waarneming

Watertorenstraat 5

archeologisch element
ID
220099
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/220099

Beschrijving

De locatie ligt net buiten de middeleeuwse stad, op ongeveer 30 m van de buitenrand van de stadsgracht die in deze zone, tussen de (in de 19de eeuw afgebroken) Hemelingenpoort en Kruis-/Sint-Truiderpoort, overeenkomt met de huidige Eeuwfeestwal. In de Romeinse tijd lag het terrein daarentegen binnen de stadsmuur, die zowel in de 2de als de 4de eeuw n. Chr. op de westelijke rand van het terrein lag. In relatie tot de Romeinse stedelijke verkeersinfrastructuur is de locatie te situeren op de noordwestrand van de gekende omvang van het stratengrid.

Naar aanleiding van de sloop van bestaande schoolgebouwen en bijgebouwen, de verwijdering van verhardingen, de bouw van 3 schoolblokken en omgevingsaanleg en andere gebouwen voerde ARON een bureauonderzoek en proefputtenonderzoek (11 proefputten) uit. In 2018 werd het onderzoek aangevuld met een geofysisch onderzoek en in 2021 werd nog een bijkomende proefput aangelegd waar de Romeinse stadsmuur verwacht werd.
Er wordt besloten dat een vervolgonderzoek over de volledige oppervlakte noodzakelijk is.

Laat-Romeinse tijd - Vroege middeleeuwen
Tijdens het onderzoek werden archeologische lagen aangetroffen waarbij de laat-Romeinse zwarte laag reeds tevoorschijn kwam vanaf 0,6 m onder het maaiveld. De meest duidelijke Romeinse sporen bevonden zich op 1,2 m diepte.
Via boringen kon de dikte van het Romeins pakket onder de zwarte laag tussen de 0,7m en 1,3 m dik geschat worden.
Twee inhumaties uit de laat Romeinse- vroegmiddeleeuwse periode. Mogelijk was het terrein dan ook in gebruik als begraafplaats in het verleden. 2 Romeinse munten. Eén van deze munten kon gedetermineerd worden als een laat-Romeinse AES 4 follis van keizer Constans te dateren tussen 342 en 348.


Auteurs: Brion, Marc
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aardewerk en bouwceramiek

