waarneming

Ledeganckkaai - Nieuw Zuid Blok 16

archeologisch element
ID
221248
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/221248

Beschrijving

De houten structuren waren ingeheid/ingegraven in een pakket geoxideerde, plaatselijk organisch rijke zandige klei, en afgedekt door een opvullingspakket van heterogene aard, voornamelijk zand, waarin veel puinfragmenten aanwezig waren. Uit dit pakket werden eveneens enkele archeologische vondsten gerecupereerd (aardewerk en dierlijk bot). Bij de aanvang van het terreinonderzoek bleek meteen dat de graafwerken reeds een deel van de archeologische structuren hadden opgeruimd. In het westen van de onderzochte zone was de afgraving reeds gevorderd tot op ca 2,10m TAW. In de rest van de zone bevond het afgegraven oppervlak zich op hoogtes schommelend tussen ca. 3,1m TAW en ca. 3,8m TAW, wat meteen verschillen in bewaring van de verschillende structuren verklaart.

In het diepst afgegraven gedeelte bevonden zich enkele resten van houten ingeheide palen en een plank, die door de afgraving reeds gedeeltelijk was vrijgelegd en verplaatst.

De meest opvallende structuur binnen de onderzochte zone was een rechthoekige constructie bestaande uit voornamelijk vrij dunne vierkante houten balkjes (met een dikte van ca. 13 op 13cm), geschrankt met daartussen lange planken geplaatst. Op verschillende plaatsen werden dikkere balken ingeheid. Bij deze balken was de plank geplaatst in een daarvoor voorziene uitsparing, zonder verdere bevestigingsmiddelen (b.v. nagels). De basis van de ingeheide palen bevond zich op ca. 2,70m TAW, de basis van de planken op een hoogte van ca. 3,20m TAW. Enkel de basis van deze constructie, met de onderkant van de palen (waarvan de top van de bewaarde palen zich bevond rond ca. 3,40 tot 3,55m TAW), was bewaard. De geschrankt geplaatste paaltjes, waarvan de meesten naar buiten waren ‘gedrukt’, bevonden zich op afstanden van gemiddeld ca. 60cm van elkaar. Op de zuidwestelijke hoek van deze rechthoek vormden enkele geschrankte palen met eveneens een verticaal daartussen geplaatste plank een hoekconstructie, echter door de staat van bewaring van onduidelijke aard. Het is waarschijnlijk dat de rechthoekige structuur oorspronkelijk verder doorliep naar het noordwesten, maar hier niet meer bewaard was door de plaatselijk diepere uitgraving in deze zone.

Eén van de houten balken en een plank werden gerecupereerd voor determinatie en eventuele dendrochronologische analyse. De gebruikte houtsoort was telkens eik, dendrochronologische datering was echter door het gering aantal aanwezige groeiringen niet mogelijk.

Buiten de rechthoekige structuren kwamen nog enkele andere palen voor, echter zonder een duidelijk structureel verband.

De onderzoekszone ligt in het gebied waar in het begin van de 19de eeuw, ten zuiden van de 16de eeuwse ‘Spaanse citadel’, de tweede Napoleontische scheepswerf werd ingericht. Deze tweede rij scheepshellingen ten zuiden van de citadel werd middels een keizerlijk decreet van 26 maart 1808 goedgekeurd en vervolgens uitgevoerd: negen scheepshellingen van ca. 125m lengte en 42m tussenafstand stonden dwars op de Scheldekade opgesteld. Ongeveer 80m naar het noordoosten werden bij de voorbereidingen van de bouw van ‘Blok 9’ van het project Nieuw- Zuid eveneens palenconstructies onderzocht. Deze omvatten ook rijen palen met kleinere houten balkjes en daartussen geschrankte planken. Ook de bewaringstoestand van de constructies is gelijkaardig. Bij de constructies van ‘Blok 9’ waren echter eveneens enkele forse houten dwarsbalken bewaard, die toelieten de helling van de constructie enigszins te reconstrueren. Zoals de palenconstructies aangetroffen bij ‘Blok 9’ kunnen de structuren onderzocht bij deze toevalsvondst wellicht geïnterpreteerd worden als zijnde afkomstig van de Napoleontische scheepshellingen, en meer bepaald het zuidoostelijke uiteinde van één van deze hellingen. Toekomstige onderzoeken in het kader van de verdere ontwikkeling van het Nieuw-Zuid project zullen moeten uitmaken of deze scheepshellingen ook in deze zone in enige mate bewaard gebleven zijn. 

 


Auteurs: Meylemans, Erwin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Resten scheepshelling

Datering: 19de eeuw
Typologie: havens, scheepshellingen, scheepswerven
Materiaal: hout
Gebeurtenis:

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ledeganckkaai - Nieuw Zuid Blok 16 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/221248 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.