waarneming

Omleidingsweg II

archeologisch element
ID
992256
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/992256

Beschrijving

Algemeen

Het onderzoeksgebied van 3,2 km lengte werd opgedeeld in 7 opgravingszones. Zone 1 tot en met 5 situeert zich ten westen van de Ijzer en Ijzerdijk. Zone 6 en 7 liggen ten zuiden van Diksmuide nabij de Woumenweg.

Volle Middeleeuwen

In zone 6 en 7 zijn een heel aantal sporen terug te vinden uit de Volle Middeleeuwen:

Op het hoger gelegen oostelijke deel van de site situeerde zich een vermoedelijk bijgebouw, evenals een waterput en hooiopper(s). Verder waren er tal van greppels, grachten, kuilen en paalkuilen uit deze periode aanwezig. Rond het midden van de 11de eeuw lijkt zich op de plaats van de waterput een poel te hebben gevormd. Lager op de site vormde zich een tweede poel.

De sporen suggereren in de onmiddellijke omgeving van het onderzoeksgebied een nederzetttingssite of erf, wellicht ter hoogte van de Woumenweg, ontstaan rond de eerste helft van de 10de eeuw. Het erf kende een wisselend en evoluerend gebouwenbestand. Het bijgebouw ter hoogte van de waterput is ten laatste begin 10de eeuw opgetrokken. De bewoning verdween rond midden 11de eeuw uit de onmiddellijke periferie van de site naar hoger en droger terrein, door een steigende wateroverlast van het Ijzerbekken. De nadruk kwam te liggen op het bufferen en draineren van overtollig water. Op de poel werd bijvoorbeeld een netwerk van grachten aangesloten. Het gebied (zeker het hoger gelegen deel) lijkt vervolgens enkel nog gebruikt te zijn geweest als akker- en/of weiland, zonder noemenswaardige sporen tot in de eerste wereldoorlog.

Wereldoorlog I

In onderzoekszones 1 tot en met 5, ten westen van de Ijzerdijk situeerden zich gevechts-, verbindings-, communicatieloopgraven, bunkers en bomkraters. De uitbouw van de loopgraven was eerder rudimentair. De soms diepere uitgravingen dienen hier niet gezien te worden als sterke uitbouw, maar eerder als veilige diepte in de open vlakte van de vallei van de IJzer. De uitbouw beperkt zich maximaal tot een houten, bakstenen of betonnen vloerniveau. Bewijzen voor de versteviging van de wanden werden niet gevonden met uitzondering van zone 1, waarbij de opgaande wand werd verstevigd met beton en versterkt met zandzakken. Voor zone 5 (IJzerdijk) en vermoedelijk ook voor zone 3 is dit vloerniveau geen uitbouw of versterking, maar eerder een poging om het loopniveau enigszins droog te houden in de laaggelegen drassige IJzervlakte.

Op basis van de vorm en het uitzicht/uitbouw van de linies zijn de archeologische resten te dateren in het begin van de 1ste Wereldoorlog. Het gaat om rechtlijnige tot licht golvende linies. Enkel ter hoogte van zone 4 kan een planmatige aanleg herkend worden in de vorm van firebays en traversen wat wijst op een iets jongere datering. Het vondstmateriaal, historische informatie en nabijgelegen onderzoek (waarneming 980140) wijzen op de link met Franse marine-fusiliers.

In zones 6 en 7 oostelijk van de ijzerdijk zijn dan weer restanten van de Duitse eerst linie aangetroffen: De voorste gevechtsloopgraaf, de reserveloopgraaf en een verbindingsloopgraaf die beide met elkaar verbond. De gevechtsloopgraven waren zwaar beschoten tijdens de oorlog. Enkel van de reserveloopgraaf werden doorlopende sporen aangetroffen. Deze was goed ingegraven op de uitloper van een goed gedraineerde zandrug en voorzien van een schuilplaats in elke vuurbaai. De andere loopgraven waren vooral bovengronds uitgewerkt. De volmiddeleeuwse gracht werd ook tijdens de eerste wereldoorlog gebruikt voor de afwatering van het overtollige water, afgevoerd via een houten goot onder de loopgraaf.

Auteurs: Vanhoutte, Christof; Demerre, Ine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Duitse eerste linie WO I

Datering: WO I
Typologie: loopgraven, ontwateringsgrachten, schuilplaatsen
Materiaal: hout
Thema: Militaire verdedigingswerken uit de Eerste Wereldoorlog in de frontzone
Gebeurtenis:

Beschrijving:
in zone 6 en 7

Franse linies begin WO I

Datering: WO I
Typologie: bomkraters, bunkers, loopgraven, vloeren, wapens en munitie
Materiaal: beton, hout, keramisch bouwmateriaal, metaal
Thema: Militaire verdedigingswerken uit de Eerste Wereldoorlog in de frontzone
Gebeurtenis:

Beschrijving:
in zone 1 tot 5: rudimentaire loopgraven met plaatselijk enkele uitbouwen
zone 4: een stuk meer planmatig aangelegde loopgraaf

vondsten:
- Franse kogels
- vroege Franse bajonet

Volmiddeleeuwse erf

Datering: 10de eeuw, 11de eeuw, volle middeleeuwen
Typologie: bijgebouwen, greppels, kuilen, ontwateringsgrachten, paalsporen, poelen, waterputten
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), houtskool
Gebeurtenis:

Beschrijving:
In het hoger gelegen oostelijke deel van zone 6 en 7:
- waterput (oudste spoor) situeert zich stratigrafisch onder een poel
met beperkte vulling van volmiddeleeuwse wandscherven
- plattegrond van een vermoedelijk bijgebouw 14C gedateerd op basis van houtskool uit de vulling van een paalspoor: 990 - 1130 (95,4%; RICH33016)
- de poel is gedateerd op basis van dierlijk bot uit de vulling: 1030 - 1160 (95,4% ; RICH-33017) en 680 - 880 (95,4% ; RICH-33019).

- Centraal op het lager gelegen terrein (van zone 6 en 7) ligt een 2de poel: ook gedateerd in de volle middeleeuwen (tussen 1020 tot 1160 (95,4% ; RICH-33020))


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Omleidingsweg II [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/992256 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.