waarneming

Karnemelkstraat 2 windturbines

archeologisch element
ID
984584
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/984584

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 11647
    Deze aanduiding is geldig sinds

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 11648
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

De bespreking hieronder heeft betrekking op de onderzoekszone van windturbine 1; de werkput ter hoogte van windturbine 2 was tot op grote diepte verstoord, hier zijn geen archeologische sporen en vondsten aangetroffen.

Het oudste spoor van menselijke activiteit is een teelaardelaag die zich bovenop de zandige moederbodem bevond. Er werden geen vondsten aangetroffen in deze teelaardelaag, die zich ca. 3,5m onder het huidige maaiveld bevindt. In het noorden van de opgravingsput werd deze teelaarde
doorsneden door een gracht, die niet nader gedateerd kon worden.

In 1583 of 1586 werd op deze locatie een verdedigingswerk opgetrokken, het fort Sint-Anthonis; het is niet duidelijk of de voornoemde gracht in verband staat met het fort, of een oudere datering kent. Binnen de werkput van windturbine 1 werd van het fort een deel van het noordoostelijke bastion aangetroffen. Op een klein wallichaam, bestaande uit horizontale nivelleringslagen direct op de teelaarde, werd een mortel- en baksteenmuur gebouwd, met aan de buitenzijde van deze muur een droge gracht. In de binnenruimte ontsloten door de muren van het bastion kon eveneens een opeenvolging van horizontale nivelleringslagen direct op de teelaarde opgemerkt worden, mogelijk komen enkele van deze lagen overeen met een voormalig loopniveau in het bastion. Bij de belegering van de noordoostzijde van het fort, vermoedelijk bij het beleg van Sas van Gent in 1644 door de Staatsen, raakten vervolgens de bastionmuren beschadigd en vielen ze naar de buitenzijde, in de droge gracht. Getuige van deze belegering zijn de vele kanonskogels en lontgranaten die gevonden zijn in de puinkegels van deze muren en in de opvulling van de gracht net naast het bastion.

Na de vernieling van de bastionmuren, werden aan de binnenzijde nieuwe bakstenen bastionmuren opgetrokken, vermoedelijk door de Staatsen kort na 1644. De reeds bestaande fortgracht bleef in gebruik na deze vernieuwing. Bij deze herbouw van het fort werd aan de zuidzijde een hoornwerk toegevoegd, dat bij een nieuwe belegering van het fort in 1747 vermoedelijk niet meer aanwezig was in het landschap, maar nog tot midden 19de eeuw herkenbaar was in de perecellering ten zuiden van het fort. Bij die belegering in april 1747 werd het fort ingenomen door de Fransen, maar er zijn binnen de opgravingszone geen sporen aangetroffen die met deze inname gerelateerd kunnen worden.

Bij de ontmanteling van het fort begin 19de eeuw werden de bastionmuren uit de 2de fase zo goed als volledig uitgebroken, enkel de onderste steenlaag op het niveau van de moederbodem bleef bewaard. Er werd een dempingspakket aangelegd bovenop het fort en in de gracht, het terrein werd gebruikt voor landbouwdoeleinden. In dit vulling van de gracht en in het dempingspakket zijn vondsten (o.a. ceramiek, glas, metalen voorwerpen) aangetroffen die grosso modo te dateren zijn in de 17de tot 19de eeuw. Een deel van de gracht rond het fort was midden 19de eeuw nog herkenbaar in het landschap, maar de daaropvolgende decennia raakte deze ook opgevuld. Bij de 2de verbreding van het kanaal Gent-Terneuzen eind 19de eeuw verdween de westelijke helft van het fort; de oostelijke helft van het fort kwam onder een ophogingspakket te liggen en werd in het laatste kwart van de 20ste eeuw omgevormd tot een industrieterrein. De resten van het fort bevinden zich sindsdien 2m onder het huidige maaiveld.


Auteurs: Meylemans, Erwin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Dempingspaketten

Datering: 19de eeuw
Typologie: grachten (verdedigingselementen), ophogingslagen
Materiaal: aardewerk
Gebeurtenis:

Resten fort Sint-Anthonis

Datering: nieuwe tijd
Typologie: bastions, forten, grachten (verdedigingselementen), muurresten
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), glas, metaal
Gebeurtenis:

Sporen voorafgaand aan fase fort

Datering: late middeleeuwen, nieuwe tijd
Typologie: grachten (infrastructuur)
Gebeurtenis:

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Karnemelkstraat 2 windturbines [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/984584 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.