Inventaris

Bradericplein 16B (Damme)
Neogotische parochiekerk gebouwd in 1861-1876 naar een ontwerp van 1859 door baron Jean-Baptiste de Béthune (1821-1894). De kerk is een uitbreiding van een Mariakapel die opklimt tot de 14de eeuw. Vivenkapelle is een kerkdorp dat wordt bepaald door het beroemde 'neogotisch complex' bestaande uit de centrale kerk waarrond pastorie en scholen.

Kerkstraat (Damme)
Overgebleven gedeelte van 13de-eeuwse georiënteerde gotische kerk, uitgebreid in de loop van de 13de tot de 16de eeuw en waarvan schip, transept en torenspits afgebroken in 1725-1727. De koorpartij die in de loop van de tweede helft van de dertiende eeuw omgevormd wordt tot hallenkoor is één van de oudste voorbeelden van dit type in Vlaanderen. Gelegen in grotendeels ommuurd terrein ten zuidwesten van het stadscentrum met aanpalend kerkhof ten zuiden en kerkplein ten noorden.

Kerkstraat 11 (Damme)
Huis naar verluidt uit 1659 (verdwenen datering) mogelijk met oudere kern, zie bebouwing van diephuizen weergegeven op stadsplannen van A. Sanderus (1614-1644) en J. Blaeu (1649). Voorheen bestaande uit twee diephuizen met dubbele puntgevel; linkerpuntgevel als bijkomende vleugel in 1860 opgetrokken op een nog onbebouwd perceel. Zogenaamd als herinnering aan de wijnhandel waarvan de stad Damme in de middeleeuwen het stapelrecht bezit ("Biskajers": handelaars). In de loop van de 19de en 20ste eeuw achtereenvolgens in gebruik als graan- en kolenhandel en vervolgens tot het derde kwart van de 20ste eeuw als benzinestation. Naar verluidt gevels ontpleisterd in 1933.

Lepelemstraat 42-44 (De Haan)
Oorspronkelijk omwalde hoeve aan de zuidkant toegankelijk via een lange, bochtige, geasfalteerde oprit en een betonnen brug met bakstenen balustrades geflankeerd door twee vierkante, witbeschilderde bakstenen pijlers. De walgracht met wilgen is grotendeels bewaard, boomgaard ten westen van het boerenhuis. Bekiezeld, gekasseid en begraasd erf, deels tot siertuin omgevormd met er omheen de losse bestanddelen, fasegewijs tot stand gekomen. Centraal op het erf staat een conisch hondenhok in witbeschilderde baksteen.

Noordhoekstraat (De Panne)
Oorspronkelijk omwalde hoeve met losse opstelling van witgekalkte bakstenen gebouwen onder zadeldaken, rondom onverhard erf; gelegen midden weilanden, ten zuiden van spoorweglijn Veurne-Adinkerke.

Ardense Jagersstraat-Gottem 5B (Deinze)
Mogelijk is de vierkante onderbouw van de kruisingstoren van romaanse oorsprong. Behouden vroeggotisch koor en transept van het eenbeukig kruiskerkje vermoedelijk uit eind 13de eeuw. Achthoekige klokkenkamer van Lediaanse steen toegevoegd eind 14de tot 15de eeuw. In 1951-53, huidig eenbeukig schip van vijf traveeën gebouwd naar ontwerp van architect G.J. Callens en ingeplant op een kleine heuvel ten westen van de oude Leie met nog omringend kerkhof, met lage bakstenen ommuring en verschillende graftekens.

Markt 1 (Deinze)
Parochiekerk, gebouwd in de loop van de 14de eeuw in Scheldegotiek. Vlak bij de Leie, op de linker buitenbochtoever ingeplante geoosterde kerk met westgevel uitziend op de Markt. De plattegrond toont een basilicale aanleg met kruisingstoren op vierkante aanzet, schip eindigend op twee achtzijdige geveltorentjes en twee zijbeuken van vijf traveeën, niet-uitspringende transepten van één travee met rechte sluiting en koor van drie rechte travee en vijfzijdige sluiting. Uitwendig volledig opgetrokken uit Doornikse steen in groot regelmatig verband met verwerking van breuksteen in onregelmatig verband en sporadisch verwerking van Ledesteen.

Martelarenplein 7 (Deinze)
Voorheen omwalde kerk, ingeplant ten zuiden van het huidige Martelarenplein, met omringend kerkhof afgesloten door een laag muurtje. De oude kerk stortte in 1615. Heropbouw en uitbreiding vanaf 1620 naar ontwerp van J. De Mol, pastoor-deken en architect. De plattegrond ontvouwt een driebeukige hallenkerk van drie traveeën met westtoren en ten zuiden aangebouwde doopkapel, een licht uitspringend transept van één travee en een vlak afgesloten koor van één travee met flankerende sacristieën. Ommuurd en vergroend kerkhof omheen de parochiekerk met een collectie aan 20ste-eeuwse grafstenen.

Sint-Janstraat 4 (Deinze)
De parochiekerk Sint-Jan-Baptist is zoals de oudste typische Leiekerkjes ingeplant op een lichte verhevenheid aan de linker buitenbochtoever van een oude afgesneden arm van de Leie. Enkel de achthoekige bakstenen toren van de oude kruiskerk, vermoedelijk rond 1300 te dateren en begin 17de eeuw verhoogd, bleef behouden en werd geïntegreerd in de nieuwe kerk. De neogotische kerk uit 1908 werd ontworpen door Henri Valcke en wordt omringd door een ovaal kerkhof, omgeven door leilinden, hagen en een rij knotwilgen.

Brusselsestraat (Dendermonde)
Imposante, deels 18de-eeuwse en 14de- en 15de-eeuwse parochiekerk. De neobarokke voorgevel ziet uit op de Brusselsestraat, de stoep is afgesloten met een laag ijzeren hek links en rechts van het toegangsportaal. De kerk ontvouwt een driebeukig schip van vijf traveeën met aansluitend koor van één travee met driezijdige sluiting, vierkante massieve gotische toren met aangebouwde sacristie en het vroegere rechthoekig koor met rechte sluiting; zeszijdig traptorentje tegen de noordelijke torenmuur.