waarneming

Peperstraat-Filliersdreef

archeologisch element
ID
981838
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/981838

Beschrijving

Tijdens de opgraving zijn sporen aangetroffen die tot meerdere periodes gerekend kunnen worden. Het gaat om zes hoofdperioden, met name neolithicum-bronstijd, ijzertijd, vroege middeleeuwen, volle middeleeuwen, late middeleeuwen en de nieuwste tijd. Het gaat om een funerair spoor (kringgreppel) en om bewoningssporen.

Er zijn ook 180 vuursteenartefacten ingezameld die wijzen op een quasi continue menselijke aanwezigheid en/of bewoning in het projectgebied vanaf het mesolithicum. In het vondstmateriaal zijn minimaal aanwijzingen voor een vroeg- en midden/laat-mesolithische en een midden/laat-neolithische occupatie. Uitspraken doen over de aard van de occupaties is zeer moeilijk, zo niet onmogelijk. Ondanks het niet geringe aantal vondsten vormen deze vermoedelijk slechts een fractie van het oorspronkelijk aanwezige materiaal.

Een onverwachte vondst betreft een kringgreppel. De kringgreppel met een diameter van circa 28 tot 29 meter kon op basis van een OSL-datering op de overgang van het finaalneolithicum en de vroege bronstijd geplaatst worden (2070 ± 270 v. Chr.).

Kleine, hoofzakelijk vierpalige, structuren passen goed bij het beeld van de agrarische zone van een nederzetting. Aangezien de structuren niet diep gefundeerd zijn, gaat het zeer waarschijnlijk niet om opslagstructuren, maar eerder om structuren die te relateren zijn aan andere agrarische activiteiten.

Het merendeel van het aardewerk wijst op een datering in de vroege ijzertijd, met een aanzet naar de midden-ijzertijd. Er zijn geen overtuigende aanwijzingen voor occupatie in de late ijzertijd of (vroeg) Romeinse periode.

Uit de vroege middeleeuwen is slechts één spoor gevonden. Het gaat om een waterput, die belangrijke informatie heeft opgeleverd over de bewoningsgeschiedenis en het landschap.

Uit de Karolingische periode zijn geen sporen aangetroffen. Dit wijst mogelijk op een bewoningshiaat. Pas vanaf de volle middeleeuwen wordt het onderzoeksgebied weer bewoond. Er is maar een deel van het volmiddeleeuws erf aangetroffen. Het erf bleef waarschijnlijk meerdere generaties in gebruik.

In een latere fase wordt rondom een groot deel van het woonerf een gracht gegraven, waardoor een site met walgracht ontstaat. Op basis van het vondstmateriaal in de walgracht kan de aanleg ten laatste in de tweede helft van de 14de eeuw geplaatst worden. In de 15de eeuw wordt de site met walgracht opgeheven.


Auteurs: Vervoort, Thomas
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: BAAC Vlaanderen bvba

Akkerlaag uit de metaaltijden

Datering: ijzertijd, metaaltijden
Typologie: akkerlagen, bijgebouwen, kuilen, paalsporen
Materiaal: aardewerk, houtskool
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Een zone met een bewaarde antropogene laag werd reeds vastgesteld tijdens het proefsleuvenonderzoek. Door de opgraving is duidelijk geworden dat de laag een bewaarde breedte heeft van ongeveer 8 meter en een W-O oriëntatie volgt. Aan de noordzijde is onder de laag een palenrij aangetroffen die de rand van de laag volgt. In de buurt van de laag zijn kuilen, een concentratie aan paalsporen en een bijgebouw aangetroffen, wat duidelijk wijst op de aanwezigheid van een nederzetting in de omgeving van het plangebied.
De laag is micromorfologisch onderzocht. In de laag zijn in het bemonsterde materiaal houtskooldeeltjes en enkele fragmenten gebakken aardewerk aanwezig. Dit zijn aanwijzingen dat er op en/of in de directe omgeving van de monsterlocatie sprake was van antropogene activiteiten. De sterke fragmentatiegraad van het houtskool en het aardewerk, in combinatie met de aanwezigheid van stofhumus, houtskoolstof en enkele fragmenten van slempkorstjes, zijn aanwijzingen dat de grondmassa bewerkt is en het hier zeer waarschijnlijk een akkerlaag betreft. Bij de aanleg van het vlak en het afwerken van de laag zijn veel aardewerk- en vuursteenvondsten gedaan. Het gaat alleen om handgevormd aardewerk.

Dierlijk botmateriaal

Datering: ijzertijd, late middeleeuwen, nieuwe tijd, vroege middeleeuwen
Typologie: krengbegravingen
Materiaal: bot (dierlijk), tand
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Het totale aantal fragmenten werd geschat op minstens 1546 (41 vondstnummers). De verklaring voor dit grote aantal ligt hoofdzakelijk in de slechte bewaringstoestand van het materiaal. Een groot deel van het materiaal werd immers in bulk gelicht en op de zeef uitgewassen. Het resultaat hiervan waren sterk gefragmenteerd botresten. Het dierlijk materiaal is afkomstig uit 26 verschillende contexten.

