waarneming

Opgraving Bergenmeersen zone B

archeologisch element
ID
979431
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/979431

Beschrijving

De opgravingsszone is gelegen binnen de grachten die het domein aanduiden van het postmiddeleeuwse 'Hof ter Zeypen'.

Er werden vondsten en sporen uit verschillende periodes aangetroffen. De oudste vondsten behoren tot de vroege prehistorie, en meer bepaald vermoedelijk tot het vroeg- mesolithicum. Het gaat om twee concentraties van artefacten uit vuursteen. De twee belangrijkste concentraties getuigen wellicht van een zeer kortstondige activiteit, namelijk vuursteenbewerking. Eén artefact, aangetroffen bij het maken van een coupe op één van de postmiddeleeuwse grachten, behoort waarschijnlijk tot het midden paleolithicum. Verspreid over het opgravingsvlak werd nog een relatief groot aantal andere lithische artefacten aangetroffen. Evaluerend boor- en proefputtenonderzoek kon hierbij echter geen verdere concentraties meer onderscheiden. Bij deze vondsten zijn verschillende periodes aanwezig uit mesolithicum en (midden-) neolithicum. Ook een fragment handgevormd aardewerk met vuursteenverschraling is wellicht te plaatsen in het middenneolithicum. De twee vroegmesolithische concentraties en ook andere van de vondsten waren geassocieerd met een paleobodem die zich toonde als een licht- bruingrijze horizont van een 10 tot 20cm dikte (Perdaen et al. 2013).

Uit de vroege ijzertijd dateert een gracht en een aantal paalkuilen en kuilen. In de configuratie van de paalkuilen kunnen enkele plattegronden van bijgebouwen herkend worden. Verspreid over het opgravingsvlak werd nog een vrij groot aantal scherven handgevormd aardewerk aangetroffen, die vermoedelijk eveneens te relateren zijn aan deze fase. Wellicht zijn deze scherven afkomstig van een oude akkerlaag. Deze combinatie van vondsten en sporen wijst op de aanwezigheid van een ruraal erf uit deze periode, waarvan wellicht de rand werd aangesneden (Meylemans et al. in voorbereiding).

Een andere gracht dateert uit de Romeinse periode. Opvallend is dat deze gracht parallel liep met de gracht uit te ijzertijd, en er in het westen mee samenloopt. De datering van deze gracht in de (midden) Romeinse periode is gebaseerd op enkele fragmenten aardewerk in de vulling. Elders in het opgravingsvlak werd eveneens via metaaldetectie een Romeinse munt (sestertius Hadrianus) aangetroffen. Vlakbij maar buiten het areaal van de gracht was eveneens een brandrestengraf aanwezig.

De meeste andere sporen dateren uit de postmiddeleeuwse periode, en meer bepaald uit de 16de tot 18de eeuw. Vondsten uit die periode zijn meer dan waarschijnlijk in verband te brengen met de aanwezigheid van het zogenaamde ‘Hof ter Zeypen’, of een voorloper daarvan. Historische bronnen melden op deze plaats immers al een hoeve met enige status aan in de zestiende à zeventiende eeuw. De sporen omvatten vooral een aantal grachten en greppels, en kuilen, die wellicht getuigen van een aanleg als 'park' van tenminste een gedeelte van het terrein.

Het onderzoek van fossiele stuifmeelkorrels op de verschillende grachtvullingen toont voor de periode van de 16e-17e eeuw een sterk ontgonnen landschap met voornamelijk weilanden maar ook enkele akkers in de onmiddellijke omgeving. Hier en daar waren wellicht enkele bomen aanwezig, o.a. eik, en els aan de oevers van de Schelde en de randen van andere natte zones.

