Inventaris

Brugsestraat 1 (Zedelgem)
Neogotische parochiekerk, ontwerp van architect Thierry Nolf (Torhout). Niet georiënteerde, noord-zuid gerichte kerk uitziende op de Steenstraat en gelegen op de hoek met de Noordstraat en de Engelstraat. Oudste vermelding bidplaats 893. Tussen 1109 en 1114 eerste kerk opgetrokken in veldsteen. Omstreeks 1566 verwoest, in de 17de eeuw deels heropgebouwd. Eind 18de eeuw bouw nieuwe kerk, op 17 juli 1793 ingewijd. Eind van de 19de eeuw bouw nieuwe kerk in 1896-1900, torenspits in 1911. Driebeukige hallenkerk met ingewerkte toren ten zuiden van de linkerzijbeuk, pseudotransept en koor met driezijdige afsluiting. De plattegrond ontvouwt een schip van vier traveeën, pseudotransept en koortravee. Middenbeuk met voorgeplaatst portaal onder zadeldak, geprofileerde spitsboogpoort onder druiplijst met oren, verhoogde puntgevel bekroond met kruisbloem. Zijdelings geplaatste drieledige toren op vierkante basis onder naaldspits (leien) en met overhoeks geplaatste, verjongende steunberen.

Brugsestraat 119 (Zedelgem)
Beeldbepalende ligging tegen de rand van de dorpskom en op de heuvelrug van Aartrijke. Op het primitief kadaster (circa 1830) staat hier al een hoeve getekend. Wellicht werd deze in de tweede helft van de 19de eeuw vervangen door huidige. Woonhuis (laatste kwart van de 19de eeuw; te dateren a.d.h.v. stijlkenmerken), schuur (1866) en stalling (1865) staan in U-vorm opgesteld rond een zeer ruim deels begraasd, deels geasfalteerd erf en deels aangelegd als tuin. Dubbelhuis van vijf traveeën in bruine, verankerde baksteen en met rijk uitgewerkte voorgevel. Middenrisaliet geflankeerd door verjongende steunberen met ingangstravee onder trapgevel; met moderne, contrastrijke aanbouw van 2003.

Brugsestraat 12 (Zedelgem)
Halfvrijstaande woning van twee bouwlagen en drie traveeën onder zadeldak (Vlaamse zwarte en rode pannen). Voorgevel met roodbakstenen parement, middenrisaliet uitlopend op traptop bekroond met het beeld van een liggende leeuw.

Brugsestraat 144 (Zedelgem)
Kasteeldomein met kasteel zogenaamd Litterveld, gebouwd in 1866 in eclectische stijl, als jachthuis en buitenverblijf door de Brugse adellijke familie van Hamme-de Croeser de Berges. Kasteel opgetrokken in rode baksteen onder schilddak (leien) met gebruik van witte natuursteen. Tegen de westgevel staat een veelhoekige traptoren onder kegeldak (leien). Zuid- en noordgevel met centrale puntgevel. Alle hoeken zijn afgewerkt met verjongende steunberen. Aan noordzijde, met uitzicht op de vijver, zit het ingangsgedeelte onder een brede luifel en toegankelijk via een bordestrap. Aanvankelijk bestaat het domein uit een centrale vijver, omgeven door grasland, met aan de buitenzijde bos, doorsneden door rechte wegen en/of paden. Later uitgebreid over de zuidelijke helft van het domein. Kasteel centraal in het domein met ten noorden een grote vijver. De vijver van twee ha groot is gegraven als ontginning van klei voor de bakstenen van het kasteel.

Brugsestraat 22 (Zedelgem)
Achterin gelegen herenhuis gelegen in een ruime tuin. Uit de tweede helft van de 19de eeuw, aangepast in de jaren 1950.

Brugsestraat 75 (Zedelgem)
Voormalige weefschool op de hoek met de Schoolstraat, in de volksmond de "Weefboeie" genoemd, gebouwen te dateren rond de jaren 1880-1890.

Burg. Jos. Lievensstraat (Zedelgem)
De Plaetsemolen is een stenen bergmolen, gelegen in een nog vrij landelijke omgeving. Deze olie- en korenmolen verving in 1866 een vroegere staakmolen. De molensite op deze plaats werd reeds vermeld in de eerste helft van de 16de eeuw. De benaming Plaetse- of Dorpsmolen verwijst naar de ligging op nog geen halve kilometer van de kerk. In 1932 vielen de wieken definitief stil en werd een mechanische maalderij bij de molen gebouwd. De maalderij werd aangedreven door een monocilinder dieselmotor van het Zedelgemse bedrijf Claeys. Nabij de maalderij is een ronde waterput opgemetseld in baksteen.

Burg. Jos. Lievensstraat 33 (Zedelgem)
Deze molenaarshoeve hoort historisch bij de Plaetsemolen aan de overkant van de straat. De voornamelijk 19de-eeuwse hoevegebouwen met molenaarswoning zijn vrijstaand gegroepeerd rondom een begraasd erf. Molenaarswoning al afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije (1571). De Ferrariskaart (1771-1778) toont drie U-vormig en vrijstaand opgestelde gebouwen. Bij de opmaak van het primitief kadasterplan (rond 1830) bestond de bebouwing uit een woonhuis met landgebouwen en de windmolen op een berg met bijbehorende rosmolen. Uitbreiding huis in 1830 en 1882. De molenaarswoning ten noorden van het erf met een 18de-eeuwse kern met uitbreidingen uit de 19de eeuw. De verankerde, lage en witgeschilderde baksteenbouw onder een zadeldak. Ten zuiden van het erf is de monumentale dwarsschuur van 1884 opgetrokken (zie opschriften in rechter zijgevel). Het verankerde, donkerbakstenen gebouw onder een zadeldak

de Maerestraat 12 (Zedelgem)
Achterin gelegen boerenarbeiderswoning eventueel opklimmend tot de tweede helft van de 19de eeuw. Gelegen op de wijk Haene vijver.

Diksmuidse Heirweg 119 (Zedelgem)
Achterin en in bebost gebied gelegen landhuis met bijgebouwen. Voormalig buitengoed van de adellijke Brugse familie van Ockerhout uit de 18 eeuw. Huidig huis (nr. 119) eveneens pas afgebeeld op een kadastrale kaart (1808-1810) uit de Napoleontische periode, en is dus vroeg 19de-eeuws. Ingrijpend gerenoveerd en aangepast in de jaren 1970 wellicht met toevoeging van de dakkapellen en het portaal. Het huis is een lage, witbeschilderde en verankerde baksteenbouw boven gepekte plint en onder zadeldak (Vlaamse pannen). Huidig uitzicht hoofdzakelijk van circa 1880. Het rechterdeel (wellicht met de voormalige schuur met stalling), eventueel met oudere kern, heeft nog een aantal oorspronkelijke muuropeningen. Recente bijgebouwen.