Algemeen

Door de bouw van KMO-units en een woning door de initiatiefnemer werd er een archeologisch traject opgestart. Het project werd gefaseerd uitgevoerd. Bij de eerste fase werd na een bureauonderzoek geen verder archeologisch onderzoek geadviseerd. Door reeds uitgevoerde bodemingrepen, waaronder een extensieve bodemsanering, was de bodem reeds in ernstige mate verstoord. Bij de tweede fase werd na een bureauonderzoek en een landschappelijk bodemonderzoek een proefsleuvenonderzoek opgelegd. Het proefsleuvenonderzoek werd uitgevoerd in uitgesteld traject op 20 december 2022 en gerapporteerd in een nota. Op basis van de resultaten werd op een deel van het plangebied een vlakdekkende opgraving noodzakelijk geacht.

Mesolithicum/neolithicum

Er werden 7 vuursteenartefacten ingezameld: een klingfragment, twee afslagen, twee schrabbers, een boor en een artefact met geretoucheerde/verbrijzelde boorden. Opvallend is dat geen enkele vondst uit eenzelfde vuursteenvariant is vervaardigd. Elk stuk wordt gekenmerkt door een andere kleur en/of textuur. Slechts voor één artefact kon het mogelijke oorsprongsgebied worden achterhaald. Het artefact met geretoucheerde/verbrijzelde boorden is vervaardigd uit een lichtgrijze, matig korrelige vuursteen die de nodige overeenkomsten vertoont met Spiennes-vuursteen. De vondsten zijn niet duidelijk te dateren. Het werktuig uit Spiennes-vuursteen wijst evenwel in de richting van het neolithicum, meer specifiek de tweede helft van het neolithicum. De grote variatie in gebruikte vuursteen wijst er op dat er onder de vondsten vermoedelijk meerdere occupatiefases aanwezig zijn. Zo sluiten het klingfragment en de schrabber een oudere datering, in mesolithicum, zeker niet uit. Het vermoeden is dan ook groot dat we in het plangebied te maken hebben met een herhaalde steentijdaanwezigheid.

Midden-Romeinse tijd

De oudste bewoningssporen dateren in de Romeinse periode. Het gaat om karrensporen en om de restanten van een hoofdgebouw. De karrensporen zijn te relateren zijn aan de Romeinse Zeeweg. Er werden ook 2 brandrestengraven aangetroffen.

Merovingische/Karolingische periode

Het hoofdgebouw, dat reeds aangetroffen werd tijdens het vooronderzoek, kan op basis van de typologie en het schaarse vondstmateriaal gedateerd worden in de vroege middeleeuwen. Twee inhumatiegraven konden gedateerd worden met 14C-dateringen, dankzij een bemonstering van de houtschaduw behorende tot de grafkisten met behulp van Kubiena-boxen.

In één van de inhumatiegraven werden kralen en een medaillon uit gagaat (git) aangetroffen. De medaillon betreft een Medusahoofd. In Engeland worden dergelijke Medusahoofden aangetroffen in graven van jonge vrouwen. In België zijn gelijkaardige vondsten zeldzaam. Een exemplaar zonder archeologische context is gekend uit Doornik.

In het andere inhumatiegraf zijn geen vondsten aangetroffen. Wel kon aangetoond worden dat het graf heropend is. Heropeningen van graven komen in Nederland en Vlaanderen voornamelijk voor in de 7de en 8de eeuw. Het graf kan op basis van een 14C-datering in de periode 650- 750 gedateerd worden. In een oorkonde uit 745 wordt een gebedsruimte (cella) in Roksem vermeld. Hoewel dit niet te bewijzen valt is het mogelijk dat de stoffelijke resten werden herbegraven in of vlakbij de eerste Christelijke kerk te Roksem.