Inventaris

Hof ter Bremptstraat 21 (Dendermonde)
In straatbocht ingeplante, omhaagde hoeve, volgens historisch kaartmateriaal vroeger volledig geïsoleerd gelegen op een deels behouden omgracht rechthoekig verhoog in het meersengebied vlakbij de Schelde. Complex met losse bestanddelen, toegankelijk via ijzeren hek aan bakstenen pijlers met links oude linde. Gekasseid pad naar voormalige boerenwoning van vijf traveeën + aan weerszij extra travee, onder uitgelengde leien schilddaken met dakkapel, in kern opklimmend tot de 17de eeuw.

Hofstraat 7, 7A (Dendermonde)
Oude pastorie vernield eind 16de eeuw. In 1608 nam de Gentse priester-dichter en pastoor Justus de Harduwijn zijn intrek in de nieuwe pastorie van zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak. De pastorie werd in het derde kwart van de 18de eeuw vergroot en verbouwd. Ingeplant in een uitgestrekte beboomde tuin, aan de straatzijde afgesloten door een lage bakstenen muur, en een segmentboogvormige deur in geblokte arduinen omlijsting, gedateerd 1758, met gebogen waterlijst. Links opzij, inrijpoort tussen bakstenen pijlers met een arduinen dekplaat met bolbekroning.

Mespelarestraat (Dendermonde)
Parochiekerk, gelegen aan de noordzijde van het dorpspleintje. De éénbeukige kruiskerk gaat terug op een romaans zaalkerkje waarvan de oudste delen, beuk en koortje, zouden opklimmen tot het laatste kwart van de 12de eeuw. Als aanvankelijke parochiale begraafplaats, naar middeleeuwse traditie op een areaal rondom de kerk aangelegd, behield het kerkhof de ovale vorm die bij dorpskerken gebruikelijk was. Het kerkhof is begrensd door een lage bak- en natuurstenen muur.

Mespelarestraat 104, Singelweg 3 (Dendermonde)
In 1643 gaf Jean Goubau opdracht tot het bouwen van een huis ter ere van Sint-Aldegondis, als verblijfplaats voor de pelgrims die te Mespelare op bedevaart kwamen. Hij kocht daartoe een terrein aan, dat nadien met een dreefje tegenover de kerk met het dorpsplein in verbinding werd gesteld. De alleenstaande woning op L-vormige plattegrond telt twee bouwlagen onder overstekende en geknikte pannen bedaking: de voorste vleugel onder zadeldak met aandak rechts en links overgaand in schilddak van de dwarsvleugel. Omhaagde tuin met rij knotbomen.

Nijverheidsstraat 1-5 (Dendermonde)
Overblijvende gebouwen van de Zwijvekeabdij en monumentale ingangspoort. Resterende dienstgebouwen daterend uit de 17de eeuw, verbouwd in de 18de eeuw en bestaande uit twee haakse vleugels. Zuidwestelijke vleugel met zuilengalerij van negen traveeën onder mansardedak met vier houten dakkapellen, uit 1690. Open zuilengalerij met negen gedrukte rondbogen en tien Toscaanse zuilen in hardsteen. Toegangspoort van 1755 in rococostijl, oorspronkelijk deel uit makend van een groter poortgebouw, gelegen op de westelijke gracht.

Oud Kerkhofstraat (Dendermonde)
Vrijstaande veldkapel, omgeven door twee geknotte linden vooraan, één oude linde achteraan en daarachter vijf jonge linden die een halve cirkel beschrijven. Kleine devotiekapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en bezocht tegen koorts. Rechthoekige kapel met driezijdige sluiting onder afgewolfd zadeldak met schildvormige kunstleien.

Papiermolenstraat (Dendermonde)
Poort aan het domein van de "Christelijke mutualiteit". Deze poort leidde oorspronkelijk naar de tuinen en dienstgebouwen van het verdwenen augustijnenklooster.

Ridderstraat 14-16 (Dendermonde)
Diephuis met 17de-eeuwse kern, pui en bel-etage vernieuwd in de 20ste eeuw en aangepast tot winkelhuis. Op de cartouche in de geveltop zou voorheen de datum 1680 te lezen zijn geweest. Dubbelhuis van twee en een halve bouwlaag onder zadeldak met rode en zwarte pannen. Voorgevel met in- en uitgezwenkte top met hergebruikte zandsteen.

Sas (Dendermonde)
In 1667-1669 werd op de Dender in het centrum van de stad een sas met vier nieuwe domaniale watermolens opgericht, ter vervanging van de sluizen en de vernielde molens van de Ooie-Nieuwburcht.

Sint-Onolfsdijk (Dendermonde)
Pittoresk gelegen landelijke bidplaats naast en parallel aan de verhoogde Scheldedijk. Volgens oude foto's was de kapel voorheen geflankeerd door twee dijkwoningen van één bouwlaag. Volgens de literatuur werd een gelijknamige kapel al vermeld in 1328. Tijdens de godsdiensttroebelen in 1579-1580 werd ze beschadigd. Pas in het begin van de 17de eeuw werd ze hersteld. Georiënteerde eenbeukige, bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond van vijf traveeën, onder zadeldak.