Inventaris

Leuvensestraat 64 (Diest)
Rijhuis vermoedelijk met oude kern maar met vroeg 20ste-eeuws uitzicht.

Leuvensestraat 71 (Diest)
Rijwoning uit het begin van de 20ste eeuw. Volume reeds aanwezig in 1867, huidig uitzicht dateert vermoedelijk van circa 1912.

Michel Theysstraat 60 (Diest)
Pastorie van de Onze-Lieve-Vrouwekerk gebouwd tussen 1761 en 1763 naar ontwerp van architect Frans II Somers, gelegen in pastorietuin met beplatingsrelicten (enkele monumentale bomen) van een landschappelijke tuin en de tuin van de in 1978 afgebroken brouwerij 'De Wereld'. Voormalige inrijpoort in Lodewijk-XVI-stijl geïntegreerd in nieuwbouw ter hoogte van de Verversgracht.

Schansstraat 6-8 (Diest)
Landhuis met hoeve uit begin 19de eeuw omgeven door informele tuin, circa 0,5 hectare, aangelegd rond 1910, binnen de omgrachting van de rechthoekige schans uit het begin van de 17de eeuw; enkele zeldzame bomen.

Boterpotstraat 3 (Diksmuide)
Achteringelegen hoeve met 19de-eeuwse kern, waarvan de site al aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). De schuur met geïncorporeerde stal dateert vermoedelijk uit de tweede helft van de 19de eeuw of begin 20ste eeuw. Bakhuis van het eenledige type.

Grauwe Broedersstraat (Diksmuide)
Deze boogbrug dateerde oorspronkelijk van 1774, en werd in 1907 verbreed naar aanleiding van de aanleg van de buurtspoorweg Oostende-Diksmuide. De brug was tijdens de Eerste Wereldoorlog van groot belang voor de bevoorrading van de Duitse troepen. Daarom werd de 'Mainzerbrücke' bij beschietingen telkens opnieuw hersteld. Na de oorlog werd deze brug historiserend heropgebouwd.

Grote Markt 5 (Diksmuide)
Hoekpand heropgebouwd in de jaren 1920. Kort na de eeuwwisseling (woning Beernaert, circa 1908) werd de bepleisterde gevel van dit hoekpand,  "Café de la Paix", vervangen door een uitgesproken neogotische trapgevel met onder meer bakstenen maaswerk in de boogvelden van de spitsboogvormige vensternissen en een driezijdige erker met driepasmotieven.

Hazewindstraat 6 (Diksmuide)
Bewaarde 19de-eeuwse hoeve met losse bestanddelen rondom het gekasseide erf gegroepeerd. Boerenhuis in verzorgde baksteenbouw met rechts opkamer. Getoogde muuropeningen onder strek en op vensterbank van gesinterde baksteentjes.

Kattestraat 5 (Diksmuide)
Hoeve waarvan boerenhuis en aansluitende stal dateren van 1908, zie jaarsteen. Eén van de weinige gebouwen op Esens grondgebied die de Eerste Wereldoorlog overleefden. Dubbele dwarsschuur uit de jaren 1920, met geïncorporeerde stal.

Kerkomgangstraat (Diksmuide)
Beeldbepalend ten zuiden van het kerkhof ingeplant. Volgens de literatuur als parochiezaal van de de Sint-Niklaasparochie in 1910 gebouwd op initiatief van pastoor P. Laheye. Tijdens de Eerste Wereldoorlog onder meer ook gebruikt als lazaret en noodkerk. Vrijstaand roodbakstenen volume onder schilddak (mechanische pannen) met overstekende dakrand op verzorgde witgeschilderde korbeeltjes.