Inventaris

Heuvelplein (Essen)
Merkwaardig gietijzeren monument met pomp, in 1836-44 opgericht voor de vijf Belgische vrijwilligers die op de Heuvel te Essen sneuvelden tijdens de Belgische Revolutie van 1830.

Nieuwstraat 95 (Essen)
Dorpsherberg van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, van circa 1840.

Nieuwstraat 99 (Essen)
Tweegezinswoning in neoclassicistische stijl opklimmend tot circa 1840.

Spurrieveld 39 (Essen)
Hoeve uit de tweede helft van de 19de tot het eerste kwart van de 20ste eeuw, omgeven door weiland.

Stationsstraat 32 (Essen)
Voormalige molenaarswoning Louis Aerden met ten noorden de romp van een stenen korenwindmolen, type bovenkruier (bergmolen) uit 1841 en ten westen bijgebouwen (maalderij en paardenstallen) rond een gekasseid erf.

Akkerken 6 (Evergem)
Dorpswoning met voortuintje met gietijzeren afsluiting. In 1843 oprichting van een graanstokerij, uitgebreid en voorzien van nieuwe woning met winkel in 1853, zie gevelsteentje naast deur in achtergevel. Onderkelderd woonhuis van zeven traveeën onder zadeldak. Links ernaast, dienstgebouwtje van de stokerij van drie traveeën. Op achterliggend erf, schuur met oude kern en nog deels bewaard stokerijgebouw met rechthoekige schoorsteen.

Doornzele Dries (Evergem)
In oorsprong stenen beltmolen met doorgang aan de westelijke zijde van Doornzeledries, opgetrokken in 1839 op de plaats waar een houten staakmolen van de Abdij van Doornzele stond. Vandaar dat de molen ook gekend is als de Kloostermolen. Molenberg met conische bakstenen molenromp, gekenmerkt door boven elkaar geplaatste getoogde muuropeningen onder rollaag. Rechthoekige doorgangen onder het molenperron.

Doornzele Dries 55 (Evergem)
School en klooster opgericht voor arme wezen en bejaarde vrouwen door T. Van Saceghem, bewoner van het nabijgelegen kasteel van Kluizen in 1842-43. Achterin gelegen 19de-eeuws kloostergebouw met brede oprit, onderkelderd rechthoekig blok van negen traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak (pannen) met dakruitertje.

Droogte 2B (Evergem)
Bij het begin van de straat, op het kruispunt met Droogte, bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond, gebouwd in 1838 en vernieuwd in 1872. Voorpuntgevel met pseudofronton op pilasters en rondboogdeur met ijzeren traliewerk in rechthoekige bakstenen omlijsting.

Eindeken 21 (Evergem)
Dekenij, gelegen in een ommuurde tuin met bakstenen poortomlijsting, vermoedelijk van circa 1850 onder leiding van J. Dauchot. Gebouwd in 1786 voor pastoor L. Driege naar ontwerp van prins Lobkowitz, bisschop van Gent en graaf van Evergem. Herenhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak met dakruitertje. U-vormig uitgebouwde beraapte voorgevel, verbouwd in 1849 door J. Dauchot.