Handgevormd aardewerk

Datering: middenijzertijd, vroege ijzertijd
Context: akkerlagen
Stijl: Hallstatt, La Tène
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In totaal zijn 2313 scherven van handgevormd aardewerk gevonden tijdens de opgraving. Het merendeel van de scherven komt uit een context. Een uitzonderlijke context hierbij is de mogelijke akkerlaag.

Houtskoolrijke kuilen

Datering: ijzertijd
Typologie: kuilen
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), houtskool
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In de buurt van de kringgreppel zijn een tweetal houtskoolrijke kuilen aangetroffen die te dateren zijn in de ijzertijd.

Kringgreppel

Datering: finaalneolithicum, vroege bronstijd
Typologie: kringgreppels
Gebeurtenis:

Beschrijving:
De kringgreppel heeft een diameter van 28 tot 29 meter (gemeten van de diepste punten van de greppel). Binnen de kringgreppel zijn geen graven aangetroffen.
De greppel is komvormig in doorsnede en voornamelijk lichtwitgrijs van kleur met als inclusies veel mangaan (Mn) en ijzer (Fe). De bovenzijde van de greppels vertoont op bepaalde locaties veel bioturbatie.

Kuilen

Datering: ijzertijd
Typologie: afvalkuilen, extractiekuilen, kuilen, leemwinning
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In de directe omgeving van de akkerlaag zijn een tweetal kuilen aangetroffen. Mogelijk gaat het om leemwinningskuilen, die daarna als afvalkuil zijn gebruikt.

Sporen uit de Eerste of Tweede Wereldoorlog

Datering: WO I, WO II
Typologie: bomkraters
Thema: Erfgoed Tweede Wereldoorlog, Erfgoed Eerste Wereldoorlog
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Over het gehele onderzoeksterrein zijn in totaal 47 granaatinslagen aangetroffen.

Structuren uit de metaaltijden

Datering: metaaltijden, Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: akkerlagen, bijgebouwen, gebouwen en structuren, onderdelen van gebouwen en structuren, paalsporen, palissaden, spijkers
Materiaal: aardewerk, kwartsiet
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Tijdens het veldwerk zijn zeven structuren herkend in de sporen. Drie andere structuren zijn tijdens de uitwerking herkend. Van deze structuren behoren er waarschijnlijk zes tot de metaaltijden. Drie structuren zijn aangetroffen in de directe omgeving van de mogelijke akkerlaag uit de metaaltijden. De overige bijgebouwen situeerden zich verspreid over het onderzoeksgebied.

Volle en late middeleeuwen

Datering: late middeleeuwen, volle middeleeuwen
Typologie: extractiekuilen, graanhallen, grachten (verdedigingselementen), greppels, kringgreppels, kuilen, langsgrachten, leemwinning, onderdelen van gebouwen en structuren, paalkuilen, paalsporen, potstallen, sites met walgracht, voorraadkuilen, walgrachten, waterkuilen
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), git, houtskool, kwartszandsteen, natuursteen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Door 14C-dateringen en op basis van oversnijdingen zijn vier verschillende fases van de middeleeuwse bewoning gereconstrueerd. Een site met walgracht vormt hiervan de laatste fase.

Vuursteen

Datering: finaalneolithicum, ijzertijd, laatneolithicum, mesolithicum, middenneolithicum, vroege bronstijd
Typologie: indicaties voor vuursteenbewerking, werktuigen
Materiaal: kwartsiet van Tienen, kwartsiet van Wommersom, vuursteen
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In totaal zijn 184 stuks vuursteen gevonden tijdens de opgraving (99 vondstnummers). Bij het zeven van de bulkstalen zijn nog twee vuurstenen aangetroffen (2 vondstnummers).
Het ingezamelde vuursteenmateriaal bestaat in hoofdzaak uit debitageresten (n=144; 78.2 %) die op hun beurt kunnen worden onderverdeeld in afslagen (n=90; 48.9 %), (micro)klingen (n=19; 10.3 %), kernen (n=8; 4.4 %), kernvernieuwingstukken (n=16; 8.7 %) en brokstukken (n=4; 4.9 %). Chips zijn nauwelijks aangetroffen (n=1). Ondanks de soms relatief grote hoeveelheden vuursteen in bepaalde sporen worden deze vondsten in belangrijke mate als opspit geïnterpreteerd. Vermoedelijk is bij het uitgraven en dempen van de sporen door de resten van één of meerdere prehistorische vindplaatsen gegraven.

Waterput uit de vroege middeleeuwen

Datering: vroeg-Merovingische periode, vroege middeleeuwen
Typologie: waterputten
Materiaal: hout, houtskool, ijzer
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Binnen deze vlakdekkende opgraving is slechts één spoor aangetroffen dat met zekerheid aan de vroege middeleeuwen toegeschreven kan worden. Het dendrochronologisch onderzoek is er in geslaagd voor een (groot) deel van de houtmonsters een datering te vinden. Hieruit blijkt dat de waterput uit de vroege middeleeuwen stamt.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Peperstraat-Filliersdreef [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/981838 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.