waarneming

Kleinaartstraat

archeologisch element
ID
988800
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/988800

Beschrijving

Bij de opgraving aan de Kleinaartstraat te Wellen (deelgemeente Ulbeek) naar aanleiding van een geplande verkaveling werd een oppervlakte van 5.500 m 2 vlakdekkend onderzocht. Daarbij werden 215 archeologische sporen aangetroffen, die op basis van de vondsten die er in deze sporen werden aangetroffen, hoofdzakelijk te dateren zijn tussen de 12de en de 14de eeuw.

Het onderzoeksgebied had een hoge sporendensiteit in het noorden. Deze nam af richting het zuiden en het westen. Er kan dus vanuit gegaan worden dat de site niet volledig werd opgegraven, en dat een gedeelte ervan zich nog meer noordelijk buiten het huidige onderzoeksgebied bevindt, in de richting van de Kleinaartstraat en onder de huizen aan de overkant van deze straat.

De vondst in de jaren 1960 van een bijna volledige 13de-eeuwse kan bij het uitgraven van een kelder aan huis nr. 6 lijkt dit ook te bevestigen. De site kan zich ook nog iets meer oostelijk uitstrekken, in de tuinen van de gebouwen aan de Ulbeekstraat.

De oudste sporen binnen het onderzoeksgebied dateerden uit de 12de eeuw, en maakten deel uit van een volmiddeleeuws erf. Het erf was in het oosten en het zuiden afgebakend door vrij ondiepe greppels. Binnen het erf kon een eenbeukig noordwest-zuidoost georiënteerd houten gebouw worden herkend, van ca. 8,5 meter lang en ca. 4,5 meter breed. Op basis van de afmetingen was het gebouw te klein om van een woonhuis te
kunnen spreken. Het moet een bijgebouw zijn geweest, een stal of een schuur. Het eigenlijke woonhuis moet zich meer noordelijker bevonden hebben. Op basis van fragmenten verbrande leem met afdrukken van twijgen die zich in de buurt van het gebouw bevonden, ging het om eenhouten gebouw met wanden in vlechtwerk die met leem waren bestreken. Over de dakbedekking is niets geweten, er werden alleszins geen fragmenten van dakpannen in de buurt van het gebouw gevonden. Vermoedelijk is het gebouw afgebrand, aangezien er behoorlijk wat brandafval in de paalkuilen en de kuilen errond aanwezig was.

Aan de rand van het erf, maar nog net binnen de erfomgreppeling bevonden zich kuilen waar dieren in anatomisch verband begraven lagen inspeciaal daarvoor gegraven kuilen. Het ging om een paard, en vermoedelijk een kalf, het bot in de andere kuilen was te slecht bewaard om het nog te kunnen determineren.

Waterputten waren op het erf niet aanwezig, uiteraard kunnen deze zich net buiten het onderzochte gebied hebben bevonden. Enkele diepe kuilen uitgegraven tot onder het niveau van het grondwater dienden mogelijk wel om er water uit te putten om dieren en gewassen van water te voorzien, maar zullen niet gebruikt zijn voor drinkwater.

Er zijn weinig aanwijzingen voor artisanale activiteiten op het erf, al moeten die er zeker zijn geweest.

In een kuil 15 meter ten zuidoosten van het gebouw werden enkele fragmenten van maalstenen gevonden, maar het is niet zeker dat deze kuil uit dezelfde periode dateert als de gebouwplattegrond. In een van de kuilen aan de rand van het erf werd het lemmet van een mes gevonden.

Na de 12de eeuw lijkt er nog weinig activiteit in het onderzoeksgebied zelf te zijn. Uit de late middeleeuwen zijn er afwateringsgreppels, poelen en enkele kuilen, van echte bewoning binnen het gebied lijkt echter geen sprake meer te zijn. Deze zal meer noordelijk gesitueerd zijn, getuige de vondst van een bijna volledige 13de-eeuwse kan in protosteengoed op een perceel aan de overkant van de Kleinaartstraat. Uit het onderzoeksgebied kunnen ook enkele rituele deposities van potten en voorwerpen die uit de 13de eeuw dateren, die dan mogelijk in verband kunnen worden gebracht met verlatingsrituelen van het vroegere erf.

Na de middeleeuwen is het terrein zeker in gebruik geweest als boomgaard, zoals te zien op de Vermaelenkaart, en als akker, zoals te zien op andere historische kaarten. Tot net voor aanvang van de opgraving was het terrein nog altijd in gebruik als akker.


Auteurs: De Winter, Natasja
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: ARON bvba

Activiteiten late middeleeuwen

Datering: 13de eeuw, 14de eeuw
Typologie: afvalkuilen, bijgebouwen, drenkpoelen, funeraire, rituele en religieuze objecten, greppels, kuilen, paalkuilen
Materiaal: Elmpter aardewerk, grijs aardewerk, Maaslands aardwerk, protosteengoed, rood aardewerk, steengoed
Gebeurtenis:

Volmiddeleeuws erf

Datering: 12de eeuw
Typologie: bijgebouwen, brandlagen, greppels, krengbegravingen, kuilen, ovens, paalkuilen, waterkuilen
Materiaal: aardewerk, Elmpter aardewerk, grijs aardewerk, Maaslands aardwerk, rood aardewerk
Gebeurtenis:

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kleinaartstraat [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/988800 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.