen voor uit de Metaaltijden. Vermoedelijk dateren deze uit de Late Bronstijd. Een groot deel van de sporen, zoals een kringgreppel en enkele paalkuilen, werd reeds geregistreerd tijdens het vooronderzoek. Bijkomend werd vermoedelijk het restant van een tweede, erg slecht bewaarde kringgreppel aangetroffen. De overige sporen konden niet eenduidig in een funeraire context geplaatst worden. De sporen in WP 2 concentreren zich voornamelijk in het zuidelijk deel van de werkput. Er konden met zekerheid twee bijgebouwen geïdentificeerd worden. Verder behoren enkele paalkuilen vermoedelijk tot een derde en vierde structuur. In het zuidwesten van het gebied is een waterput aangetroffen. Uit de onderzijde van het spoor zijn fragmenten van pingsdorfaardewerk verzameld, waardoor de waterput in de Volle Middeleeuwen geplaatst kon worden.

Tijdens fase 2 van het definitief archeologisch onderzoek zijn 17 werkputten aangelegd. Hierbij zijn 339 grondsporen aangekrast. Het betreft hier naast paalkuilen (149) en kuilen (46) nog enkele houtskoolmeilers (7) en greppels (6). Voorts zijn nog lithostratigrafische lagen (71) en natuurlijke (51) en recente verstoringen (9) gedocumenteerd. De meerderheid van de sporen is (sterk) gebioturbeerd en heeft een eerder beperkte restdiepte. De algemene conserveringstoestand van de sporen wordt als matig aanzien. Aangenomen mag worden dat tenminste een deel van de grondsporen is opgenomen in de ploeglaag of niet is herkend vanwege de slechte zichtbaarheid. Waar onduidelijke spoorconcentraties werden aangetroffen, is een tweede vlak aangelegd maar dit met eerder beperkt resultaat. De onderzoeksresultaten van fase 2 bevestigen de (voorlopige) resultaten van fase 1, met vooral bewoning uit de late bronstijd in het gebied en verder nog sporen uit de middeleeuwen en de nieuwste tijd.


Auteurs: Cousserier, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: VLAAMS ERFGOED CENTRUM bvba (VEC)

Houtskoolmeilers

Datering: Karolingische periode, late ijzertijd (oosten), Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: meilers
Materiaal: houtskool
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Negen houtskoolmeilers, ovaal tot rechthoekig en slechts ondiep bewaard.
Uit het 14C-onderzoek kan afgeleid worden dat in (ten minste) twee verschillende perioden op de onderzoekslocatie houtskool werd gebrand, met name in de periode late ijzertijd-begin Romeinse tijd en in de periode Karolingische tijd - begin vroege middeleeuwen (Van der Veken en Hendrikx 2020).

Laatmiddeleeuwse kuilen

Datering: late middeleeuwen
Typologie: ambachtelijke objecten, bevestigingselementen, bouwmaterialen, kleding en -accessoires, kuilen, vaatwerk
Materiaal: aardewerk, ijzer, koper, metaal, natuursteen, steengoed

Beschrijving:
Verschillende vierkante tot rechthoekige kuilen. Vondsten omvatten aardewerkfragmenten (vnl. steengoed ouder dan het midden van de 16de eeuw), een metaalslak, drie ijzeren nagels, koperen riem- of leerbeslag, koperen gesp, een fragment bouwkeramiek en vijf natuursteenfragmenten. Residueel ook kleine hoeveelheid volmiddeleeuws aardewerk en één lithisch fragment.

