waarneming

Zuidstraat

archeologisch element
ID
991595
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/991595

Beschrijving

Algemeen

Verspreid over de zeven aangelegde werkputten werden in totaal 197 antropogene bodemsporen geregistreerd. Het betreft een groot aantal kuilen, paalkuilen, greppels, waterkuilen en waterputten. Hieruit konden meerdere structuren onderscheiden worden. De sporen werden aan de hand van 14C-dateringen, structuuranalyse en aardewerkanalyses gedateerd in een fase uit de IJzertijd, Middeleeuwen en Postmiddeleeuwen. In totaal werden 56 inventarisnummers toegekend, samengesteld uit vondsten uit een specifieke context. Het totale vondstmateriaal kan onderverdeeld worden in de volgende vondstcategorieën: aardewerk, Bouwkeramiek, metaal, natuursteen, botmateriaal, lithisch materiaal en hout. Het vondstmateriaal omvat hoofdzakelijk vondsten uit de Middeleeuwen en de Postmiddeleeuwen.

Ijzertijd

Vijf mogelijke structuren worden op basis van hun oppervlakte tussen 6 – 15 m2 geïnterpreteerd als bijgebouwen. De paalkuilenclusters lijken door hun spreiding steeds een rechthoekige vorm aan te nemen met een W-O oriëntatie. Eén van deze structuren kent een regelmaat en kan geïnterpreteerd worden als een zespalige spieker. Tijdens de opgraving werden er geen vondsten aangetroffen in de paalkuilen. Een 14C-datering uit S28 en S189 uit twee verschillende clusters toonde aan, dat de structuren respectievelijk gedateerd kunnen worden tussen 411 - 232 v. Chr. en 385 – 204 v. Chr. waardoor de structuren geplaatst kunnen worden in de Midden-IJzertijd. Op basis hiervan kunnen mogelijk ook de andere palenclusters geplaatst worden in de IJzertijd. Echter, het is niet uitgesloten dat enkele van deze toch uit een andere periode dateren.

Romeinse tijd

Er werd een structuur aangetroffen dat aan de hand van een fragment handgevormd aardewerk, gevonden tijdens het proefsleuvenonderzoek, breed gedateerd werd in de IJzertijd. Er werden tijdens de opgraving geen bijkomstige vondsten aangetroffen in de paalkuilen van de structuur. Een 14C-datering S131 toonde echter aan dat de structuur meer specifiek gedateerd kon worden tussen 7 en 163 n. Chr. wat de structuur dan ook plaatst in de Midden-Romeinse Tijd. Gezien het aangetroffen fragment handgevormd aardewerk tijdens de verwerking van de opgraving zelf niet kon geobserveerd worden, gaat het vermoedelijk dus eerder om een fragment lokaal geproduceerd handgevormd aardewerk uit de Romeinse periode. Tijdens het proefsleuvenonderzoek werden er nog bijkomende paalkuilen aangetroffen die tijdens de opgraving niet meer zichtbaar waren. Op basis van de resterende paalkuilen, lijkt de structuur een afmeting te kennen van ca. 6,4 m x 3,5 m en kent deze een ZW-NO oriëntatie. Enkele dieper gefundeerde palen lijken een nok gedragen te hebben. Op basis van de huidige gegevens kan de structuur niet toegewezen worden tot een bepaalde typologie. Tenzij er zeer veel paalkuilen reeds verdwenen zijn en de oorspronkelijke structuur zich verder zou hebben uitgestrekt in westelijke of oostelijke richting, betreft het in dit geval een bijgebouw. Het bijgebouw zou geïnterpreteerd kunnen worden als een atypische schuur/stal.

Volle middeleeuwen

Er werd een middeleeuwse nederzettingscontext aangetroffen, meer bepaald de rand van een erf. Er werd een structuur vastgesteld die, op basis van het aangetroffen aardewerk en een 14C-datering geplaatst kan worden in de Volle Middeleeuwen. De structuur zou aan de hand van het aangetroffen aardewerk verder geassocieerd kunnen worden met drinkpoelen, greppels en waterputten. De plattegrond bestaat uit 30 sporen en werd geïnterpreteerd als een driebeukig hoofdgebouw. De sporen staan zo opgesteld dat de structuur is opgebouwd uit twee staanderrijen en twee rijen wandpalen. Bij sommige sporen was een donkerbruine paalkern bewaard gebleven met spikkels houtskool. Tijdens de opgraving werd er in drie van de paalkuilen aardewerk teruggevonden, met name Maaslands aardewerk uit het einde van de 12de en de 13de eeuw. Een 14C-datering uit paalkuil S48 toonde aan, dat de gebouwplattegrond gedateerd kan worden tussen 1047 en 1225, wat overeenkomt met het aangetroffen aardewerk. De plattegrond (ca. 150 m2), die geïnterpreteerd wordt als een hoofdgebouw, toont een overeenkomst met Overgangstype H2-H4 van Huijbers.

