Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek
Dorpskern Alsemberg
Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van 04-03-2004 tot heden
ID: 701 URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/701
Besluiten
Dorpskern van Alsemberg met gebouwen en kerkhof met trappen
definitieve beschermingsbesluiten:
04-03-2004 ID: 4186
- Provincie
- Vlaams-Brabant
- Gemeente
- Beersel
- Deelgemeente
- Alsemberg
- Straat
- Boonstraat, Brusselsesteenweg, Fr. Deneyerstraat, Froetenweg, Kapelaansplein, Kloosterweg, Oude Postweg, Pastoor Bolsstraat, Vanderveldenlaan, Witteweg
- Locatie
- Boonstraat, Brusselsesteenweg, Fr. Deneyerstraat, Froetenweg, Kapelaansplein, Kloosterweg, Oude Postweg, Pastoor Bolsstraat, Vanderveldenlaan, Witteweg (Beersel)
- Beschermingsdossiers
-
4.01/23003/111.1
4.02/23003/102.1
4.02/23003/107.1
OB001635
Typologie:
arbeiderswoningen,
burgerhuizen,
cafés,
dorpen,
handelsgebouwen,
pijlerkapellen,
verharde wegen,
wegen
Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)
Beschrijving
De dorpskern van Alsemberg (Beersel) is beschermd als dorpsgezicht. De als monument beschermde afspanning De Zwaan, de pastorie, de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met het kerkhof en de toegangstrappen, de kapelaanswoningen en het klooster van de Franse nonnen en het Sint-Victorinstituut zijn niet opgenomen in de bescherming als dorpsgezicht.
Waarden
De dorpskern van Alsemberg is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
Typisch kerkdorp uitgebouwd langs de kerkheuvel, oorspronkelijk dotatiegoed van de in 1134 opgerichte votief- en bedevaartkerk gesitueerd ter hoogte van de splitsing van de s’heerestraete”, de oude Brussel-Nijvelweg en gekarakteriseerd door een gaaf bewaarde structuur van wegen- en bebouwingspatroon doorsneden met steegvormige oude voetwegen en een vrij intensieve, voornamelijk uit de tweede helft van de 19de- en begin 20ste-eeuwse, karaktervolle bebouwing van overwegend vroegere handelspanden en kerkelijke voorzieningen.
Aanduiding van
Is de omvattende bescherming van
Afspanning De Zwaan
Pastoor Bolsstraat 2-14 (Beersel)
18de-eeuwse herberg aan de voet van de Alsenberg aan het begin van de Pastoor Bolsstraat, in de as van de kerk.
Arbeidershuisje
Pastoor Bolsstraat 27 (Beersel)
Eénlaags arbeidershuisje van één travee, leunend tegen de helling, daterend uit einde 19de eeuw.
Burgerhuis
Fr. Deneyerstraat 1 (Beersel)
Dwars op de straat gebouwde burgerwoning, opgetrokken rond 1900 voor rekening van landbouwer Philip Heymans-Deridder.
Burgerhuis
Pastoor Bolsstraat 68 (Beersel)
Burgerhuis opgetrokken rond 1892 in sobere neoclassicistische stijl door de herbergierster weduwe Franciscus Vandervelden-Raes.
Burgerhuizen annex atelier
Boonstraat 5-7 (Beersel)
Twee woningen met atelier opgetrokken voor Josephus Struelens-Denayer circa 1905.
Ensemble van feestzaal, cafés en woningen
Pastoor Bolsstraat 5, 9-13 (Beersel)
Beeldbepalend geheel in de bocht van de Pastoor Bolsstraat bestaande uit feestzaal De Bron met bijhorend café en café In de Alsembloem en woningen.
Gemeentehuis van Alsemberg en jongensschool
Oude Postweg 3-5 (Beersel)
Ensemble van gemeentehuis uit 1849 en achterliggende jongensschool uit 1864-67, ontworpen door provinciaal architect Louis Spaak.
Gemeenteschool
Oude Postweg 8 (Beersel)
Gemeentelijke meisjesschool uit 1901-1902 naar ontwerp van architect Henri Jacobs uit Schaarbeek.
Hoekpand met burgerlijk café
Pastoor Bolsstraat 16-20 (Beersel)
Karakteristiek hoekpand uit het begin van de 20ste eeuw met een authentiek bewaard burgerlijk café uit het interbellum, gelegen binnen het beschermde dorpsgezicht van Alsemberg. Het pand bevatte voorheen ook een winkel in het linkse gedeelte.
Interbellumwoning
Oude Postweg 2 (Beersel)
Bakstenen rijhuis op gecementeerde plint, kadastraal geregistreerd in 1928. Dubbelhuis van drie ongelijke traveeën en twee bouwlagen onder een pannen zadeldak.
Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand
Pastoor Bolsstraat zonder nummer (Beersel)
De neogotische kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand werd opgetrokken in 1894 in opdracht van juffrouw Barbara Walschot, naar ontwerp van architect Jules Jacques Van Ysendijck.
Kapelaanswoningen en klooster van de Franse nonnen
Pastoor Bolsstraat 37-41 (Beersel)
U-vormig complex bestaande uit 16de-eeuwse kapelaanshuizen, in de 19de-eeuw uitgebreid met haakse klooster- en schoolvleugels, later meermaals uitgebreid.
Onze-Lieve-Vrouwekapel
Pastoor Bolsstraat zonder nummer (Beersel)
De 18de-eeuwse pijlerkapel, is ook bekend als de Kapel van de Roode Poort naar de aanpalende hoeve. Op de voet van de kapel bleef het steenkappersmerk van Robert Derideau bewaard.
Pastorie Onze-Lieve-Vrouwparochie
Pastoor Bolsstraat 19 (Beersel)
18de-eeuwse pastorie gelegen halverwege de Alsemberg ten zuiden van de trappen naar de Onze-Lieve-Vrouwkerk.
Villa Panorama en Villa L'Etoile
Pastoor Bolsstraat 60-62 (Beersel)
Villa Panorama en Villa l’Etoile uit 1914 vormen een monumentale dubbelvilla met grote, omheinde tuin in een buitenbocht van de Pastoor Bolsstraat.
Is de gedeeltelijke bescherming van
Dorpskern Alsemberg
Boonstraat, Brusselsesteenweg, Fr. Deneyerstraat, Froetenweg, Kapelaansplein, Kloosterweg, Oude Postweg, Pastoor Bolsstraat, Vanderveldenlaan, Witteweg (Beersel)
Alsemberg wordt gedomineerd door de halverwege een heuvelrug ingeplante laatgotische en in de periode 1862-1906 ingrijpend gerestaureerde Onze-Lieve-Vrouwkerk.