Inventaris

Rollegemplaats (Kortrijk)
Georiënteerde kruiskerk, gelegen te midden van een plein, omzoomd door platanen. Calvarie onder zadeldakje aan het zuidelijke transept en monument met voorstelling van het Heilig Hart van Christus ter ere van de slachtoffers van beide wereldoorlogen aan de zuidelijke gevel. In oorsprong Romaanse kerk uit de eerste helft van de 13de eeuw, met bewaard koor, vieringstoren en kruisbeuk.

Sint-Maartenskerkstraat 3 (Kortrijk)
Diephuis met oudere kern, die blijkt uit de laatmiddeleeuwse kelder in baksteen, met bewaard muurfragment in Doornikse kalksteen uit de 12de of 13de eeuw.

Voorstraat 47 (Kortrijk)
Een groot deel van het middeleeuwse gebouwenbestand wordt afgebroken in de loop van de 19de en 20ste eeuw. Enkel de gebouwen aan de Voorstraat, de kapel, klooster en voormalige vleugel van de kostschool blijven behouden. De rest verdwijnt met de bouw van het Sint-Niklaasziekenhuis in 1958.

Geeraard de Cremerstraat 1 (Kruibeke)
Ruime barokkerk te midden van het dorpsplein met ten zuiden een plantsoen waarin het standbeeld van Mercator en ten noorden een parking. De huidige kerk zou naar verluidt staan op de plaats van de eerste kapel uit de 8ste eeuw. Monumentale pseudo-basiliek, geheel uit gekantrechte zandsteen opgetrokken met voorgevel brede, in- en uitzwenkende top, bekroond door een gebogen fronton waaronder het wapenschild van bisschop Maximiliaan van der Noot is aangebracht.

Kasteelstraat (Kruibeke)
Ruïne van een waterburcht uit de 12de eeuw, opgericht door de graven van Vlaanderen. In 1254 vergroot Margaretha van Vlaanderen haar kasteel dat in de volgende eeuw min of meer in verval geraakte doch in januari 1389 door Filips de Stoute grondig hersteld en verruimd werd tot een burcht met zeventien torens. In 1583 grotendeels verwoest.

Koningin Astridplein (Kruibeke)
De romaanse bidplaats die reeds voor 964 de rang van parochiekerk had verworven, werd circa 1364 vervangen door een driebeukige, georiënteerde gotische kruiskerk van vijf traveeën met vieringtoren en koor van drie traveeën met polygonale apsis, sacristie (zuid) en winterkapel (noord). Pseudo-basiliek van gekantrechte zandsteen. De kerk kende door de eeuwen heen veel aanpassingen en verbouwingen.

O.L.Vrouwplein (Kruibeke)
Gotische kruisbasiliek, ingeplant te midden van het met gras begroeid en beboomd, en deels gekasseid dorpsplein. De oudste delen van de kerk klimmen vermoedelijk op tot begin 15de eeuw. Driebeukige kruiskerk van zes traveeën met vieringtoren, polygonaal koor, ten zuiden sacristie en ten noorden bergplaats.

Dorpsstraat 6 (Kruisem)
Woonhuis van zeven traveeën en één bouwlaag onder zadeldak met oude kern, aangepast in de eerst helft van de 19de eeuw; aansluitend bijgebouw van vier traveeën onder lager zadeldak, met oude kern; verder voormalige schuur, begin 19de eeuw reeds brouwerij en vrijstaand wagenhuis.

Huiseplein (Kruisem)
Georiënteerde dorpskerk met omringend ovaal kerkhof heden afgesloten door een laag bakstenen muurtje of haag en rij acasiaboompjes in plaats van vroegere fraaie ijzeren hekken. Beeld van Heilige Adalardus op zuil van circa 1900 in noordwestelijke hoek.

Kerkplein (Kruisem)
Georiënteerde dorpskerk, schuin ingeplant op het huidige rechthoekige dorpsplein, aan noordzijde met parkje. Oudste sporen in huidig gebouw, namelijk westgevel van middenbeuk en basis van de vierkante toren in Doornikse steen, laten een romaans kruiskerkje vermoeden opklimmend tot de 11de of 12de eeuw.