Bij restauratiewerken in de 18de-eeuwse pastorie van Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie, kwamen oudere bouwsporen aan het licht.

De pastorie ligt aan de linkerzijde van het 13de-eeuwse hospitaal op de hoek met de Potterierei en is vandaag volledig ingebed in het complex van Potterie. Het gebouw van twee bouwlagen met lijstgevel onder een schilddak is samengesteld uit twee oudere diephuizen en werd eind 18de eeuw en 19de eeuw verbouwd tot huidig uitzicht.

Sinds 1276 is er een pastoor verbonden aan de Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie en die verbleef wellicht al vanaf de 15de eeuw in het hoekhuis aan de Potterierei. In 1470 schenkt de weduwe van schoenmaker Brand namelijk een woning samen met vier kleinere huisjes. Voordien werden deze woningen al omschreven in een eigendomsakte van 1401 als twee (!) belendende huizen ten oosten van de rei bij ’s Gravenbrug. Op de kaart van Marcus Gerards van 1562 is deze situatie grosso modo nog herkenbaar. Ter hoogte van de pastorie staan twee diephuizen van twee bouwlagen onder een zadeldak met een topgevel die voorzien is van een windveer. Op een anonieme kaart uit de 17de eeuw zijn op de hoek duidelijk twee diephuizen weergegeven, met een houten gevel op een bakstenen sokkel. Wanneer de woningen effectief zijn samen gevoegd tot de ruime pastorie van vandaag is niet zeker maar moet wellicht in het laatste kwart van de 18de eeuw worden gesitueerd. Ondanks politieke instabiliteit van die periode werd er toch geïnvesteerd in een volledige herinrichting van de pastorie.

In de huidige pastorie zijn nog heel wat sporen bewaard van de oude diephuizen, zoals opgaand muurwerk en balken. Ook in de ondergrond zijn relicten aanwezig: bij werken in de 18de-eeuwse inkomhal bleken onder de vloer muurmassieven aanwezig die op basis van oriëntatie en baksteenformaat vermoedelijk een laat-middeleeuwse datering hebben en te relateren zijn aan de diephuizen. Zowel het beperkte oppervlak als de vondstomstandigheden laten niet toe om vergaande interpretaties te doen.