waarneming

Beestenmarkt

archeologisch element
ID
982501
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/982501

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 7564
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

Wegens de plannen voor het vernieuwen van de riolering van de Beestenmarkt en zijn omgeving werd na een vooronderzoek (2016) archeologische opgraving uitgevoerd.

In totaal werden 279 sporen aangetroffen, waarvan 269 individuele, in situ bewaarde skeletten. De overige 9 sporen betreffen delen van 4 funderingsmuren (restant kerkhofmuur), een betonnen pijler, een oude riolering, een kuil, een paalkuil en een verzameling losse stenen en botmateriaal. Binnen de contouren van het projectgebied werden archeologische resten uit de nieuwe en nieuwste tijd aangetroffen, meer bepaald tussen de 17de en 20ste eeuw. Op enkele uitzonderingen na zijn alle sporen te linken aan het kerkhof dat aanwezig was onder de Beestenmarkt. 

Veruit de meeste skeletten hebben een oriëntatie met het hoofd naar het westen wat typisch is voor christelijke begraving. Drie skeletten vertonen een omgekeerde ligging, wat kan wijzen op een geestelijke. Deze worden omgekeerd begraven om bij de heropstanding naar hun gelovigen gericht te zijn. Alle skeletten liggen op hun rug op één uitzondering na. De houding van de ledematen is meestal gestrekt met de handen gevouwen in de schoot of gekruist over de borst. Er komen zowel volwassenen (mannen en vrouwen) als kinderen en baby’s voor. Verschillende skeletten vertonen sporen op het bot die gelinkt kunnen worden aan hun gezondheid en/of levenswijze. Tijdens de opgraving werden verschillende losse beenderen aangetroffen die het gevolg zijn van het verstoren van bestaande begravingen met nieuwe begravingen waarbij deze beenderen aan de kant werden geschoven. Er werd geen knekelgraf aangetroffen wat kan wijzen op een systematische ruiming, al moet er wel vermeld worden dat het onderzochte terrein slechts een deel van het oorspronkelijke kerkhof. De rest is te situeren onder de gebouwen langs de Beestenmarkt.

Zoals doorgaans het geval is op een kerkhof met Christelijke begraving zijn bijgaven zo goed als afwezig. Op slechts enkele uitzonderingen na, dienen alle vondsten dan ook beschouwd te worden als losse vondsten. Een benen kam, ceramiek en bouwceramiek, een beeldje in pijpaarde, een bronzen speldje, knoopjes en kraaltjes, een ketting, een versierd (kelk)glas, twee knikkers uit natuursteen, een geweerkei uit silex en nagels zijn gevonden.

Tijdens het parasitologisch onderzoek werden een aantal vaststellingen gedaan. Een eerste is het voorkomen van een onbekend ‘microfossiel (schimmel?) met weerhaken’ dat in bepaalde stalen veelvuldig voorkomt. Dit organisme komt niet of nauwelijks voor in natuurlijke of archeologische sporen maar blijkbaar vormt de grafcontext een ideale voedingsbron voor hun explosieve groei. Of dit organisme in de bodem voorkomt omdat het is meegekomen met de mens of dat de grafcontext zorgt voor een vermenigvuldiging van deze organisme in de bodem is onbekend.

In de helft van de bekkenstalen werden effectief eieren van darmparasieten (spoelworm en vooral zweepworm) aangetroffen, ook in 3 stalen van de schedel werden deze aangetroffen, vermoedelijk van hoger gelegen begravingen.

Wat betreft de pollen komen er verschillende soorten bomen, (on)kruiden, grassen, cultuurgewassen, … voor van planten die op drogere en/of natter gronden groeien. Dit is een indicatie van de plantengroei in de omgeving van Halle. Doorheen de verschillende skeletten van verschillende lagen zijn er verschillen waar te nemen. Dit is waarschijnlijk niet zozeer een verschil in plantengroei als meer een verschil van de periode waarin de begraving plaatsvond en dus bepaalde planten al dan niet pollen verspreiden of de stand van de wind. Sommige plantensoorten komen in elk staal voor en zijn mogelijk aanwezig op het kerkhof zelf zoals de Asteraceae liguliflorae (Composietenfamilie lintbloemig), bijvoorbeeld de paardenbloem. Andere zijn een indicatie voor de verschillende moestuinen in de stad zoals het veelvuldig voorkomen van de Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie), bijvoorbeeld broccoli en bloemkool. Eén soort pollen werd enkel aangetroffen in vier stalen rond de schedel en kan mogelijk wijzen op een deel van het begrafenisritueel. Dit betreft pollen van het Kamille-type. Het is mogelijk dat een bloemenkrans of een boeket (soms samen met pollen van andere bloemen aangetroffen zoals korenbloem, alsem en munt-type) mee in het graf ging.

Hout als staal werd niet rechtstreeks ingezameld aangezien het afwezig was, maar verschillende nagels hadden wel door hun roestvorming hout mee verroest. Er werd voor de eenvoud van uit gegaan dat de nagels allemaal kistnagels zijn en het hout dus afkomstig is van de grafkist. De houtkeuze was in alle gevallen Populier. Een niet duurzame (in termen van bewaring) houtsoort die zodoende geschikt was voor het éénmalig gebruik als doodskist. Het is aannemelijk dat doorheen het volledige grafveld gekozen werd voor populier. Eventueel zou het gebruik van Els ook kunnen aangezien die mogelijkheid werd opengelaten in het verslag van de houtsoortbepaling.

Uit de resultaten van de 14C-datering blijkt dat alle onderzochte skeletten een zeer brede gekalibreerde datering geven van 1670-1955. Hoewel deze uitslag op het eerste zicht een mislukking lijkt, is hiermee wel aangetoond dat de onderzochte skeletten, en bij uitbreiding met grote waarschijnlijkheid alle skeletten, te dateren zijn tussen 1670 en 1784 (Edict van Keizer Jozef II).


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Studiebureau Archeologie

Kerkhof

Datering: 17de eeuw, 18de eeuw, 19de eeuw, 20ste eeuw
Typologie: bevestigingselementen, bouwmaterialen, inhumatiegraven, kelders, kerkhoven, kleding en -accessoires, kleinsculptuur, kuilen, munten, muurresten, paalkuilen, riolen, sieraden, vaatwerk
Materiaal: aardewerk, beton, bot (dierlijk), bot (menselijk), glas, hout, metaal, natuursteen, pijpaarde, samengesteld bouwmateriaal, vuursteen
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Historische stadskern van Halle

  • Is gerelateerd aan
    Beestenmarkt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Beestenmarkt [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/982501 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.