Beschrijving

Auteurs: Vanhoutte, Christof
Datum: 01-12-2022
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Abdij Sint-Jan-ten-Berge (16de eeuw)

Datering: tweede helft 16de eeuw
Typologie: abdijen, bouwmaterialen, ophogingslagen, pandgangen, riolen, vloeren
Materiaal: aardewerk, mortel, natuursteen
Gebeurtenis:

• Proefsleuvenonderzoek De Meersen
  • proefsleuven en proefputten i.f.v. sporensites: van 14-12-2016 tot 26-12-2016
  • Bron: BOT B. 2018: Archeologische prospectie Ieper "De Meersen": Basisrapport, Rapport 2018/10, BRUYNINCKX T. red., Monument Vandekerckhove, Ingelmunster, 79.
    Literatuur (2018)

Beschrijving:
Restanten van de eind 16de-eeuwse abdij waren aanwezig in zone 1. In het zuidelijke deel van zone 1 werd een rij rode bakstenen gevonden. Daarnaast was er een oost-west lopende bakstenen riolering. Aan de binnenzijde van de riolering werd geen originele rioolvulling waargenomen. Net ten noorden van de riolering kon een oost-west georiënteerd uitbraakspoor worden opgemeten en bleek het om een vrij massieve fundering te gaan. In de diepte kon opgemerkt worden dat deze fundering opgebouwd was uit boogfunderingen. Iedere funderingsboog bevond zich op ongeveer 140cm van elkaar. De funderingen waren opgebouwd uit rode bakstenen die de stad Ieper schonk om de abdij te bouwen.
Ten zuiden van de eerste fundering zijn enkele vloerniveaus en ophogingslagen aangetroffen. Bij deze ophogingspaketten werd nog een kalkmortel vloerniveau waargenomen. Aan de uiterst zuidelijke kant van de sleuf werden een paar rijen bakstenen waargenomen die als vloerniveau geïnterpreteerd kunnen worden. Een laatste laagje dat ook als vloerniveau geïnterpreteerd kon worden was een opeenvolging van een lemig laagje en een grijswit kalkrijk laagje. Over de gehele lengte van de sleuf kon een vrij dik pakket waargenomen worden.
Net ten zuiden van de beerput, in zone 2, werd een vrij massieve fundering aangetroffen, misschien als fundering voor de toren van de abdij.

Laatmiddeleeuwse bewoning (13de-15de eeuw)

Datering: late middeleeuwen
Typologie: afvalkuilen, bouwmaterialen, extractiekuilen, infrastructuur voor waterbevoorraading en -afvoer, kasseiwegen, kuilen, vaatwerk, verharde wegen, woningen
Materiaal: aardewerk, mortel
Gebeurtenis:

• Proefsleuvenonderzoek De Meersen
  • proefsleuven en proefputten i.f.v. sporensites: van 14-12-2016 tot 26-12-2016
  • Bron: BOT B. 2018: Archeologische prospectie Ieper "De Meersen": Basisrapport, Rapport 2018/10, BRUYNINCKX T. red., Monument Vandekerckhove, Ingelmunster, 79.
    Literatuur (2018)

Beschrijving:
Het plangebied wordt vanaf het begin van de 13de eeuw bewoond. Vermoedelijk werd een deel van deze bewoning aangesneden in zone 2.
Net ten oosten van de eerste fundering in het oosten van zone 2 werd een spoor aangetroffen opgebouwd uit kasseien met een gootje, vermoedelijk een restant van de Sint-Godelievestraat.
Hier werden drie bakstenen structuren aangesneden. Bovenop de fundering werd vrij harde mortel aangetroffen. Aan de westelijke kant van de sleuf werden twee uitbraaksporen waargenomen. Deze funderingen zijn onderdeel van een huis dat tegen de straat stond, in de late middeleeuwen gedateerd.
Binnen het huis werden enkele ophogingspakketten en leefniveaus aangetroffen. Tussen de twee funderingen in zone 2 kon een vrij harde lemige grond worden vastgesteld. Onder de lemige grond lag een lemige band. Onder deze lemige band werd een gespikkeld pakket aangetroffen.
Ook het achtererf van de bewoning kon deels onderzocht worden. Het muurwerk was opgebouwd uit een dubbele rij bakstenen die een geelbruine kleur hadden. Deze vierkante fundering kan vermoedelijk als beerput geïnterpreteerd worden.
Verder werden mogelijk enkele afvalkuilen aangetroffen. In deze kuilen werden het gebroken of onbruikbaar gebruiksaardewerk gedumpt. Uit de vulling van de kuilen werd heel wat aardewerk verzameld. Het gaat hier vooral om kookgerei dat in de 14de -15de eeuw gedateerd kan worden.

