Inventaris
waarneming

Kerkstraat (2001-05 SV 'Site Spegelaere')

archeologisch element
ID
76558
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/76558
Provincie
West-Vlaanderen
Gemeente
Oudenburg
Deelgemeente
Oudenburg
Locatie
Kerkstraat, Weststraat (Oudenburg)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
1 723m²
Bewaringstoestand
Bewaard
Links
-

Beschrijving

De site bevindt zich ter hoogte van de zuidwestelijke hoek van het Romeins castellum, in het gebied tussen de Mariastraat, Kerkstraat, Hoogstraat en Weststraat. De oost-westgerichte landtong waarop Oudenburg ontstond, is een zijtak van de dekzandrug Gistel-Brugge-Maldegem-Stekene. De Zeeweg, die Oudenburg via Aartrijke verbond met Bavay, en de Zandstraat die via Brugge naar Aardenburg leidde, komen hier samen. Dit onderzoek leverde inzicht in een complexere occupatiegeschiedenis tussen de late 2de eeuw en het begin van de 5de eeuw, en resulteerde in een verfijnde fortchronologie van vijf opeenvolgende fortperiodes, met drie ‘hout-aarde’ forten en twee stenen castella. De fase van het einde van de derde eeuw werd meer dan vermoedelijk door een conflict afgebrand, getuige de aanwezige brandlagen.

Daarnaast leerde het onderzoek heel wat bij over de leefomstandheden in het fort in deze verschillende fasen, bijvoorbeeld het feit dat in de latere fasen meer vrouwen en kinderen binnen het fort aanwezig waren. Het fort lijkt definitief in onbruik geraakt te zijn rond 430 n. Chr.   

 


Auteurs: Meylemans, Erwin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Karolingische woonplaatsen

Datering: Karolingische periode, vroege middeleeuwen
Typologie: bouwmaterialen, greppels, haardplaatsen, kuilen, vaatwerk
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. & Patrouille, E. 2003, Archeologisch noodonderzoek naar de resten van het laat-Romeins castellum van Oudenburg (West-Vlaanderen) In: Romeinendag, 8-2-2003, 81-84.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2003aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2004, Het laat-Romeins castellum in Oudenburg: nieuwe opgravingsresultaten op de site Spegelaere In: Romeinendag, Namur 24 april 2004, 77-80
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2004ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum van Oudenburg: opgravingsresultaten van het afgelopen jaar op site Spegelaer (ZW-hoek), 2004-voorjaar 2005, In: Romeinendag 2005, 81-83.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2005ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007: Het Romeins castellum van Oudenburg: Post-excavation-onderzoek resulteert in nieuwe chronologie In: Romeinendag-Journée d'archéologie Romaine, 39-43.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
    • Bron: Vanhoutte, S., Bastiaens, J., De Clercq, W., Deforce, K., Ervynck, A., Fret, M., Haneca, K., Lentacker, A., Stieperaere, H., Van Neer, W., Cosyns, P., Degryse, P., Dhaeze, W., Dijkman, W., Lyne, M., Rogers, P., Van Driel-Murray, C., Van Heesch, J. & Wild 2009: De dubbele waterput uit het laat-Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen): tafonomie, chronologie en interpretatie In: Erfgoed, V.I.v.h.O. (ed.), Relicta, Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, 9-142.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2009ai

Beschrijving:
- Bewoningssporen: 2 wooneenheden met o.a. greppels, kuilen, haardplaatsen. Restanten van woonniveaus met haardplaten (uit herbruikte Romeinse dakpanfragmenten).
- Mogelijk enkele oudere vroegmiddeleeuwse haardplaten.

Romeins castellum (2de-5de E)

