waarneming

Bunker

archeologisch element
ID
989744
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989744

Beschrijving

Bij graafwerken in de duinen nabij de havengeul van Blankenberge botsten werknemers van Natuurpunt op grote brokken puin. Dat puin is afkomstig van Duitse bunkers uit zowel WO I als WO II, waarvan de meeste na de oorlog werden ontmanteld. Aan de top van het duin, tegen het pad aan, bleek zich echter een grotendeels intacte bunker te bevinden, waarop een toevalsvondst werd gemeld. Omdat Natuurpunt niet de intentie had om de structuur in zijn totaliteit vrij te leggen en/of te vernielen, werd slechts een beperkt deel van de bunker blootgelegd. Na registratie werd alles terug toegedekt.

Het vrijgelegde en geregistreerde deel zijn de zuidelijke dakrand en de hoek van de bunker. De dakrand werd gevolgd over een lengte van ca. 5m en een breedte van ongeveer 1m. Het dak bestaat uit een vlakke betonplaat waarop zich in de lengterichting een opmerkelijke gleuf bevindt - een goot? De rand tussen het dak en de wand wordt gevormd door een schuine helling van ca. 50cm breed, met een hellingsgraad van 45°. In tegenstelling tot vele oorlogsbunkers betreft het geen afgeronde hoek, maar een strakke en rechte helling. Op basis van de afdrukken van de koffering werd deze ter plaatse gegoten, met behulp van planken van 25cm breed.
De zuidelijke achterwand (landzijde) werd slechts beperkt vrijgelegd - voldoende om de overgang naar de schuine helling en het dak te zien, maar ruimschoots onvoldoende om zicht te krijgen op bvb. de hoogte van de achterwand.
Tot slot werd ook de zuidoostelijke hoek vrijgelegd, en de aanzet van de wand die op deze plaats sterk beschadigd was.
Opvallend was verder dat het dak een behoorlijke helling had (20cm op een afstand van 5m). Dit lijkt te wijzen op sterke beschadiging, mogelijk veroorzaakt door een explosie.

De beperkte waarnemingen laten niet toe om uitspraken te doen over het type van bunker, de functie of zelfs de datering. Bijkomend aan de registratie van de vrijgekomen sporen werden enkele handboringen gezet om zicht te krijgen op de precieze afmetingen. Tot een afstand van ca. 9m van de hoek botste de boor nog steeds op beton, maar verderop (12m, 15m) bevond zich enkel nog sterk geroerde grond.

Hoewel deze bunker afgedekt was met ongeveer één meter zand, blijkt dat deze structuur gekend was en blijkbaar tot voor kort ten dele zichtbaar. Niet alleen wordt er in het beschermingsdossier van de nabijgelegen bunker (Regelbau 680) verwezen naar een andere bunker die voor 99% verzand is, in de pers zijn ook berichten te vinden uit 2008 waarin te lezen is dat de Kring van Officieren van Blankenberge de toegang heeft vrijgemaakt. Uit de artikels blijkt dat het om een personeelsbunker zou gaan, maar dat deze vergaand vernield was door interne explosies. De beschikbare foto's en beschrijvingen bevestigen dat het wel degelijk om dezelfde bunker gaat als degene die door Natuurpunt werd aangetroffen en gemeld.

De piste van de personeelsbunker wordt in andere persartikels opgepikt, waarbij gesteld wordt dat het om een Regelbau 502 zou gaan - de courante manschappenbunker uit WO II. Dit type bunker heeft standaard-afmetingen van 15m op 8,5 m. Dit strookt niet met de terreinbevindingen, die enkel een dakplaat tot ca. 9m bevestigden. Het is echter niet uit te sluiten dat een deel werd opgeblazen of afgebroken. Volgens Pierre Nowak, die in 2008 eveneens de bunker kon betreden, fotograferen en opmeten, betreft het echter bunker uit WO I (Batterij Hafen). Deze bestond uit twee kamers met één centrale toegang aan landzijde. Deze bunker mat ongeveer 9,5m op 8m en werd wellicht in WO II gerecupereerd en ingeschakeld in Stützpunkt Blankenberghe Mole. Op basis van de beschikbare gegevens lijkt deze hypothese erg waarschijnlijk.


Auteurs: De Decker, Sam
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Bunker

Datering: WO I, WO II
Typologie: bunkers, puinlagen
Context: kustduinen
Materiaal: gewapend beton
Gebeurtenis:

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bunker [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989744 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.