Inventaris
waarneming

Europark IV

archeologisch element
ID
915020
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/915020
Alternatieve namen
Smeermaas
Provincie
Limburg
Gemeente
Lanaken
Deelgemeente
Lanaken
Locatie
Lanaken (Lanaken)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
246 585m²
Bewaringstoestand
Bewaard
Links
OAR - Item ROEV1423-001

Beschrijving

Algemeen

Naar aanleiding van de ontwikkeling van een grootschalig industrieterrein werd o.a. in het najaar van 2007 een vlakdekkende opgraving uitgevoerd op 4,5 ha van dit gebied.

Steentijd

Op het opgravingsterrein werden diverse lithische artefacten uit de steentijd aangetroffen. Uit het middenpaleolithicum stammen een schaaf, een productie afslag en een Levallois afslag. Uit het mesolithicum en neolithicum zijn afslagbijltjes, een kernbijltje, een boor, verschillende klingen en een schrabber gevonden. Tot de Lineair Bandkeramiekcultuur behoren enkele disselbijltjes, een D-vormige bijl, een schrabber, een klingkern en enkele klingen. Het is waarschijnlijk dat een aantal van de vondsten toegewezen kan worden aan de Michelsbergcultuur.

Bronstijd

Een groot aantal vuurstenen artefacten is niet toe te wijzen tot een bepaalde periode maar hoort mogelijk bij de late bronstijdnederzetting, gezien de context waaruit ze gehaald zijn. Het gaat om boren, een schrabber, klingen en afslagen, zowel geretoucheerd, afgeknot of gekerfd, en klopstenen.
In de zuidoostelijke hoek van het opgravingsterrein zijn sporen van een late bronstijdnederzetting aangetroffen. Die late bronstijdnederzetting
is helaas niet compleet. Vermoedelijk is enkel het noordelijk deel van de nederzetting opgegraven en is de kern verdwenen onder het reeds aangelegde industrieterrein. Het noordelijk deel van de nederzetting bestaat uit twintig spiekers van een gelijke vorm en tal van vondstrijke kuilen. De twintig spiekers hebben een gemiddeld oppervlak van 9 m2 en een zuidoost-noordwest oriëntatie. De kuilen zijn verspreid teruggevonden maar lijken zich toch rond de spiekers te concentreren.
met het hoofdgebouw als centrum. Het vondstmateriaal, voornamelijk afkomstig uit de kuilen, kan mooi gedateerd worden van 1000 tot 850 v. Chr. wat bevestigd wordt door de 14C-dateringen uit verschillende spiekers en enkele kuilen. De economie van dit late bronstijderf wijst op een gemengde landbouw: de vondst van wat tarwe en gerst en de aanwezigheid van bot van Bos taurus en Capra hircus/Ovis aries duiden op het verbouwen van graangewassen en het houden van zowel rund als schaap/geit.
Het late bronstijdaardewerk is uitzonderlijk rijk voor een nederzettingscontext. Het materiaal is in detail beschreven en onderzocht en plaatst de nederzetting op de overgang van Hallstatt B1 naar Hallstatt B2.

Romeinse periode

De verwachte Romeinse sporen waren beperkt. Slechts enkele kuilen, vermoedelijk silo’s, en een klein aantal Romeinse scherven bevestigen het Romeinse landschapsgebruik.

Middeleeuwen

Ook de middeleeuwen zijn wat sporen betreft ondervertegenwoordigd. Drie sporen zijn als middeleeuws beschreven en dit enkel op basis van de
vondst van wat middeleeuws aardewerk in de vulling. Dat deze datering met voorzichtigheid behandeld moet worden, getuigt de vondst van tal van middeleeuws aardewerk in contexten uit de nieuwe tijd.

Beleg van Maastricht

Dwars over het opgravingsterrein zijn in een lineair patroon tientallen haardkuilen en kuilen aangetroffen. Deze haardkuilen en kuilen zijn de
restanten van een linie uit het Beleg van Maastricht in 1748. Ze maken deel uit van drie kampen die opgezet zijn om een ontzetting van Maastricht vanuit het noorden te beletten. De functie van de (haard)kuilen wordt gezocht in de voedselbereiding. De haardkuilen zijn als haardkuilen geïdentificeerd op basis van de zeer houtskoolrijke vulling en zijn vermoedelijk als kookplaatsen gebruikt. De vondst van al dan niet verbrand botmateriaal (voornamelijk slachtafval van rund) wijst in deze richting. Bij de andere kuilen ontbreekt deze houtskoolrijke vulling, waardoor ze als gewone kuilen zijn beschreven. Uit de vulling van deze kuilen en verspreid over het terrein zijn vondsten, voornamelijk aardewerk en metaal, gedaan die deze militaire bezetting van het terrein bevestigen.

Nieuwste tijd

Recenter van datum zijn de overige sporen, die voornamelijk getuigen van agrarisch gebruik van het gebied. Enkele greppels, karrensporen en ontginningsbanen leveren het bewijs van de landindeling in de latere tijden, met name in de 18e - 20e eeuw.

