waarneming

Cesarlaan 53

archeologisch element
ID
989936
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989936

Beschrijving

Binnen het projectgebied zijn drie sporen van pottenbakkersovens aangetroffen, een dakpannenoven, restanten van kleiopslag, sporen van constructies ter bescherming van de kleivoorraad tegen afstromend water en een kelder, meer dan waarschijnlijk het restant van een klein atelier of woning.

Ook uit het aangetroffen aardewerk, misbaksels en productieafval, kan afgeleid worden dat pottenbakkers actief waren binnen het projectgebied.

Het meeste aardewerkte is te dateren in de tweede helft 2de eeuw – begin 3de eeuw n. Chr. Er is dus mogelijk sprake van gelijktijdigheid van pottenbakkersactiviteit ten noorden en ten zuidwesten van de stad. De ovens aan de Astridlaan dateren uit het einde van de 2de eeuw / derde eeuw. Dit hangt samen met de bloei van de stad als Romeins municipium.

Het zeer fragmentair aardewerkensemble, met uitzondering van de reeks pullen die als productieafval worden beschouwd, laat uitschijnen dat het ensemble niet alleen kan beschouwd worden als productieafval maar ook als huishoudelijk afval, enigszins te vergelijken met de stortplaats aangetroffen ten westen van het projectgebied. Het geheel aan vormen toont een vrij gewoon ensemble van serviesgoed met een aantal luxueuzere vormen zoals de kommen in terra sigillata.

Niet al het aangetroffen aardewerk is te associëren met de ovens. Er werden in het kelderspoor en in andere sporen ook fragmenten van terra sigillata, amforen, wrijfschalen, geverfd aardewerk en andere aardewerktypes aangetroffen. Ook de vondst van een fragment van een maalsteen wijst op een andere soort activiteit, mogelijk het malen van graan om brood te bakken. Het is aannemelijk dat in de kelder dienst deed als ruimte waarin gewoond en gewerkt werd door potten- en/of pannenbakkers en waarin ook maaltijden klaar gemaakt werden.

De amforen, terra sigillata en wrijfschalen getuigen van handelsrelaties met productiecentra van aardewerk in de nabije omgeving, maar ook op handelsbetrekkingen met verder gelegen gebieden. Er was natuurlijk een rechtstreekse verbinding met Bavay via de Chaussée Brunehaut maar ook met Pont-sur-Sambre.

Het ensemble van het dierenbeen wijst op huishoudelijk afval, mogelijk met ter plaatse geslachte dieren. Uit de determinatie van het beendermateriaal blijkt dat men vooral rundvlees gegeten heeft.

Opmerkelijk is de datering van houtskool uit een paalkuil, spoor 35, aangetroffen onder de opvulling van spoor 22-32, de kelder. Dat houtskool wordt gedateerd in de eerste eeuw voor Christus, 2065±23BP, met 95,4% waarschijnlijkheid tussen 160BC en 10 AD. Dat komt enigszins overeen met de datering van een houtskoolmonster uit spoor 19, een stapel klei. Dat monster uit spoor 19 werd gedateerd op 2048±22BP met 93,5% waarschijnlijkheid tussen 120BC en 30 AD.

De dakpanoven is uniek binnen de context van Tongeren. Zoals eerder geschreven werd het onderzoek ervan beperkt aangezien het spoor zich verder uitstrekt onder aanpalende, buiten het projectgebied gelegen percelen. Alle randen van de aangetroffen tegulae vertonen dezelfde snede
aan de hoek tussen het vlak en de opstaande rand hetgeen er op wijst dat alle fragmenten uit één en hetzelfde productiemoment komen. Op basis van de snede tussen vlak en opstand van de tegula zou een relatieve datering mogelijk zijn in de tweede helft van de tweede eeuw n. Chr.
De oven zal wellicht dakpannen geproduceerd hebben voor de lokale markt. De aanwezigheid van pottenbakkersovens in de onmiddellijke nabijheid laat vermoeden dat mogelijk eenzelfde atelier zowel aardewerk als dakpannen produceerde.

Ten slotte is het duidelijk dat ondanks een beperkt aantal sporen op een terrein van 10 are, het terrein een substantiële kenniswinst heeft opgeleverd met betrekking tot het Romeinse Tongeren en meer bepaald de ambachtelijke activiteiten net buiten de stadsmuur. Het is niet verwonderlijk dat brandgevaarlijke activiteiten en activiteiten die relatief veel plaats innamen buiten de stadsmuren werden uitgevoerd. De 2de eeuwse stadsmuur bevindt zich ten zuiden van het projectgebied, op nauwelijks 50 m afstand van het projectgebied.


Auteurs: van de Konijnenburg, Rik
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Historisch en Archeologisch Advies, Studies en Toegepast onderzoek (HAAST BVBA)

2de-3de eeuwse sporen

Datering: Midden-Romeinse tijd
Typologie: dakpannenbakkerijen, kelders, kleiputten, kuilen, pottenbakkersovens
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), geverfd aardewerk, gewoon rood aardewerk, grijs aardewerk, klei, mortel, terra rubra, terra sigillata
Gebeurtenis:

Vroegromeinse sporen

Datering: Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: paalkuilen
Materiaal: houtskool
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Historische stadskern van Tongeren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Cesarlaan 53 [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989936 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.