waarneming

Romeinse site Wijmeers 2

archeologisch element
ID
979433
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/979433

Beschrijving

Ter hoogte van waar een instroomopening in de Wijmeers 2- zone werd voorzien (deze werd later echter op een andere plaats aangelegd),  bevindt zich een opvallend hoger gelegen zandige ‘lob’ onder de afdekking met klei. Landschappelijk booronderzoek toonde aan dat deze lob door de Schelde werd afgezet ergens in de ijzertijd, vermoedelijk kort na 800 v.Chr. Omdat ook in deze zone erosie door getijdenwerking werd verwacht werd ook hier een booronderzoek uitgevoerd. Hierbij werden scherven, spijkers en botfragmenten aangetroffen, die dateerden uit de Romeinse periode, meer bepaald uit de 2e eeuw n. Chr. Een kleine opgraving in 2008 maakte duidelijk dat deze vondsten afkomstig waren van een pakket Romeins afval dat op de rand van een oude zijgeul van de Schelde was gestort. Het onderzoek van fossiele stuifmeelkorrels in deze grachtvulling wees op een intensief ontgonnen landschap, met zéér weinig bomen, en de aanwezigheid van akkers en weiden.

Op basis van deze gegevens werd vlakbij een Romeinse bewoning vermoed. De hoger gelegen zandige rug, die zich verder uitstrekte naar het noorden, leek hiervoor de geknipte locatie. De opgraving van deze site werd uitgevoerd in het najaar van 2012.

Hierbij kwamen enkele rurale erven uit de Romeinse periode aan het licht, met twee hoofdgebouwen beiden van circa 12 op 6 meter. In de omgeving van de gebouwen lagen nog enkele andere groepjes paalsporen, die de locaties van enkele bijgebouwen zoals stallingen en schuren verraden. Eén erf kon volledig worden opgegraven. Een relatief smalle gracht bakende dit eerste erf af; in het zuiden vormde een oude zijgeul van de Schelde de grens. Het erf had zo een langwerpige oost-west georiënteerde vorm en was ongeveer 0,2 hectare groot. In het westen van de opgravingszone kwam de aanzet van het tweede erf aan het licht. Helaas lag daar een gedeelte van het woonhuis net buiten de afbakening van de opgraving.

Beide erven waren gescheiden door een zone die duidelijk een rituele betekenis had. Centraal daarin lag namelijk een cirkelvormige gracht met een diameter van bijna 8 meter, die vermoedelijk de locatie van een grafheuvel aanduidde. Een concentratie van aardewerk toont dat dit momument te situeren is in de IJzertijd.

De cirkel was omgeven door een complex van rechthoekige grachten met daarin skeletfragmenten van honden en tanden van paarden. Het opvallendste hier was echter de aanwezigheid van een volledig hondenskelet, in één van de grachten gelegd.

Door het afval binnen en aan de rand van de woonerven kan kan een aantal zaken afgeleid worden met betrekking tot de economie van deze site. Een groot aantal loden verzwaringen van visnetten, gevonden in een strook van enkele meter breed langsheen de geul,en een naald om visnetten te herstellen, tonen dat er actief werd gevist. Tussen de bewaarde visbotjes en schelpen zitten echter ook soorten die, behalve aan de monding, niet in de Schelde voorkwamen: haring en zeemossel. Het overige dierlijk materiaal wijst erop dat de bewoners ook hun handen vol hadden met het houden van runderen, schapen en varkens. Bewaarde plantenresten en stuifmeelkorrels bieden tenslotte een blik op het lokale milieu, waarin akkers en weilanden prominent aanwezig waren.

Buiten de perimeter van de beide bewoningen en de rituele zone was er een serie brandrestengraven, aangelegd tegen de rand van de fossiele geul. Aan het uiteinde van de rij kuilen kwam het  skelet van een jongvolwassene  aan het licht. Twee resten van neonatale skeletjes werden vlakbij de woonerven zelf gevonden. Hun positie en de wijze van ‘begraving’ wijst erop dat aan hun ter aarde bestelling maar weinig aandacht was besteed. Het ene skeletje werd immers in een kuil aan de buitenkant van de omgrachting van het erf gelegd, het tweede skeletje bevond zich onderaan een paalkuil.   

De aanwezigheid van luxe aardewerk zoals terra sigillata en andere praalobjecten, zoals fraai versierde mantelspelden (fibulae), laten vermoeden dat de site in de Wijmeersen 2 zone toch enige 'status' had. Ongetwijfeld zagen deze mensen veel verkeer voorbij komen op de Schelde, en hadden ze contact, sociaal en economisch, met die passanten. Het grote aantal bouwmaterialen, waaronder relatief zéér veel dakpanfragmenten en enkele grote brokken Doornikse kalksteen, laten bovendien vermoeden dat er zich in de nabijheid mogelijk een Romeinse steenbouw aanwezig kan zijn, misschien op de hoger gelegen duin van Uitbergen.


Auteurs: Meylemans, Erwin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

IJzertijd grafmonument

Datering: ijzertijd
Typologie: grafheuvels
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Cirkel van circa 8 meter diameter, waarbinnen een concentratie handgevormd aardewerk uit de IJzertijd werd aangetroffen. De cirkel vormt een punt van focus waarrond in de Romeinse periode enkele rechthoekige grachten werden aangelegd.

Laatmiddeleeuwse gracht

Datering: late middeleeuwen
Typologie: grachten (infrastructuur)
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Een gracht die de site doorkruist van noord naar zuid, vermoedelijk een oude percellering.

Romeinse rurale site

Datering: Midden-Romeinse tijd
Typologie: afvalkuilen, brandrestengraven, gebouwplattegronden, munten, paalkuilen
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), bot (menselijk), metaal, schelp
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Twee rurale erven met twee hoofdgebouwen en enkele bijgebouwen, clusters paalkuilen en afvalkuilen. Ten zuiden van de bewoningssite bevond zich een rijke afvalcontext met goede (waterverzadigde) omstandigheden, met bewaring van een grote hoeveelheid consumptieresten. Tussen de twee erven was er een rituele zone aanwezig rond een ijzertijd grafmonument. In het zuiden van de opgraving bevond zich een serie brandrestengraven. De site dateert uit de 2de eeuw n. Chr.

Vroegmiddeleeuwse kuilen

Datering: vroege middeleeuwen
Typologie: kuilen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Aan de basis van de alluviale klei die de Romeinse site afdekt bevond zich enkele kuilen waarin enkele houtskoolbrokken. Via 14C datering werden deze gedateerd in de 5e- 6e eeuw n. Chr.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Romeinse site Wijmeers 2 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/979433 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.