waarneming

Wachtebekesteenweg

archeologisch element
ID
984696
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/984696

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als gebied geen archeologie, gewestelijk Gebied 8445
    Deze aanduiding is geldig sinds

Beschrijving

Na het ploegen van de akker werd in eerste instantie een veldkartering (metaaldetectie en visuele inspectie) uitgevoerd. Tijdens dit onderzoek werden diverse metalen (35) en niet-metalen artefacten (2) aangetroffen en geregistreerd. Het ensemble bestaat uit vondsten die gedateerd kunnen worden tussen de 16de en 20ste eeuw. Er werden 2 relevante niet-metalen voorwerpen aangetroffen. Het gaat om een fragment van een 18de/19de-eeuwse patacon in witte pijpaarde. De voorstelling op de patacon kan helaas niet ontcijferd worden. De 2de vondst betreft een fragment van een pijpenkop, ruim te dateren tussen de 17de en vroege 20ste eeuw. Het gros van de metalen vondsten bestaat uit munten, 11 in totaal, waarvan 6 uit de 16de eeuw van Karel V en Filips II. Daarnaast werden een 7-tal loden kogels teruggevonden die ruim kunnen gedateerd worden tussen de late 16de en vroege 19de eeuw. De kogels kunnen echter niet met zekerheid gelinkt worden aan het 17de-eeuwse Fort Terwest. Slechts één kogel vertoont effectieve gebruikssporen, de andere zijn ongebruikt en verloren. Enkele vondsten dateren uit de Wereldoorlogen. Een kleine concentratie in de uiterste zuidoostelijke hoek wijst op mogelijke bominslagen. Het vondstensemble toont geen specifieke archeologische verwachting aan. Wel is duidelijk dat geen vondsten van voor de 16de eeuw werden aangetroffen.

Tijdens het landschappelijk booronderzoek werd in het centrale en zuidelijke deel van het terrein werd een B-horizont aangeboord, die plaatselijk varieert in bewaringsdikte. Gezien de verhoogde kans op steentijd in deze regio, zijn verdere verkennende boringen nodig in deze zone.

In de residu’s van de tijdens het verkennend archeologisch booronderzoek opgeboorde sedimenten, werden echter geen arte- en/of ecofacten of andere archeologische indicatoren aangetroffen. De kans op de aanwezigheid van een in situ bewaarde steentijd artefactensite kan zeer laag worden ingeschat.

Het proefsleuvenonderzoek kon een goed beeld brengen van het archeologisch potentieel van het plangebied. Zo blijkt geen steentijd aanwezig te zijn. De aangetroffen sporen en vondsten dateren allen vanaf de 16de eeuw tot de 20ste eeuw.

Binnen het plangebied werden 2 aaneensluitende grachten teruggevonden. Het verloop van de gracht kan opgemerkt worden in de percelering op de 19de-eeuwse Atlas der Buurtwegen, alsook op de huidige kadastrale percelering. Vondsten bestaan uit 2 onbepaalde munten, een 2 cent van Leopold
I of II (19de eeuw), een gesp met resten leder, een bolvormig knoopje, een donderbuskogeltje (7mm – 0,79g) en een pijpfragment met een gedeeltelijk onleesbaar hielmerk.

Naast perceelsgrachten uit de 19de en 20ste eeuw, werd in de zuidoostelijke hoek de fortgracht van het 17de-eeuwse Fort Terwest aangesneden en geregistreerd. Het volledige verloop kon in kaart gebracht worden en deze kon gevalideerd worden aan de 18de en 19de-eeuwse cartografische bronnen. De vondsten tonen geen sluitend gebruik aan van het fort. Echte gevechten zullen hier niet (of nauwelijks) hebben plaatsgevonden. Geschreven bronnen maken bovendien hiervan ook geen melding.

Het noordelijke deel van de gracht heeft een breedte van ca. 20,5m. Het zuidelijke segment heeft op zijn beurt een breedte van ca. 15,5m. Op de uiterste westelijke punt is de gracht ca. 23,5m breed. Een coupe op het zuidelijke segment toont aan dat de gracht een maximale diepte kent van 2m onder het archeologische vlak oftewel ca. 250cm onder het huidige maaiveldniveau. Grondwater bemoeilijkte het coupeerwerk maar desondanks kon een goed beeld gevormd worden van de opbouw. Onderin bevindt zich de oorspronkelijke gebruiksfase van de gracht gekenmerkt door een organische lens met resten van onder andere takjes en beukenbladeren. Van deze laag werden 2 grondstalen ingezameld die eventueel gebruikt kunnen worden voor macrobotanisch onderzoek. Op het eerste zicht lijkt het staal wel hoofdzakelijk resten van beuk te bevatten, wat wijst op de aanwezigheid van deze boomsoort aan de rand of de directe nabijheid van de fortgracht. De organische vulling wordt gevolgd door een sterk heterogene dempingslaag waarbij een centrale vulling van vermengde C-horizont met teelaarde kan opgemerkt worden. Wellicht is dit een gevolg van het inkalven van de omwalling rondom de gracht. Deze vulling situeert zich meer naar de buitenzijde van de gracht toe. Mogelijk is dat nog een gevolg van de voormalige 18de-eeuwse (aarden) weg die langs die zijde rond de fortgracht liep.

Vondsten uit de gracht bestaan uit enkele metaalvondsten, aardewerk en glas. Alle vondsten werden aangetroffen in de dempingslagen van de gracht. Tot de metaalvondsten behoren drie loden kogels, waaronder een afgevuurde musketkogel (27,1g) en twee onafgevuurde pistoletkogels (10 en 12mm; 4,83 en 7,71g). Ook werd een oord van Albrecht en Isabella (1598-1621) teruggevonden die gelinkt kan worden aan de oprichtingsfase van het fort rond 1645. Tot het aardewerk behoort een rand van een grotere kom en een rand van een papkom, beide in rood geglazuurd aardewerk. Als laatste werden nog enkele glasfragmenten teruggevonden van een donkergroene hamerfles uit de late 18de/19de eeuw.

Het onderzoek kan als volledig beschouwd worden. Een verder onderzoek zal geen kenniswinst meer opleveren. Bovendien zullen de geplande werken niet dieper reiken dan het archeologisch vlakniveau, waardoor de fortgracht in situ behouden kan blijven.

Auteurs: Acke, Bert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Acke & Bracke bvba

Fortgracht

Datering: 17de eeuw, 18de eeuw, 19de eeuw
Typologie: forten, grachten (verdedigingselementen), munten, vaatwerk, wapens en munitie
Materiaal: aardewerk, glas, metaal, plantaardig materiaal
Gebeurtenis:

Percelering

Datering: 19de eeuw, 20ste eeuw
Typologie: bomkraters, munten, perceelsgreppels
Materiaal: leer, metaal
Gebeurtenis:

Vondsten veldkartering

Datering: 16de eeuw, 17de eeuw, 18de eeuw, 19de eeuw, 20ste eeuw
Typologie: funeraire, rituele en religieuze objecten, munten
Materiaal: aardewerk, metaal, pijpaarde
Gebeurtenis:

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Wachtebekesteenweg [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/984696 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.