waarneming

Oude Brugstraat

archeologisch element
ID
989886
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989886

Beschrijving

De verwachte archeologische waarden, met name de gracht van de Schans van Gerheide (1568-1648), kwamen slechts in beperkte mate voor in het onderzoeksgebied. Hierbij wordt het beeld bevestigd dat opgemaakt kan worden op basis van de historische kaarten, waarbij de gracht van de schans steeds ten zuiden van de wegenis gelegen heeft. De gracht heeft lange tijd open gelegen en zelfs na het dempen van de gracht werd de wegenis niet verbreed. De aangetroffen restanten beperkten zich tot de rand van de noordoosthoek van de gracht. Resten van een beschoeiing en/of wallichaam werden niet teruggevonden. Ten oosten van de gracht zijn enkele kleine (paal?)kuilen gevonden, maar deze konden bij gebrek aan een ruimere context en vondsten niet nader gedetermineerd worden. Waarschijnlijk maakten ze deel uit van een perceelsbegrenzing. Verder zijn drie recente kuilen aangetroffen die gerelateerd zijn aan de 20ste-eeuwse boerderij.

Binnen de context van de beek werd wel een archeologische vondst aangetroffen die op het eerste gezicht in verband kon gebracht worden met de schans. Het ging om een houten inbuizing die diende om de beek onder de wegenis te laten doorvloeien. Na verder onderzoek bleek echter dat de buis te situeren is tussen 1840 (Atlas der Buurtwegen) en 1873 (topografische kaart met de huidige situatie waarbij de gracht uitkomt op de schans). Het militair nut van de schans was op dat moment zeker al onbestaande. De aangetroffen resten ondersteunden dus de cartografische wijzigingen in verband met de opgave van de schans halverwege de 19de eeuw.

Het oprichten van schansen aan het eind van de 16de en het begin van de 17de eeuw had onder meer te maken met de slechte financiële toestand van de Spaanse regering en de Zuidelijke Nederlanden. Soldaten werden niet geregeld betaald, waarop deze gingen muiten en het land plunderend rondtrokken. Talloze benden zwierven rond in deze periode. Een schans was een in het veld opgeworpen versterking. Dit kon een militair verdedigingswerk zijn, maar eveneens een toevluchtsoord van de bevolking tegen plunderende troepen. De term ‘schans’ wordt vooral gebruikt voor de kleinere verdedigingsstructuren die vanaf de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) voorkomen.


Auteurs: De Cuyper, Willem; De Langhe, Hanne; Yperman, Wouter; Van den Bruel, Liesbet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Studiebureau Archeologie Tienen

Inbuizing beek

Datering: 19de eeuw
Typologie: infrastructuur aan en in het water
Materiaal: hout
Gebeurtenis:

gracht Schans van Gerheide

Datering: eerste helft 17de eeuw, tweede helft 16de eeuw
Typologie: grachten (verdedigingselementen), schansen
Gebeurtenis:

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Brugstraat [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989886 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.