waarneming

Withof

archeologisch element
ID
982563
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/982563

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 7221
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

Naar aanleiding van de aanvraag van een omgevingsvergunning voor een woonverkaveling én een positief vooronderzoek, vond binnen het plangebied een vlakdekkende opgraving plaats. Deze bracht sporen aan het licht van de historische site met walgracht Withof of Triesthoeve en haar voorgangers.

De oudste sporen betreffen twee grachten, een greppel, enkele kuilen en paalkuilen waarvan het vondstenmateriaal te dateren is in late 13de en 14de eeuw. Het meest in het oog springend was wel een waterput met vierkante houten bekisting uit vier verticale palen waartegen horizontale gekliefde stammetjes waren aangebracht (wellicht met mos tussen). Op de bodem lag een laag houten balken. De vulling van de put bevatte heel wat 14de-eeuwse vondsten o.a. tafelwaar, kookgerei en veel teilen die wijzen op bewoning en melkproductie.
Al deze sporen zijn geconcentreerd in de zone van de jongere bewoning die een verstorende factor vormde waardoor de oudste sporen niet correct te interpreteren zijn. Toch lijkt toen al de latere percelering gevolgd te zijn.
Het pollen- en macrorestenonderzoek op de waterputvulling geeft een beeld van een open landschap met (rogge)akkers.

Sporen uit de 16de en 17de eeuw lijken grotendeels te ontbreken op een waterput na. Deze was opgebouwd uit twee in elkaar geschoven tonnen (diam. 85 cm) waarvan de onderste (met bodem) volledig bewaard was (1,8 m hoog). Dendrochronologisch onderzoek geeft aan dat het hout voor de gerecupereerde tonnen gekapt is in de tweede helft van de 15de eeuw. Op basis van het schaarse vondstmateriaal in de opvulling wordt met enige voorzichtigheid de datering van de opgave van de put in de 16de eeuw geplaatst.

De historisch bekende walgrachtsite lijkt voorafgegaan door een voorafgaande fase die gekenmerkt wordt door een zeer grote poel, een kleinere poel en een oudere gedeeltelijke, ondiepe omgrachting. Op basis van het aardewerk zijn deze structuren in de 18de eeuw gedempt, wellicht voor de bouw van de historische Triesthoeve. In de vulling van de poel werd een krengbegraving aangetroffen, vermoedelijk van een paard of rund.

Van de historische Triesthoeve zijn zowel walgracht, centrale gebouwen als diverse andere sporen aangetroffen. De bewoning kende verschillende fasen van de 18de tot 20ste eeuw.

De walgracht rondom deze boerderij werd wellicht ook in de 18de eeuw uitgegraven. Het gaat om een zeer brede en vrij diepe structuur. Ook de oudste fase van de bakstenen boerderijgebouwen is op basis van stratigrafie en vondsten in de 18de eeuw te plaatsen. Deze oorspronkelijke 18de -eeuwse constructie bestond vermoedelijk uit een vierkant stalgedeelte ronde een kern van vier poeren, aangevuld met een rechthoekig woongedeelte met kelder, alle opgebouwd in baksteen met witgele zandmortel.
De pollen uit de gracht wijzen op een parklandschap, de aanwezigheid van rogge-akkers en struwelen van braam en vlier

In de 19de eeuw lijkt een grootschalige verbouwing te hebben plaatsgevonden. De basisstructuur van zowel stal als woonhuis bleef behouden maar op de oude funderingen werden nieuwe muren opgetrokken in kleinere bakstenen en witte kalkmortel. Ook de binnenstructuur kreeg een totaal andere indeling, met centraal onder het woongedeelte drie kelders. Verschillende afvalkuilen met huishoudelijk afval zijn aangetroffen.

In de 20ste eeuw werden verschillende muren opgetrokken in industrieel vervaardigde baksteen en cementmortel, waarna het gebouw zijn definitieve vorm kreeg totdat het gesloopt werd. In de voormalige stalgebouwen was een schoenfabriek gevestigd die actief was tot in de tweede helft van de 20ste eeuw. Dit was zichtbaar in de aanwezigheid van leerafval in verschillende kuilen. In één kuil werden ook metalen zolen gevonden waarop de schoenmallen bevestigd werden.
De walgracht raakte in rond het midden van de 20ste eeuw in ongebruik en werd deels gedempt met een groot puinpakket. Deze demping gebeurde deels voor de Tweede Wereldoorlog en deels midden 20ste eeuw. Een deel van de gracht is nog bewaard als vijver.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: BAAC Vlaanderen bvba

16de eeuw

Datering: 16de eeuw
Typologie: vaatwerk, waterputten
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Een tonwaterput bevestigt een bewoningsfase in de 16de eeuw. Er zijn verder geen dateerbare sporen van deze bewoning aanwezig.

18de tot 20ste eeuw

Datering: 18de eeuw, 19de eeuw, 20ste eeuw
Typologie: hoeven, muurresten, schoenfabrieken, sites met walgracht, stallen, walgrachten
Gebeurtenis:

Beschrijving:
De eigenlijke Triesthoeve of Withof dateert uit de 18de eeuw en is omringd met een brede, diepe walgracht die eveneens in de 18de eeuw is uitgegraven en deels gedempt werd in verschillende fasen in de 20ste eeuw. De centrale hoeve is opgebouwd uit baksteen en omvat een stal- en woongedeelte. In de 19de en 20ste eeuw werden de gebouwen grondig verbouwd en heringedeeld. In de 20ste eeuw was een schoenfabriek gevestigd in het stalgedeelte.

Late middeleeuwen

Datering: 14de eeuw, vierde kwart 13de eeuw
Typologie: extractiekuilen, grachten (infrastructuur), greppels, kuilen, paalkuilen, vaatwerk, waterputten
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
De laatsmiddeleeuwse sporen concentreren zich op het centrale deel waar ook de meest recente bebouwing stond. De context van deze sporen is dus grotendeels verstoord. Opmerkelijk is wel de aanwezigheid van een waterput met vierkante houten bekisting waarvan de vulling heel wat aardewerk (tafel en kookwaar alsook teilen) bevatte wat wijst op bewoning.

Ondateerbare sporen

Typologie: krengbegravingen, poelen, walgrachten
Materiaal: bot (dierlijk)
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Aan de 18de-eeuwse hoeve ging pre-walgrachtfase vooraf tussen de 16de en 18de eeuw. Hiervan getuigen een grote poel, een kleinere poel en een gedeeltelijke omgrachting. Al deze structuren zijn gedempt in de 18de eeuw voorafgaand aan de bouw van de hoeve.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Withof [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/982563 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.