Datering: Laat-Romeinse tijd, Midden-Romeinse tijd
Typologie: afvalkuilen, badhuizen (Romeinse tijd), brandlagen, castella, forten, gebouwen en structuren, grachten (verdedigingselementen), haardplaatsen, hypocausta, indicaties voor houtbouw, kampplaatsen, kleding en -accessoires, muurresten, nijverheidsgebouwen en productieplaatsen, nivelleringslagen, paardenstallen, vaatwerk, verdedigingsmuren, vloeren, waterputten, wegen, woonhuizen, ziekenhuizen
Materiaal: aardewerk, bot, brons, hout, leer, metaal, mortel, pleister
Thema: Romeinse wegen
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. & Patrouille, E. 2003, Archeologisch noodonderzoek naar de resten van het laat-Romeins castellum van Oudenburg (West-Vlaanderen) In: Romeinendag, 8-2-2003, 81-84.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2003aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2004, Het laat-Romeins castellum in Oudenburg: nieuwe opgravingsresultaten op de site Spegelaere In: Romeinendag, Namur 24 april 2004, 77-80
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2004ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum van Oudenburg: opgravingsresultaten van het afgelopen jaar op site Spegelaer (ZW-hoek), 2004-voorjaar 2005, In: Romeinendag 2005, 81-83.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2005ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007: Het Romeins castellum van Oudenburg: Post-excavation-onderzoek resulteert in nieuwe chronologie In: Romeinendag-Journée d'archéologie Romaine, 39-43.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
    • Bron: Vanhoutte, S., Bastiaens, J., De Clercq, W., Deforce, K., Ervynck, A., Fret, M., Haneca, K., Lentacker, A., Stieperaere, H., Van Neer, W., Cosyns, P., Degryse, P., Dhaeze, W., Dijkman, W., Lyne, M., Rogers, P., Van Driel-Murray, C., Van Heesch, J. & Wild 2009: De dubbele waterput uit het laat-Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen): tafonomie, chronologie en interpretatie In: Erfgoed, V.I.v.h.O. (ed.), Relicta, Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, 9-142.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2009ai

Beschrijving:
Restant van de westmuur van het (4de-eeuwse) stenen castellum. Geen muur in opstand wel een uitbraakspoor. Onder het uitbraakspoor (mortel en steenslag) zijn 2 overlappende grachten zichtbaar, verdedigingsgrachten van oudere forten in hout en aarde.
In de binnenzijde van het kamp is een 2,5 tot 3 m dik archeologisch pakket waarneembaar. Het Romeins pakket en vroegmiddeleeuwse niveau is tot ruim 1 m dik en bevat verschillende woonniveaus, brandpakketten en nivelleringslagen.
Dit bleek het resultaat van een opeenvolging van drie houten en aarden forten en 2 stenen castella.
- ca 200 na Chr: 1ste fortperiode: restanten van allerlei constructies in houtbouw
- 1ste helft 3de eeuw: 2de fortperiode: groot gebouw met binnenhof en uitgerust met wanden met beschilderd pleisterwerk en met mortelvloeren, kan geïdentificeerd worden als valetudinarium of militair hospitaal
- midden 3de eeuw – 3de kwart 3de eeuw (3de fortperiode): wooneenheden in houtbouw en ambachtelijke activiteiten
- ca 260 – 280: 4de fortperiode: ambachtelijke zone met ateliers voor metaalbewerking (fabricae (werkplaatsen)),
concentratie van 25-tal haardplaatsen, productiecentrum van fibulae in het kamp (vondst halffabricaten fibulae), mogelijk overdekt bronsatelier (ongeveer 200 bronsvondsten), afvalkuil met enkele bronzen schalen, een houten kom, leren schoenen, aardewerk, waterput, houtbouwconstructies
- tweede kwart 4de eeuw – begin 5de eeuw: 5de fortperiode: ZW hoek castellum eerst ingenomen door badhuis (vloer gevonden in dambordpatroon van basissen (vloer hypocaustum)) met wegtracé langs zuidkant; later terrein ingenomen door dieren (vermoedelijk paarden) op stal: stalgebouw, aanlegtrechter voor vergaarbak voor water (bot, aardewerk, leren schoenen, driehoekige kam, metaal), waterput met 2 bekistingen
-opeenstapeling van barakrestanten doorheen de opeenvolgende kampfasen
Militaire occupatie begint ca 200 n.Chr. en eindigt begin 5de eeuw.
laat-Romeinse tijd

Romeinse vicus (1ste E)

Datering: Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: greppels, kuilen, paalsporen, vici
Thema: Romeinse wegen
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. & Patrouille, E. 2003, Archeologisch noodonderzoek naar de resten van het laat-Romeins castellum van Oudenburg (West-Vlaanderen) In: Romeinendag, 8-2-2003, 81-84.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2003aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2004, Het laat-Romeins castellum in Oudenburg: nieuwe opgravingsresultaten op de site Spegelaere In: Romeinendag, Namur 24 april 2004, 77-80
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2004ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum van Oudenburg: opgravingsresultaten van het afgelopen jaar op site Spegelaer (ZW-hoek), 2004-voorjaar 2005, In: Romeinendag 2005, 81-83.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2005ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007: Het Romeins castellum van Oudenburg: Post-excavation-onderzoek resulteert in nieuwe chronologie In: Romeinendag-Journée d'archéologie Romaine, 39-43.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
    • Bron: Vanhoutte, S., Bastiaens, J., De Clercq, W., Deforce, K., Ervynck, A., Fret, M., Haneca, K., Lentacker, A., Stieperaere, H., Van Neer, W., Cosyns, P., Degryse, P., Dhaeze, W., Dijkman, W., Lyne, M., Rogers, P., Van Driel-Murray, C., Van Heesch, J. & Wild 2009: De dubbele waterput uit het laat-Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen): tafonomie, chronologie en interpretatie In: Erfgoed, V.I.v.h.O. (ed.), Relicta, Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, 9-142.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2009ai