Middeleeuws woonerf

Datering: 12de eeuw, 13de eeuw, late middeleeuwen, volle middeleeuwen
Typologie: afwateringsgreppels, ambachtelijke objecten, bevestigingselementen, gebouwplattegronden, kuilen, perceelsgreppels, vaatwerk, waterputten, wegen
Materiaal: aardewerk, hout, metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Deel van een boerderij-erf gedateerd op de overgang van de volle naar de late middeleeuwen (12de-13de eeuw). Het erf wordt in het westen begrensd door een noord-zuidgeoriënteerde greppel; ook andere greppels in loodrechte oriëntatie werden gerecupereerd. Binnen het erf werden een waterput, meerdere kuilen en mogelijks twee bijgebouwen aangetroffen. Ook een weg werd aangetroffen in de vorm van twee parallelle afwateringsgreppels.
De vierkante waterput reikte zo'n 3 m diep; van de onderste sectie was de houten plankenbeschoeiing nog bewaard. De waterput bevatte weinig vondsten, enkel fragmenten van Rijnlands roodbeschilderd aardewerk.
Ten noorden van de waterput werd een cluster van paalkuilen aangetroffen die geïnterpreteerd kan worden als de plattegrond van een of meerdere (bij)gebouw(en).
De greppels bevatten een ijzeren nagel en fragmenten van Pingsdorfaardewerk en Maaslandse keramiek, te dateren vanaf eind 12de eeuw.
Verder werden 29 kuilen aangetroffen, die aardewerk bevatten (Maaslands, Pingsdorf, protosteengoed...) en sporen van lokale metaalbewerking (metaalslak).
Tenslotte kwam een weg aan het licht, noordwest-zuidoost georiënteerd. Van de weg waren enkel de afwateringsgreppels bewaard.

Paleolithisch materiaal

Datering: finaalpaleolithicum
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Stijl: federmesser
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
drie artefacten, ingezameld in het vlak: kleine afslag, onbewerkte kling, kling die bewerkt is tot spits met stijl geretoucheerde boord.
Federmesser

Postmiddeleeuwse sporen en vondsten

Datering: 17de eeuw, 18de eeuw, nieuwste tijd
Typologie: grachten (infrastructuur), kleding en -accessoires, kuilen, munten, paalkuilen, recreatieve objecten, versieringsonderdelen van voorwerpen, wapens en munitie, werktuigen
Materiaal: aardewerk, koper, lood, metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Opgraving fase 1: Een kuil met tabakspijp uit terracotta (17de-20ste eeuw); een paalkuil die door overeenkomstige vullingkleur als gelijktijdig met de kuil wordt bestempeld. Recente percelerings- of afwateringsgracht in het zuiden van het projectgebied parallel aan de weg.

Opgraving fase 2: paalkuilen in palenrij, gedateerd in de nieuwste tijd. De palenrijen komen overeen met perceelsgrenzen op 19de-eeuwse kaarten en dienden dus als perceelsbegrenzing. Vondsten uit de nieuwe tijd omvatten aardewerk, metalen voorwerpen (sleutel, beslag, lepelboor, mes, musketkogels, gewicht, verzegellood, munt, knopen...)

Sporen late bronstijd

Datering: late bronstijd
Typologie: afvalkuilen, ambachtelijke objecten, kuilen, paalsporen, silo's, spijkers, vaatwerk, werktuigen
Materiaal: aardewerk, lithisch materiaal, natuursteen, vuursteen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In het sporenensemble zijn geen grote gebouwplattegronden herkend. Ook waterputten of waterkuilen ontbreken in het sporenoverzicht (Van der Veken en Hendrikx 2020). Wel zijn minstens vijf spiekers aanwezig en een graansilo met een relatief grote hoeveelheid aardewerkvondsten (Driesen en Van de Staey 2021).
Van de vondstrijke sporen wordt vermoed dat het om dumps of -in enkele gevallen- om intentionele deposities gaat. Voorts gaat het voornamelijk om nederzettingsafval. Vondsten omvatten naast aardewerk ook weefgewichten en maal- of slijpsteenfragmenten, waarbij één bootvormige maalsteen (Van der Veken en Hendrikx 2020). Ook lithische werktuigen zijn gevonden die gedateerd kunnen worden in de late bronstijd.
Verder werden nog enkele kuilen zonder duidelijke functie en paalsporen zonder duidelijke clustering gevonden (Driesen en Van de Staey 2021).

Urnengrafveld vroege ijzertijd

Datering: vroege ijzertijd
Typologie: brandrestengraven, kringgreppels, vaatwerk
Materiaal: aardewerk
Thema: Prehistorische grafheuvelcomplexen en urnenvelden
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Twee, mogelijk drie grafstructuren: twee grafmonumenten met kringgreppel en mogelijks één brandrestengraf. Bij de kringgreppels werd de bijzetting van crematieresten niet teruggevonden, waarschijnlijk door verstoring door latere landbouwactivteiten op het terrein. Het brandrestengraf betreft een kuil met een donkere vulling met veel houtskoolspikkels en verbrande leem. Er werd hier echter geen verbrand bot teruggevonden. Door de vondst van handgevormd aardewerk in de spoorvulling worden de sporen gedateerd in de vroege ijzertijd.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heilderveld [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/212878 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.