Auteurs: Dyselinck, Tina
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aardewerk veldkartering

Datering: late middeleeuwen
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
resultaten oppervlaktekartering ARON: veel aardewerk, vnl laat- en postmiddeleeuws
laat- tot postmiddeleeuwen

Bandkeramisch aardewerk

Datering: vroegneolithicum
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Stijl: bandkeramiek
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
proefsleuvenonderzoek

Detectievondsten

Datering: 17de eeuw
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Musketkogels en kwaliteitsloodjes.

Graf

Datering: 18de eeuw
Typologie: vlakgraven
Gebeurtenis:
Afmetingenset: () ⌄
Aantal 1 st

Beschrijving:
Slecht bewaard inhumatiegraf, vermoedelijk van een gesneuvelde soldaat
1748-1750

Grensstenen

Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: natuursteen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
resultaten oppervlaktekartering ARON: vier grensstenen.

Greppels middeleeuwen

Datering: middeleeuwen
Typologie: greppels
Gebeurtenis:

Beschrijving:
perceelsgrenzen, greppels

Kuilen beleg van Maastricht

Datering: 18de eeuw
Typologie: kuilen, militaire kampen, verdedigingswerken
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Resten van belegeringswerken rond Maastricht (restanten van drie regimenten)
diverse kuilen met verbrande wanden
1748-1750

Kuilen en aardewerk ijzertijd

Datering: vroege ijzertijd
Typologie: archeologische objecten, kuilen, vondstenconcentraties
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
aardewerk in kuilen
vroege tot midden-ijzertijd

Kuilen late bronstijd

Datering: late bronstijd
Typologie: afvalkuilen
Materiaal: aardewerk, lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
-kuilen (voorraadkuilen, silo's of leemwinningskuilen?) na verlies van hun functie als afvalkuil gebruikt.
-boren, schrabber, klingen en afslagen, klopstenen in de kuilen
scherven in de kuilen: vroeg Hallstatt B-periode, ca 900 v.Chr.
C14-datering van de kuilen met aardewerk bevestigt de datering
1000 v.Chr.-750 v.Chr.

Lithische artefacten veldkartering

Datering: steentijd
Typologie: archeologische objecten, vondstenconcentraties
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Resultaten oppervlaktekartering ARON: zeven mantelafslagen, 33 afslagen, twee klingen met natuurlijke boord, hoefijzerschrabber, klingen, afgeknotte microkling en eindschrabber op microkling.

Mesolithische artefacten

Datering: mesolithicum
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
proefsleuvenonderzoek

Middenpaleolithische artefacten

Datering: middenpaleolithicum
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Proefsleuvenonderzoek: schaaf, productieafslag, Levallois afslag.

Munten

Datering: 17de eeuw
Typologie: losse vondsten, munten
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Munten gevonden met de metaaldetector.

Romeins aardewerk

Datering: Romeinse tijd
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
resultaten oppervlaktekartering ARON: kleine fragmenten
proefsleuvenonderzoek: 6 wielgedraaide scherven
mogelijk Romeins

Romeinse periode

Datering: Romeinse tijd
Typologie: kuilen
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
enkele kuilen (mogelijk silo's)
mogelijk off site activiteiten te linken aan de villa van Smeermaas (bv graanopslag)
in de kuilen: wrijfschaal, scherven

Spiekers late bronstijd

Datering: late bronstijd
Typologie: paalkuilen, spijkers
Gebeurtenis:

Beschrijving:
20 spiekers
de kern van de nederzetting bevindt zich vermoedelijk ten zuiden van het opgravingsterrein, onder de parking van één van de al gebouwde bedrijfspanden
scherven in de kuilen: vroeg Hallstatt B-periode, ca 900 v.Chr.
C14-datering van de kuilen met aardewerk bevestigt de datering
1000 v.Chr.-750 v.Chr.

Sporen Bandkeramiek

Datering: vroegneolithicum
Typologie: kuilen, nederzettingen
Stijl: bandkeramiek
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
voorraadkuil (met twee dissels in); klingen en schrabbers
twee paalsporen

Sporen beleg van Maastricht

Datering: 18de eeuw
Typologie: haardkuilen, militaire kampen, nijverheidsgebouwen en productieplaatsen, veldovens
Materiaal: bot (dierlijk), plantaardige macroresten
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Veldoventjes en stookkuilen die zich allemaal op 1 lijn bevonden. De lijn zelf was verschillende keren doorbroken. Vanwege de strakke aanleg en de geassocieerde vondsten weet men dat deze structuren van militaire aard zijn, deel uitmakend van een linie.
1748-1750

Sporen middeleeuwen

Datering: middeleeuwen
Typologie: kuilen, paalkuilen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
paalgat, kuilen

Sporen nieuwe tijd

Datering: late middeleeuwen, nieuwe tijd
Typologie: greppels, karrensporen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Greppels, karrensporen, ontginningsbanen.
late middeleeuwen tot postmiddeleeuwen

ijzertijd aardewerk

Datering: middenijzertijd
Typologie: archeologische objecten, losse vondsten
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
proefsleuvenonderzoek

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Europark IV [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/915020 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.