waarneming

A416 Zakstraat 2-4

archeologisch element
ID
983224
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983224

Beschrijving

Het archeologisch onderzoek in de Zakstraat 2-4 heeft sporen en artefacten uit twee cultuurperioden heeft opgeleverd -recente bodemingrepen niet meegerekend- met name uit de nieuwe tijd en uit de middeleeuwen.

Centraal op het terrein werd een rechthoekige bakstenen afvalput S1, waarvan de vulling een grote hoeveelheid vondsten uit de periode 16de-18de eeuw bevatte. Het oostelijke deel van de constructie bleek aangetast door recente bouwwerken. Het ‘oorspronkelijke’ (niet noodzakelijk het oudste want de put kan voordien geruimd zijn geweest) vullingspakket heeft een dikte van ongeveer 30 cm. Het stortgat van de afvalput situeert zich op het achtererf van Zakstraat 2, terwijl de afvalput zelf voor een stuk op het perceel Zakstraat 4. Het is dus niet uitgesloten dat de bewoners van beide percelen gebruik maakten van de afvalput. De eerder ruime datering van de putvulling wijst erop dat de afvalput langdurig in gebruik is gebleven en dat hij bij ruimingswerken niet helemaal geledigd werd. Het aardewerk vormt veruit de grootste deelcollectie van deze context en omvat voornamelijk geglazuurd rood aardewerk, steengoed, majolica, faience en industrieel vervaardigd aardewerk. Het dierlijk botmateriaal is afkomstig van voedselbereiding en consumptie. De glascollectie betreft hoofdzakelijk tafelwaar, onder meer een kometenbeker. Verder werden een aantal verder te determineren metalen objecten aangetroffen in de vullingspakketten van de afvalput.

Alle overige sporen, structuren en artefacten dateren uit de middeleeuwen, meer bepaald de volle en mogelijk zelfs vroege middeleeuwen. Deze algemene datering steunt op stratigrafische positie, fysieke kenmerken van de sporen en artefacten, en op vergelijking met nabijgelegen sites. Het grootste deel van het plaatselijk geregistreerde bodemarchief dateert bijgevolg uit de middeleeuwen. Afgaande op stratigrafische waarnemingen van de profielen en de samenstelling van de sporen en het bijhorende vondstmateriaal bestaat het gros van de middeleeuwse sporen uit stortpakketten, wellicht behorend tot een wallichaam, al dan niet in oorspronkelijke staat, uitgebreid met opeenvolgende bouwfasen of herwerkt bij latere grootschalige bodemingrepen. Dit laatste geval is eerder onwaarschijnlijk omdat er geen laat- of postmiddeleeuws vondstmateriaal in de stortpakketten te vinden is. Of het hier gaat om de vroegst bekende omwalling van omstreeks 900 AD, kan verder dateringsonderzoek uitwijzen.

Opvallend is dat de stratigrafisch oudste stortlagen, ter hoogte van de noordelijke helft van het terrein, een oriëntatie vertonen die enigszins afwijkt van het veronderstelde waltracé: de buitenranden van de stortpakketten beschrijven in zekere zin een boog vanaf de noordoostelijke hoek tot de westzijde van de bouwput. Dit kan betekenen dat de wal sneller ‘afbuigt’ richting Steen en staat in contrast met de opvatting dat de aarden wal parallel loopt met de latere burchtmuur. Met andere woorden: op basis van de archeologische waarnemingen van de stortpakketten ter hoogte van Zakstraat 2-4, lijkt het niet uitgesloten dat de aarden wal een ander tracé, meer cirkelvormig dan D-vormig, vertoont.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Stad Antwerpen (wissen, dubbel met 1073) OO

Nieuwe tijd

Datering: nieuwe tijd
Typologie: afvalkuilen, archeologische objecten, vaatwerk
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), glas, metaal
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Rechthoekige bakstenen afvalput met vulling uit de 16de-18de eeuw

vroege - volle middeleeuwen

Datering: volle middeleeuwen, vroege middeleeuwen
Typologie: ophogingslagen, stadsomwallingen, vaatwerk, wallen (verdedigingselementen)
Materiaal: aardewerk, hout
Gebeurtenis:

Beschrijving:
De stratigrafisch oudste stortlagen vertonen ter hoogte van de noordelijke helft van het terrein, een oriëntatie die enigszins afwijkt van het veronderstelde waltracé: de buitenranden van de stortpakketten beschrijven in zekere zin een boog vanaf de noordoostelijke hoek tot de westzijde van de bouwput. In het grondvlak aan de buitenzijde van de noordelijke stortpakketten situeren zich twee paalsporen.
Afwijkend in oriëntatie zijn de stortpakketten in het zuidelijk deel van het onderzoeksterrein. In deze pakketten werden fragmenten Rijnlands (zogeheten ‘roodbeschilderd’) aardewerk aangetroffen, maar ook Maaslands (‘Andenne’) met glazuurvlekken. Dit wijkt af van het aardewerkensemble uit de noordelijke stortpakketten, waar uitsluitend kogelpotfragmenten en Rijnlandse waar vertegenwoordigd zijn. De afwijkende oriëntatie van de zuidelijke pakketten wordt beklemtoond door de situering van een reeks van minimum vijftien houten palen.


Relaties

  • Is deel van
    Burchtzone

  • Is deel van
    Historische stadskern van Antwerpen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: A416 Zakstraat 2-4 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983224 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.