waarneming

De Weermuur fase 2

archeologisch element
ID
983011
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983011

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 5232
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

Verspreid over het terrein werden tijdens de opgraving 16 sporen, 7 houten palen en 5 muren blootgelegd.

Er werden geen vondsten of sporen en structuren van vóór de 14de eeuw aangetroffen. Het merendeel van de sporen uit kan gekoppeld worden aan de tweede stadsomwalling uit de 14de eeuw. Het betreft de restanten van een weertoren, de brede natte stadsgracht, wal en een palenrij bestaande uit 7 vierkante tot rechthoekige gepunte houten palen. Laatstgenoemde houten structuur diende wellicht ter versteviging van de grachtwand/wal. Tevens werden 2 natuurstenen muren blootgelegd die naar de weertoren toelopen. Allicht betreft het een soort van approche/loopgraaf. Deze structuur is allicht jonger dan de weertoren en mogelijks werd hij aangelegd na het (gedeeltelijk) slopen van de tweede – 14de -eeuwse – stadsomwalling

In de loop van de vroeg post-middeleeuwse periode werden deze defensieve structuren vernietigd en/of ontmanteld. De stadsgracht werd gedempt waarna er nieuwe defensieve structuren in de vorm van grachten met wallen werden in uitgegraven/opgeworpen. De exacte functie van deze laatste sporen is onduidelijk. Mogelijk houden ze verband met de 17de- en 18de-eeuwse verenigingsstructuren van de stad.

Tijdens het onderzoek werden twee vondstrijke (aardewerk)contexten blootgelegd. Het betreft enerzijds de puinlaag die zich ten noorden en oosten van de torenresten bevond en anderzijds de stortlaag die onder de stortkoker lag. Iets meer dan de helft van de metaalvondsten kent een militair karakter (57%). De overige vondsten hebben een meer civiel karakter. Het betreft voornamelijk gebruiksvoorwerpen, kleding accessoires en munten. Ruim 4/5de van de militaire vondsten bestaat uit musketkogels en aanverwanten. Hiernaast handelt het ook om kanonskogels (ca. 9 %) en wapen(fragmenten) (ca. 5%). Een aantal metaalvondsten waren het conserveren waard:

  • een zogenaamde rondel- of schijfdolk. Dergelijke dolken hadden een cilindervormig houten of ivoren handvat met twee schijfvormige handbeschermers, waarvan één bewaard is gebleven. Dit type dolk ontstond aan het begin van de 14de eeuw.
  • een pijlpunt van het type bodkin en bestaat uit een diamantvormige kop met taps toelopende huls. In de huls is een houtfragment bewaard gebleven. Dergelijke pijlpunten raakten in de loop van de 16de-17de eeuw in onbruik.
  • een radspoor. Dit type ruiterspoor komt tot ontwikkeling in de late 13de – vroege 14de eeuw. Radsporen bestaan uit een beugel, schacht en rad.
  • onderdelen van een zogenaamde furket, steunvork of gaffel. Dergelijke voorwerpen werden gebruikt om musketten tijdens het vuren te ondersteunen. Door het lichter worden van de musketten verdwenen deze stokken aan het einde van de 17de eeuw.
  • een zogenaamde klotendolk. Deze naam dankt dit type dolk aan de twee kleine bolvormige uitstulpingen aan de bovenzijde van het heft op de overgang met het lemmet. Het heft kan daarentegen als fallus gezien worden. Het aangetroffen exemplaar beschikt over een houten heft met een ronde doorsnede. Ter versiering werd een patroon van zeer kleine ingeslagen zilveren spijkertjes en twee ijzeren beslagplaatjes op het heft aangebracht. Klotendolken waren vooral populair tussen de 14de en 16de eeuw.
  • een mobiele kamer van een veuglaire. Dit type kanon kwam tot ontwikkeling in de late 14de eeuw en kende een hoogtepunt in het tweede kwart van de 15de eeuw.
  • een lans/piekpunt (PV273). Deze werd door middel van twee lippen met gaten op een stok gemonteerd. De vondst is afkomstig uit de puinlaag en dient derhalve in de 15de-16de eeuw gedateerd te worden.

Andere vondsten zijn: leer, zaden en vruchten, dierlijk bot & bouwmaterialen.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: ARCHEBO bvba

Post-middeleeuwse defensieve structuren

Datering: 17de eeuw, 18de eeuw
Typologie: ambachtelijke objecten, bevestigingselementen, grachten (verdedigingselementen), kleding en -accessoires, loopgraven, munten, puinlagen, vaatwerk, wallen (verdedigingselementen), wapens en munitie
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), hout, ijzer, kwartsiet, leer, metaal, plantaardig materiaal, steengoed
Gebeurtenis:

Restanten van de 2de stadsomwalling

Datering: 15de eeuw, derde kwart 14de eeuw, tweede kwart 14de eeuw
Typologie: ambachtelijke objecten, bouwmaterialen, grachten (verdedigingselementen), kleding en -accessoires, munten, stadsmuren, stadstorens, uitrusting voor dieren, vaatwerk, wapens en munitie
Materiaal: aardewerk, hout, ijzer, kwartsiet, leisteen, metaal, steengoed
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Historische stadskern van Zoutleeuw

  • Is deel van
    Ravelijn

  • Is gerelateerd aan
    De Tinteltuin

  • Is gerelateerd aan
    De Weermuur fase 1


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De Weermuur fase 2 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983011 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.