Beschrijving:
Een deel van de sporen (kuilen, greppels en paalsporen) behoort mogelijk tot een burgerlijke nederzetting (vicus) die hier lag vóór de militaire aanwezigheid.
eerste kwart 1ste eeuw

Scherven (Merovingisch)

Datering: Merovingische periode
Typologie: losse vondsten, vaatwerk
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a

Beschrijving:
Enkele scherven van biconische potten

Vondsten (5de-9de E)

Datering: Karolingische periode, Laat-Romeinse tijd, Merovingische periode
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten, munten
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), hoorn, zilver
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a

Beschrijving:
dubbelzijdige kammen (Romeins of middeleeuws?) uit de 5de of 6de eeuw gemaakt uit hertshoorn,
Karolingische scherven,
gelijkarmige fibulae uit de 8ste eeuw,
zilveren munt van Lodewijk De Vrome (814-840).

Deze vondsten wijzen op een vroegmiddeleeuwse aanwezigheid die mogelijk aansluit op de laat-Romeinse occupatie.

Zwarte laag)

Datering: late middeleeuwen, Romeinse tijd, volle middeleeuwen
Typologie: inhumatiegraven, munten, nivelleringslagen, vaatwerk
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), bot (menselijk), ijzer
Gebeurtenis:
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. & Patrouille, E. 2003, Archeologisch noodonderzoek naar de resten van het laat-Romeins castellum van Oudenburg (West-Vlaanderen) In: Romeinendag, 8-2-2003, 81-84.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2003aa
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2004, Het laat-Romeins castellum in Oudenburg: nieuwe opgravingsresultaten op de site Spegelaere In: Romeinendag, Namur 24 april 2004, 77-80
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2004ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum van Oudenburg: opgravingsresultaten van het afgelopen jaar op site Spegelaer (ZW-hoek), 2004-voorjaar 2005, In: Romeinendag 2005, 81-83.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2005ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007: Het Romeins castellum van Oudenburg: Post-excavation-onderzoek resulteert in nieuwe chronologie In: Romeinendag-Journée d'archéologie Romaine, 39-43.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007ab
  • Archeologische opgravingen Oudenburg
    • Bron: Vanhoutte, S. 2005, Het Romeins castellum in Oudenburg. Nieuw onderzoek, nieuwe inzichten, nieuwe vragen, in AVRA Bulletin 6, p.2-12.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2006aa
    • Bron: Patrouille, E. en Vanhoutte, S. 2003, Middeleeuwse activiteit bovenop de resten van het Laat-Romeins castellum te Oudenburg, in Archaeologia Mediaevalis, 14-15/03/2003, p. 51-52.
      Literatuur ()
    • C.K.:Patrouille:2003a
    • Bron: Vanhoutte, S. 2007, Het Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen) herontdekt: de archeologische campagne van augustus 2001 tot april 2005 ter hoogte van de zuidwesthoek, in: Interim-rapport, Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 3, p. 199-236.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2007aa
    • Bron: Vanhoutte, S., Bastiaens, J., De Clercq, W., Deforce, K., Ervynck, A., Fret, M., Haneca, K., Lentacker, A., Stieperaere, H., Van Neer, W., Cosyns, P., Degryse, P., Dhaeze, W., Dijkman, W., Lyne, M., Rogers, P., Van Driel-Murray, C., Van Heesch, J. & Wild 2009: De dubbele waterput uit het laat-Romeinse castellum van Oudenburg (prov. West-Vlaanderen): tafonomie, chronologie en interpretatie In: Erfgoed, V.I.v.h.O. (ed.), Relicta, Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, 9-142.
      Literatuur ()
    • C.K.:Vanhoutte:2009ai

Beschrijving:
Een zwarte laag van ca. 1 tot 2 m dikte: boordevol Romeins materiaal: aardewerk, dierlijk bot (slachtafval en consumptieresten), ijzerklompen en Romeinse muntjes.
Waarschijnlijk werden Romeinse stortplaatsen met o.a. dierlijk afval tijdens de middeleeuwen voor één of ander doeleinde herwerkt. Mogelijk voor bemesting?
In de zwarte laag werd werden twee skeletten en enkele losse menselijke botten gevonden. De laag dateert van de volle tot late middeleeuwen

Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Historische stadskern van Oudenburg

  • Is deel van
    Romeins castellum

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkstraat (2001-05 SV 'Site Spegelaere') [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/76558 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.