Opvallend bij de structuur is dat een greppel van de westelijke zijde van buiten de structuur naar het centrum van de structuur loopt. Een mogelijke interpretatie van de greppel is dat deze gevormd is door het in- en uitgaand verkeer waardoor, mogelijk door de natte ondergrond, een vertrappeld spoor is ontstaan dat het wandelpad naar het centrum van de structuur weergeeft. Er werd een fragment Zuid-Limburgs aardewerk aangetroffen dat gedateerd kan worden tussen 1125 en 1200. De overige greppels konden niet gedateerd worden. Naast deze greppels werden er ook een waterput aangetroffen. Door de bekisting en de nabijheid aan de structuur werd deze gedateerd gelijktijdig met het middeleeuws erf. De waterput werd In het vlak herkend als een onregelmatige kuil met een diameter van 14 x 5 m: Het betrof de nazakkingslagen en de aanlegtrechter van een oorspronkelijk houten waterput. Vijf fasen konden worden onderscheiden. k. Binnenin de uitgeholde boomstambekisting is de gebruiksfase van de waterput aanwezig in de vorm van een sterk organisch pakket. Dit pakket werd botanisch gewaardeerd, maar de pollen bleken zich over het algemeen in een slechte bewaringsstaat te bevinden. De pollen die wél konden waargenomen worden, vertoonde sporen van een heidelandschap met graslandplanten, bomen van nattere en drogere aard en heideplanten. Daarnaast werd er in zeer beperkte aard enkele pollen van cultuurgewassen teruggevonden zoals, gerst en rogge. Het hout bleek te weinig jaarringen te bevatten.
Het Maaslands en Zuid-Limburgs aardewerk, dat aangetroffen werd in de vulling van de waterput, dateert de waterput in de 12de en 13de eeuw. In het oostelijke deel werden twee grote onregelmatige sporen aangetroffen met een diameter van ca. 5 m. Gezien hun beperkte diepte en de onregelmatige aflijning in de coupe, werden ze geïnterpreteerd als drinkpoelen. Deze drinkpoelen kunnen mogelijk van nature aanwezig zijn geweest. Het is niet zeker of de drinkpoelen ook al aanwezig waren gedurende de bewoningsfase van het erf. Het aangetroffen aardewerk dateert immers vanaf de tweede helft van de 13de eeuw. Desondanks is het niet uit te sluiten dat de poel al langer aanwezig was gezien zijn natuurlijke aard. Daarnaast zou er zich ook een dierlijke grafkuil binnenin de structuur hebben bevonden. Het dier betreft vermoedelijk een hond die op zijn zij is gelegd in de kuil waardoor het als een begraving en mogelijk een rituele context kan geïnterpreteerd worden. Daarnaast wijst ook de locatie van de kuil centraal in het hoofdgebouw op het belang van het dier binnen de plaatselijke samenleving. Er werden geen dateerbare vondsten in de grafkuil gevonden.

Auteurs: Lommelen, Lies
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erf ijzertijd-romeinse tijd

Datering: ijzertijd, Romeinse tijd
Typologie: bijgebouwen, gebouwplattegronden, nederzettingen, paalkuilen, spijkers, stallen
Materiaal: aardewerk, houtskool, ijzerzandsteen
Gebeurtenis:

Erfsporen volle middeleeuwen

Datering: volle middeleeuwen
Typologie: drenkpoelen, greppels, paden, waterputten
Materiaal: hout, pollen, Zuid-Limburgs aardewerk
Gebeurtenis:

Hoofdgebouw volle middeleeuwen

Datering: volle middeleeuwen
Typologie: dierengraven, gebouwplattegronden, paalkuilen, paalsporen
Materiaal: bot (dierlijk), houtskool, Maaslands aardwerk, natuursteen
Gebeurtenis:

Ongedateerde plattegronden

Datering: nieuwe tijd, nieuwste tijd
Typologie: bijgebouwen, paalkuilen, stallen, wachttorens
Materiaal: houtskool, keramisch bouwmateriaal, natuursteen, slak, steenkool
Gebeurtenis:

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Zuidstraat [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/991595 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.