Inventaris
waarneming

Sint-Amanduskerk

archeologisch element
ID
980849
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980849
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Kluisbergen
Deelgemeente
Kwaremont
Locatie
Kwaremontplein (Kluisbergen)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
2 727m²
Bewaringstoestand
Bewaard
Links
-

Beschrijving

In 1119 bezat Kwaremont reeds een kapel, afhangend van de kerk van Berchem. Huidige kerk, nieuw gebouwd in 1788-1789 en ingewijd in 1792, incorporeert van de voorgaande kerk de gotische toren, waarschijnlijk een aanvankelijke vroeggotische kruisingstoren (14de eeuw ?) van een kerkje, wellicht met oostelijk koor en voorgevel aan Ommegangstraat. Misschien wegens territoriaal gezien te beperkte uitbreidingsmogelijkheden in westelijke richting, was de bouw van de grotere kerk met behoud van de vroegere kerktoren, slechts mogelijk door wijziging van de oriëntatie van het gebouw met 90°; archeologisch onderzoek zou hieromtrent uitsluitsel kunnen geven. Toren verhoogd met gotische klokkenkamer (17de of 18de eeuw ?). Vernieuwingswerken in 1898-1899 naar ontwerp van architect A. Vossaert voornamelijk van de toren. Herstelling van oorlogsschade in 1952-53 onder leiding van architect A. Mas. Grondige restauratie in 1994-96 naar ontwerp van architect D. Devenyns.


Auteurs: Meylemans, Erwin; Nachtergaele, Kenneth
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Jongere kerkfasen

Typologie: inhumatiegraven, muurresten, parochiekerken, vloeren
Materiaal: bot (menselijk)
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Het archeologisch onderzoek was beperkt tot enkele smalle sleuven voor de aanleg van de convectoren. Toch leverde dit een aantal interessante resultaten op. De sleuven bevonden zich deels binnen en buiten de oudere kerk. 

Ten eerste kan nu met zekerheid gesteld worden dat de oudere kerkfase zoals de verschillende oude kaarten reeds aangaven, anders georiënteerd stond:west-oost in plaats van de noord-zuid oriëntatie van de huidige kerk uit 1788-1789.

Daarnaast konden in de aangetroffen muurresten twee duidelijk verschillende bouwfasen herkend worden:

-Een bakstenen fase die op basis van het baksteenformaat (22x11x5cm) niet vroeger dan de 16de en de 17de eeuw kan gedateerd worden.

-Daaronder bevond zich een bouwfase waarbij het toenmalige kerkgebouw opgebouwd was met natuursteen, meer specifiek met brokken
Doornikse kalksteen en lokale ijzerzandsteen. Deze fase is mogelijk gerelateerd aan de capella die naar een oorkonde hier al in 1119 moet gestaan hebben. 

-De huidige kerktoren zou een overblijfsel zijn van een gotische kerkfase. Van deze bouwfase werden tijdens het onderzoek geen sporen teruggevonden. 

Een restant van een tegelvloer kan eerder met de jongste fase van de oude kerk geassocieerd worden. Daarbij geeft de vermelding van de aanleg van een kerkvloer in een kerkrekening uit 1670 misschien een passende datering hiervoor.

Er werden resten van 14 begravingen aangetroffen.  Gezien de beperkte breedte van de sleuven kon veelal slechts minder dan 25% van het skelet vrij gelegd worden. Alle skeletten waren W-O begraven, behalve één, een mogelijk priester. Onder de verschillende aangetroffen overledenen die oorspronkelijk op het kerkhof ten zuiden van de oude kerk werden begraven, bevonden zich twee opvallende individuen. Een eerste bevond zich op het hoogste skeletniveau (vlak 2) en kan eerder in de jongere periode (16de-18de eeuw) geplaatst worden. De desbetreffende persoon was een man en werd begraven op zijn buik. Dit wordt vaak geassocieerd met misdadigers, gehandicapten of zieken. Het fysisch antropologisch onderzoek van dit skelet bracht wel aan het licht dat deze persoon een verlamming aan één zijde van het gezicht moet hebben gehad. Het andere individu, de begraving met afwijkende oriëntatie, werd op het onderste skeletniveau gevonden en zal mogelijk eerder in de late middeleeuwen (13de -14de eeuw) te plaatsen zijn.

Middeleeuwse kerkfase

Datering: late middeleeuwen, volle middeleeuwen
Typologie: inhumatiegraven, muurresten, parochiekerken
Materiaal: bot (menselijk)
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Parochiekerk Sint-Amandus

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Amanduskerk [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980849 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.