Datering: Laat-Romeinse Tijd, Midden-Romeinse tijd
Typologie: bouwmaterialen, vaatwerk, vondstenconcentraties
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
- 17 dakpanfragmenten
- amfoorfragment
- zes fragmenten gladwandig aardewerk waarvan er drie behoren tot eenzelfde kruik te dateren tussen 50 en 275
- een bodemfragment van een Pompejaans rood bord
- twee scherven ruwwandig aardewerk
- een fragment van een terra rubra beker met wafeldecoratie
- drie fragmenten zuid-Gallische terra sigillata te dateren tussen 80 en 120.
- 5 gladwandige scherven
- één fragment van een kurkurn
- twee fragmenten van geverfde borden (80 en 200/225)
- een scherf Tongers gesmookt aardewerk (50 en 320/330)
- twee fragmenten van een Gauloise 4-amfoor (40 en 300)
- een gladwandige scherf te dateren tussen 50 en 275
- een geverfde beker met kleibestrooiing
- een fragment van een wrijfschaal uit Bavay te dateren tussen 65 en 200.
- drie gladwandige fragmenten waarvan één in zeepwaar (50 en 275)
- twee bodemfragmenten van een wrijfschaal
- een geverfd Keuls bord (80-200/225)
- twee fragmenten van borden in terra sigillata, waarvan één uit centraal-Gallië (110 en 140) en één uit oost-Gallië (2e eeuw).
- vijf scherven afkomstig van amforen, waarvan er twee konden gedetermineerd worden als Gauloise 4 (40-300).
- zes gladwandige fragmenten waaronder een fragment van beker type Tienen BE1176 (200 en 270)
- twee ruwwandige fragmenten
- een geverfd bord te dateren tussen 80 en 200/225
- een bord in terra sigillata van het type DRAG. 18/31 uit de 2de eeuw. De bodem droeg een stempel die vermoedelijk te lezen is als SANV
- negen ruwwandige fragmenten waarvan er zes dateerbaar zijn tussen 50 en 320/330
- drie geverfde fragmenten
- twee gladwandige scherven
- één bodem van van een inktpot in terra sigillata type Ritterling 13 (2de eeuw).
- de bodem van een zuid-Spaanse amfoor type Haltern 70 of Dressel 2-4 met graffito ‘V’ op de punt
- een randfragment van een pot type Stuart 201B in Tongers aardewerk.
- één niet-ondersneden randfragment in middeleeuws Maaslands aardewerk met driehoekige doorsnede en zeer lichte dekselgeul.
- drie fragmenten ruwwandig aardewerk, waarvan twee afkomstig van potten type Stuart 203 te dateren tussen 150 en 300
- een fragment van een geverfd bord (80 -220/225)
- een fragment van een gesmookte gladwandige beker type Tienen BE10 (200 - 270)
- twee randen van een Tiense wrijfschaal met opstaande lijst (180 - 280)
- drie amfoorfragmenten. Twee hiervan behoorden tot het type Gauloise 4, te dateren tussen 40 en 300, en één tot het type Dressel 20, te dateren tussen 25 en 250. Deze laatste bevatte een graffito ‘X’ op de hals en het oor en een stempel bovenop
het oor: IIIVN.MELIS[, regel eronder: ETMELISSE.82 (Afb. 59). De amfoor werd geproduceerd in Zuid-Spanje, in de provincia Baetica. Gelijkaardige stempels konden gevonden worden in: Caerwent (CEIPAC databank nr 16257) – London (CEIPAC 16289, dateerbaar tussen 180 en 230) – Ehl (CEIPAC 8042) en Toul (CEIPAC 8043).

Laat-Romeinse tijd/Vroege middeleeuwen

Datering: Laat-Romeinse Tijd, vroege middeleeuwen
Typologie: cultuurlagen, grafheuvels, inhumatiegraven, munten
Materiaal: metaal
Gebeurtenis:

Metaaldetectievondsten

Typologie: ambachtelijke objecten, bevestigingselementen, kleding en -accessoires, losse vondsten, munten, versieringsonderdelen van voorwerpen
Materiaal: brons, ijzer, lood, metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Tijdens het veldwerk werd één losse vondst gedaan in het zuidwestelijke terreindeel: een fragment van een loden gewicht dat verder niet dateerbaar was. In de uitgegraven grond van de proefputten werden nog enkele losse vondsten ingezameld m.b.v. metaaldetectie:
- een ondetermineerbaar loden en bronzen object
- twee recente penningen
- een recente gesp
- cirkelvormig Romeins lederbeslag
- een onleesbare (post)middeleeuwse munt
- een bronzen plaatje
- een nagel
- een ondetermineerbaar fragment lood
- twee ijzerfragmenten, vermoedelijk van een slak
- een onidentificeerbaar bronzen object
- een bronzen kraaltje van 10 mm diameter.
- 18 ijzeren nagels van diverse formaten
- een ijzeren sleutel
- een loden schijf van 0,5 mm dik en 30 mm doorsnede
- het handvat van een onidentificeerbaar bronzen voorwerp

Munten

Datering: Laat-Romeinse Tijd, Midden-Romeinse tijd, Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: munten, vondstenconcentraties
Materiaal: metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
- twee onleesbare laat-Romeinse AES
- 4 folles
- een onleesbare antoninianus uit het einde van de 3de eeuw
- één munt mogelijk van het type AVAVCIA


Relaties

  • Is deel van
    Historische stadskern van Tongeren

  • Is gerelateerd aan
    Watertorenstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watertorenstraat 5 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/220099 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.