Middeleeuws grafveld

Datering: late middeleeuwen
Typologie: bevestigingselementen, grafkuilen, kerkhoven
Materiaal: bot (menselijk)
Gebeurtenis:

• Proefsleuvenonderzoek De Meersen
  • proefsleuven en proefputten i.f.v. sporensites: van 14-12-2016 tot 26-12-2016
  • Bron: BOT B. 2018: Archeologische prospectie Ieper "De Meersen": Basisrapport, Rapport 2018/10, BRUYNINCKX T. red., Monument Vandekerckhove, Ingelmunster, 79.
    Literatuur (2018)

Beschrijving:
In zone 1 werden enkele aflijningen/grondsporen aangetroffen die in verband gebracht kunnen worden met menselijke begraving. Het ging om rechthoekige, vrij scherp afgetekende sporen met een oost-west oriëntatie. Bij alle sporen, behalve één, kon skeletmateriaal herkend worden. Drie skeletten werden opgegraven.
De aflijning van de eerste grafkuil tekende zich af als een donkergrijze rechthoek tegenover de rondom liggende grond. Het skelet dat zich in de kuil bevond had een west-oost oriëntatie met het hoofd in het westen. Het hoofd lag op de linkerzijde, de handen lagen gekruist op het bekken en de benen lagen uitgestrekt. De opperarm had een lengte van 34cm, het dijbeen een lengte van 46,5cm. Het skelet was volledig bewaard uitgezonderd de onderste ledematen (scheenbeen, kuitbeen en voeten) die onder het oostelijke profiel zaten. De bewaringstoestand van het botmateriaal zelf was goed tot matig. Rond het skelet konden enkele nagels ingezameld worden, hout van de kist werd niet aangetroffen.
De kuil van het tweede skelet was ook te herkennen aan de donkergrijze kleur. Het skelet lag op de rug en op het achterhoofd (ook met het hoofd naar het westen). De armen lagen gekruist op het bekken en de linkerhand lag bovenop de rechterhand. De benen waren uitgestrekt. Het botmateriaal was goed bewaard, hard en een beetje vochtig. De lengte van het individu kon op 1,7m bepaald worden.
In het vlak kon vaag nog een kuilaflijning herkend worden. Het laatste skelet was incompleet en lag op zijn rug. Het hoofd lag, in tegenstelling tot de twee andere skeletten, aan de oostelijke kant. Het botmateriaal was vrij slecht bewaard en vrij broos.
In zone 1 werd een deel van het kerkhof dat zich rond de Sint-Niklaaskerk bevond aangesneden. In totaal werden 11 sporen herkend als menselijke begraving. Een scherpe datering geven aan de skeletten is moeilijk. Het is wel zo dat de skeletten zich al op een relatief hoog niveau manifesteerden. Een drietal skeletten werd geselecteerd en opgegraven om zicht te krijgen op het aantal lagen begraving. In alle drie de gevallen werd onder het opgegraven skelet geen ander skelet aangetroffen.

Oudste sporen (late middeleeuwen)

Datering: 13de eeuw, late middeleeuwen
Typologie: afwateringsgreppels, extractiekuilen, greppels, kuilen, paalsporen, zandwinning
Materiaal: houtskool, plantaardig materiaal
Gebeurtenis:

• Proefsleuvenonderzoek De Meersen
  • proefsleuven en proefputten i.f.v. sporensites: van 14-12-2016 tot 26-12-2016
  • Bron: BOT B. 2018: Archeologische prospectie Ieper "De Meersen": Basisrapport, Rapport 2018/10, BRUYNINCKX T. red., Monument Vandekerckhove, Ingelmunster, 79.
    Literatuur (2018)

Beschrijving:
Het oudste spoor betrof een noord-zuid georiënteerde greppel. De vulling van de in de moederbodem uitgegraven greppel had een donkerbruine kleur en was rijk aan organisch materiaal. In het noordelijk deel van de sleuf werd een scherp, rechtlijnig afgelijnd spoor aangetroffen, een kuil. De greppel kon vrij algemeen in de late middeleeuwen gedateerd worden. De greppel diende vermoedelijk als afwatering en/of landschapsindeling. Het plangebied bevond zich immers in een vrij nat gebied, net ten westen van de loop van de Ieperlee. De kuil kan als extractiekuil geïnterpreteerd worden. Vermoedelijk werd hier zand gewonnen om plaatselijk te gebruiken.
Het eerste paalspoor bevond zich net onder de lemige grond en uitgegraven in het gespikkelde pakket. Het paalspoor (met een diepte van 20cm) had vrij steile wanden en een vlakke bodem. Een tweede werd aangetroffen net onder de lemige band. De vulling van dit spoor was gevlekt. Het paalspoor was circa 40cm steil uitgegraven in het gespikkelde pakket en had eveneens een platte bodem. Een derde was ongeveer 30cm diep uitgegraven in het gespikkelde pakket en had steile wanden en een min of meer platte bodem. De vulling was gevlekt met weinig inclusies van houtskool. Vermoedelijk waren deze palen onderdeel van een grotere structuur (gebouw?).

Verstoringen

Datering: nieuwste tijd
Typologie: beerputten, recreatieve objecten, riolen, waterputten
Gebeurtenis:

• Proefsleuvenonderzoek De Meersen
  • proefsleuven en proefputten i.f.v. sporensites: van 14-12-2016 tot 26-12-2016
  • Bron: BOT B. 2018: Archeologische prospectie Ieper "De Meersen": Basisrapport, Rapport 2018/10, BRUYNINCKX T. red., Monument Vandekerckhove, Ingelmunster, 79.
    Literatuur (2018)

Beschrijving:
De verstoringsgraad in zone 1 was minimaal. Enkel aan de zuidelijke zijde bevond zich een recente water-/beerput. Aan de noordelijke zijde van de sleuf kon in het westelijke profiel een betrekkelijk grote kuil worden waargenomen. Op de bodem en op de vrij steile wanden van de kuil lag een laagje kalk. Als gevolg van deze verstoring was een deel van de tweede vermelde fundering niet bewaard.
In het oostelijke deel van zone 2 werden de archeologische resten verstoord door enerzijds een grote zandbak en anderzijds een rioleringsput.