Inventaris

Hollebeekstraat 79 (Brakel)
Historische pachthoeve geïsoleerd ingeplant in de noordoostelijke uithoek van Parike op de rand van de vallei van de Pachtbosbeek. Al vermeld in 1400, in 1571 als bezit van de Gentse Sint-Pietersabdij. Bakstenen hoevegebouwen waarvan slechts weinig overblijvende delen uit de 17de en de 18de eeuw, merendeels gewijzigd of vervangen in de tweede helft van de 19de eeuw en de 20ste eeuw.

Kasteeldreef (Brakel)
Opvallende kapel hoog gelegen ten opzichte van het straatniveau. Huidige eenbeukige neogotische wegkapel van drie traveeën toegewijd aan Sint-Antonius abt gebouwd, ter vervanging van oudere kapel, naar ontwerp van van architect G. d'Haeyer van 1901. Calvarie van 1908 met gepolychromeerde stenen beeldengroep, uitgevoerd door L. Blanchaert en opgesteld op het ronde voorpleintje van de kapel als één van zeven staties van Onze-Lieve-Vrouw van zeven Weeën.

Kasteeldreef 2 (Brakel)
Kasteelpark met rechthoekige omgrachting en kleine vijver, minstens opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw; grachtenpatroon mogelijk deels teruggaand op een aangepaste oudere site met walgrachten. Kasteel van twee bouwlagen op hoog souterrain met gewelfde ruimten, vermoedelijk circa 1850 door de familie Vermeulen vrijwel herbouwd. Poortgebouw uit de 17de eeuw achter de gemetste bakstenen brug over de noordelijke kasteelgracht. Kapelletje van 1943, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Banneux. Dreef van opgaande linden, ten oosten van het kasteel ommuurde moestuin en enkele bos- en graslandpercelen.

Kloosterstraat 4 (Brakel)
Voormalige Korootkapel van circa 1630, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw ter Engelen en bijbehorend voormalig huis van de bedienaar der kapel. Volgens Atlas der buurtwegen van 1844-48 gereduceerd tot twee vleugels in L-vorm van kapel en woning; later uitgebreid met bedrijfsgebouwen tot hoeve van het semigesloten type. Baksteenbouw met verwerking van Henegouwse hardsteen, enigszins aangepast in de 19de en de 20ste eeuw.

Leierwaarde 24 (Brakel)
Gesloten hoeve in overwegend gewitte baksteenbouw met resten van hout- en leembouw, wellicht nog deels opklimmend tot de tweede helft van de 17de eeuw, blijkens onder meer bouwkenmerken uit de tweede helft van de 18de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw echter nog herhaaldelijk aangepast. Deels houten en lemen dwarsschuur onder laag reikend pannen zadeldak, gedateerd 1661.

Marktplein 4 (Brakel)
Onderkelderd dubbelhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën + rechts poorttravee onder zadeldak met verankerde bepleisterde lijstgevel, in kern minstens opklimmend tot de 17de eeuw.

Neerstraat 56 (Brakel)
Monumentaal herenhuis volgens mondelinge overlevering opklimmend tot de 17de eeuw en volgens figuratieve kaarten minstens opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw. Pseudovakwerk hernomen in tuinpaviljoen met pergola op zuilen, mogelijk verbouwing van paviljoen in het vierde kwart van de 19de eeuw; gelijkaardig tuinhuisje. Prachtig aangelegde landschapstuin

Ronsesestraat 265 (Brakel)
Het Hof ten Bossche is een imposante historische hoeve, die zich situeert in een landschappelijk opmerkelijke omgeving in de zuidwestelijke uithoek van Opbrakel, op de hoge kouterrug nabij het Brakelbos. De geïsoleerde hoevesite is vanuit het westen bereikbaar via een tot voor de hoeve lopende gekasseide toegangsweg waarvan het tracé minstens opklimt tot de 17de eeuw. De kasseiweg passeert langs een bijhorende boomgaard en lager gelegen vijver. De gesloten configuratie van de overwegend gewitte bakstenen hoevegebouwen op gepikte plint gaat minstens terug tot het midden van de 17de eeuw, omvat een architecturaal waardevol gebouwenbestand uit de 17de eeuw, de jaren 1790-1791, 1793 en 1805.

St. Apolloniastraat 2 (Brakel)
Voorheen breedhuis van één bouwlaag, een in 1772 vergrote en geplaffoneerde pastorie, vermeld als goed onderhouden in 1699 en 1731. Volgens archiefstukken in 1888 gewijzigd naar ontwerp van architect Vossaert met toevoeging van bovenverdieping. Heden bakstenen dubbelhuis van zeven traveeën waarvan vijf linkse traveeën met een bovenverdieping, onder pannen zadeldak.

St.-Martensstraat 6 (Brakel)
Dorpskerk met georiënteerd koor afwijkend naar het noorden. Laatromaanse toren als oudste deel van de huidige kerk gewoonlijk gedateerd in de 13de eeuw. Gegevens over welomschreven bouwwerken zijn pas vanaf de 16de eeuw voorhanden. Wellicht onderging de kerk in de gotische periode herhaaldelijk wijzigingen. Niettegenstaande het schip veel jonger is dan de massieve westtoren sluiten hun massa's op zeer aanvaardbare wijze bij elkaar aan. Het oorspronkelijke kerkhof is met gras begroeid en omzoomd door een lindenrij.