waarneming

Zeedijk Zouavenplein - strand I

archeologisch element
ID
983971
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983971

Beschrijving

Tijdens munitieruimingswerken op het strand van Sint-André in Koksijde (x: 28560,74 / y: 203206,60 (Lambert 1972)) werd op - 2m onder het loopvlak een klein 18de-eeuws halfponder kanon gevonden van Britse origine.

Het gaat om een compleet gietijzeren draaibas of 'swivel gun'. Dit soort wapen werd gebruikt op het achterdek als bewapening van kleinere handelsschepen tegen kapers. Er is weinig informatie te achterhalen over de gieterij omdat dit soort kanonnen erg courant waren in gebruik. Ze werden tot in de 19de eeuw gebruikt. Dit exemplaar gaat vermoedelijk terug tot midden 18de eeuw, net als het kanon uit De Haan (https://id.erfgoed.net/waarnemingen/226643). (determinatie: Nico Brinck)

Het artefact zat bij vondst nog bedekt onder de concretie. Na conservatie bleek nog een deel van de draaisteun en geperforeerd systeem om het stuk te richten bevestigd te zijn aan de tappen. Tussen de draaisteun en het kanon bevonden zich nog enkele touwresten van een plantaardige vezel. In de vuurmond zat een houten stop van 4cm lang uit essenhout.

Het kanonlichaam heeft meerdere parallelle sierbanden. Het kanon bevat een opvallende uitstekende kruitpan met zundgat net voorbij de kulas. Rond de bolvormige druif bevindt zich nog een ijzeren ring.

Opmetingen:

Gewicht: 53 kg (mét nog aanwezige concretie en in natte toestand, voor conservatie)

Totale lengte: 77 cm

Lengte kulasband tot mondingsvlak: 70 cm

Lengte mondstuk tot tap: 38 cm

Lengte kulas tot tap: 25 cm

Totale breedgte tap tot tap: 22 cm

Diameter tap: 4,5 cm

Diameter druif: 6 cm

Diameter kulasband: ca. 15,4 cm

Minimum diameter kanonlichaam (voorbij de halsband): 8 cm

Maximum diameter kanonlichaam voorbij de kulasband: 13,1 cm

Diameter / kaliber van ziel: ca. 4,1 cm

Diameter houten tap: ca. 3,5 cm x 4,1 cm lang

Lengte druif tot kulasband: 10 cm

Lengte broekstuk (1ste bewapening): 11 cm

Lengte tappenstuk (2de bewapening): 17, 5 cm

Lengte langeveld: 20 cm

Diameter mondstuk: 10 cm

Draaisteun: lengte van onderste afgeronde as: 17 cm, verwrongen geperforeerde band voor het richten = 0,9 cm dik

Auteurs: Demerre, Ine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

kanon

Datering: 18de eeuw
Typologie: wapens en munitie
Materiaal: hout, ijzer, vezelproduct
Gebeurtenis:

Beschrijving:
Kanon met draaibas.
Bij ontmanteling van de concretie werd een houten stop gevonden in de loop van het kanon (diam 3 cm uit essenhout (Fraxinus sp)
Verder werden nog meerdere fragmenten sterk gedegradeerde stukken vermoedelijk van hetzelfde type hout gerecupereerd (Fraxinus sp)
Ten slotte zijn nog twee stukjes gevlochten touw teruggevonden tussen het onderstel en het kanon, afkomstig van een nog niet gedetermineerde plantaardige vezel.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Zeedijk Zouavenplein - strand I [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/983971 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.