  • MEYLEMANS E., PERDAEN Y., VANHOLME N., COOREMANS B., DEFORCE K., DE GROOTE K., ERVYNCK A., HANECA K., LENTACKER A., STORME A., VERDURMEN I. in voorbereiding: Archeologische opgraving van een meerperiodensite in de 'Bergenmeersen' het kader van het 'Sigmaplan' (gem. Wichelen, prov. Oost-Vlaanderen), rapporten agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
  • PERDAEN Y., MEYLEMANS E., VANHOLME N. 2013: Preventief onderzoek in het kader van het Sigmaplan te Wichelen-Bergenmeersen (Oost-Vlaanderen, B), Notae Praehistoricae 33, 75-89.

Auteurs: Meylemans, Erwin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: ADEDE bvba

Middeleeuws kasteel

Datering: 11de eeuw, 12de eeuw
Typologie: handelsgebouwen, mottekastelen
Context: alluviale vlakten
Materiaal: steengoed
Thema: Mottes
Gebeurtenis:

Postmiddeleeuwse sporen

Datering: 16de eeuw, 17de eeuw, 18de eeuw
Typologie: archeologische sporen en uitgravingen, grachten (infrastructuur), greppels
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Complex van sporen (grachten, greppels, kuilen en paalkuilen. De greppels en grachten hebben overwegend een noord- zuid oriëntering. Het aardewerk in de vulling van deze sporen wijst voornamelijk op een datering van de 16e tot 18e eeuw. Een groot aantal van deze sporen is wellicht te te relateren aan de aanwezigheid van het historisch gekende 'Hof ter Zeype'.

Romeins erf

Datering: Midden-Romeinse tijd
Typologie: archeologische sporen en uitgravingen, brandrestengraven, greppels, munten
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Gracht/ greppel die vermoedelijk deel uitmaakt van een erfafbakening. Buiten de perimeter maar vlakbij de gracht werd eveneens een brandrestengraf aangetroffen. Elders op het vlak werd eveneens nog een Romeinse munt (sestertius Hadrianus) aangetroffen.

Verspreid lithisch materiaal

Datering: finaalpaleolithicum, middenmesolithicum, middenneolithicum, middenpaleolithicum, vroegmesolithicum
Materiaal: lithisch materiaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Op basis van vlakvondsten, verkennende en evaluerende boringen, en testputten werden vrij veel lithische artefacten aangetroffen verspreid over het opgravingsvlak. Met uitzondering van de drie finaalpaleolithische en/of vroegmesolithische cluster die werden opgegraven bood dit materiaal echter geen duidelijke andere concentraties, waardoor de interpretatie ervan eveneens moeilijk is. De informatie met betrekking tot de datering van deze vondsten is eveneens beperkt. Slechts enkele elementen behoren tot de pijlbewapening. Deze bestaan uit twee spitsen met schuine afknotting, twee microklingen met afgestompte boord en volledigheidshalve nog een mogelijk fragment van een driehoek aan toevoegen. Types die voornamelijk op een vroeg- en middenmesolithische aanwezigheid in het projectgebied wijzen.

Enkele microklingen met afgestompte boord wijzen op een aanwezigheid in het finaalpaleolithicum.

Er ook aanwijzingen voor een neolithische aanwezigheid onder de vondsten. Zo is er een kern vervaardigd op een fragment van een gepolijste bijl. Ook onder de schilfers bevindt zich een exemplaar met sporen van polijsting.

Tenslotte werd een Levallois afslag aangetroffen in dieper gelegen zanden bij het maken van een profielcoupe op één van de grachten.

Vroege IJzertijd erf

Datering: vroege ijzertijd
Typologie: archeologische sporen en uitgravingen, gebouwplattegronden
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Gracht/ greppel die vermoedelijk deel uitmaakt van een erfafbakening, en verschillende clusters van paalkuilen en -kuilen. Uit de configuratie van enkele van de paalkuilen kan de aanwezigheid van twee bijgebouwtjes herkend worden. Voor het overige werd er verspreid over het opgravingsvlak nog vrij veel handgevormd aardewerk aangetroffen die vermoedelijk tot deze occupatiefase behoort.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Opgraving Bergenmeersen zone B [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/979431 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.